Υγεία

Έρπης γεννητικών οργάνων

του Ανδρέα Δημόπουλου (ygeia@10percent.gr)
επιστημονικός σύμβουλος: Δρ. Βασίλης Παπαρίζος, Νοσοκομείο Συγγρός

Τι είναι;

Είναι μια συχνή πάθηση που οφείλεται στον ιό του έρπητα (herpes simplex virus, HSV), ο οποίος απαντάται σε δύο τύπους. Ο τύπος 1 του ίδιου ιού είναι πολύ συχνότερος και προσβάλλει τα χείλη, το πρόσωπο ή τα μάτια. Ο τύπος 2 προσβάλλει τα γεννητικά όργανα. Υπολογίζεται ότι το 80% των ενηλίκων έχει μολυνθεί με τον ιό τύπου 1, ενώ το 10% με τον ιό τύπου 2. Όμως η διάκριση των δύο τύπων ανάλογα με την εντόπισή τους δεν είναι τόσο απόλυτη και υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου υπάρχει αλληλοεπικάλυψη.

Πού εντοπίζεται;

Ο ιός τύπου 2 (έρπης των γεννητικών οργάνων) προσβάλλει την επιδερμίδα στη βάλανο του πέους, στην ακροποσθία (πετσάκι) και στον κορμό του πέους. Ακόμη μπορεί να εμφανιστεί στον πρωκτό ή και στους γλουτούς. Από την επιδερμίδα ο ιός μπαίνει μέσα στα νεύρα και παραμένει εκεί δια βίου σε κατάσταση "χειμερίας νάρκης." Ακόμη μπορεί να εμφανιστεί στην εσωτερική επιφάνεια του στόματος και του φάρυγγα.

Μετάδοση

Μεταδίδεται με την επαφή με τις φυσαλίδες (βλ. παρακάτω). Οι φορείς μπορούν να μεταδώσουν τον ιό ακόμη και χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα. Η μετάδοση μπορεί να γίνει με άμεση δερματική επαφή, κάνοντας σεξ χωρίς προφυλακτικό, με στοματικό σεξ ή με στοματο-πρωκτική επαφή.

Συμπτώματα

Συνήθως 3-9 μέρες μετά τη μόλυνση εμφανίζεται ερυθρότητα και μικρές φυσαλίδες γεμάτες με υγρό στην προσβεβλημένη περιοχή, που συνοδεύονται από πόνο σαν κάψιμο. Οι φυσαλίδες σπάζουν, σχηματίζουν κρούστα και εξελίσσονται σε μικρά έλκη που θεραπεύονται από μόνα τους σε 2-3 εβδομάδες.

Σε εντόπιση του ιού στο στόμα και τον φάρυγγα μπορεί να υπάρχει έντονος πόνος. Σε εντόπιση στον πρωκτό, μπορεί να υπάρχει πόνος και αιματηρό έκκριμα.

Όμως η επαφή με τον ιό του έρπητα ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σε μερικούς δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα, ενώ σε λίγους μπορεί να εμφανιστεί πυρετός, πόνος στους μύες και πονοκέφαλος. Σε άτομα που έχουν ήδη περάσει έρπητα στα χείλη, τα συμπτώματα είναι ελαφρύτερα, λόγω υπάρξεως αντισωμάτων κατά του ιού στο αίμα.

Εξέλιξη

Δεδομένου ότι ο ιός παραμένει για πάντα μέσα στο σώμα, μπορεί να ξαναεμφανιστεί όταν η άμυνα του οργανισμού έχει πέσει, και να ξανακάνει άλλο ένα επεισόδιο της νόσου (αναζωπύρωση). Πριν από την αναζωπύρωση το άτομο αισθάνεται επί μέρες ή ώρες τσιμπήματα, κάψιμο ή γαργάλημα στην περιοχή όπου θα εμφανιστούν οι φυσαλίδες. Με την πάροδο του χρόνου τα επεισόδια γίνονται πιο αραιά και λιγότερο σοβαρά. Περίπου το 80% των ατόμων που έχουν εκδηλώσει για πρώτη φορά έρπητα γεννητικών οργάνων θα εμφανίσουν τουλάχιστον μία αναζωπύρωση. Το πιο συχνό σενάριο είναι περιοδικές αναζωπυρώσεις (περίπου 4 το χρόνο με μειούμενη συχνότητα).

Παράγοντες που προκαλούν την αναζωπύρωση είναι το παρατεταμένο στρες, η κατάχρηση αλκοόλ, το δυνατό ηλιακό φως (υπεριώδες), καθώς και όλες οι παθήσεις που ελαττώνουν την άμυνα του οργανισμού.

Σε οροθετικούς για τον HIV που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, τα επεισόδια μπορεί να είναι πιο συχνά και πιο σοβαρά.

Επιπλοκές

Μόλυνση των ελκών από μικρόβια (βακτηρίδια). Προσβολή των ματιών (κερατοειδούς) με πιθανή μόνιμη ελάττωση της οράσεως.

Θεραπεία

Η θεραπεία του έρπητα γίνεται με ειδικά φάρμακα, τα ιοστατικά (τα αντιβιοτικά δεν κάνουν απολύτως τίποτε). Δεδομένου ότι ο ιός δεν είναι δυνατόν να εκριζωθεί, αλλά παραμένει στον οργανισμό δια βίου, στόχος την θεραπείας είναι να:

• ελαττώσει τη διάρκεια του εκάστοτε επεισοδίου, να επιταχύνει την επούλωση και εμμέσως να μικρύνει τη μολυσματική περίοδο,

• να ελαττώσει τον αριθμό των αναζωπυρώσεων ή να τις σταματήσει εντελώς.

Προφύλαξη

Δεν υπάρχει εμβόλιο. Συνιστάται η χρήση προφυλακτικού σε όλες τις σεξουαλικές επαφές. Άτομα μολυσμένα με έρπητα μπορεί να είναι μεταδοτικά τόσο όταν έχουν ορατά συμπτώματα της νόσου, αλλά ακόμη και χωρίς συμπτώματα.

Άτομα με συμπτώματα είναι μεταδοτικά από την αρχή του επεισοδίου μέχρι την αποθεραπεία και του τελευταίου έλκους.

Ό έρπης στα χείλη ή στο πρόσωπο μπορεί να μεταδοθεί στα γεννητικά όργανα μέσω του στοματικού σεξ.

Συμβουλή

Οι φυσαλίδες του έρπητα, και οι πληγές που παίρνουν τη θέση τους, κάνουν πιο εύκολο να κολλήσετε HIV αν κάνετε σεξ χωρίς προφυλακτικό!

Πού να κάνω εξετάσεις για ΣΜΝ

Σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία μπορείτε να πάτε στα εξωτερικά ιατρεία και να ζητήσετε εξέταση για Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Στην Αθήνα, ένα από τα καλύτερα είναι το Νοσοκομείο Συγγρός.

Για τις εξετάσεις πληρώνετε μέσω του ταμείου σας, εκτός από την εξέταση σύφιλης, η οποία είναι δωρεάν.

Στην επαρχία, σε περίπτωση που το νοσοκομείο δεν μπορεί να εκτελέσει την εξέταση, θα σας δώσει παραπεμπτικό για ιδιωτικό εργαστήριο, ενώ το κόστος της ιδιωτικής εξέτασης θα καλυφθεί από το ταμείο σας.

Δείτε επίσης

• Για τη βλεννόρροια διαβάστε εδώ.

• Για τα κονδυλώματα/HPV διαβάστε εδώ.

• Για το ασφαλέστερο σεξ διαβάστε εδώ.

• Βασικές γνώσεις για τον HIV διαβάστε εδώ.