10%
προηγούμενα τεύχη | σύνδεσμοι | οδηγός πόλης | INFO in english  
  περιεχόμενα τεύχους    
 
 

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΛΛΕΣ

Μάνα είναι μόνο δύο

Μωρά με δυο μαμάδες

της Δήμητρας Μακατσώρη

Όλες οι γυναίκες έχουν φαντασιωθεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους ότι κρατούν το μωρό τους αγκαλιά. Οι λεσβίες όμως ήταν αναγκασμένες να αρκούνται στο ρόλο της νονάς ή της καλής θείας. Κι εκεί τελείωναν τα όνειρα. Τώρα διεκδικούν το αυτονόητο: να γεννήσουν και να αναθρέψουν ένα παιδί.

Η εντολή της αναπαραγωγής είναι γραμμένη στο DNA της ανθρωπότητας και αν οι ομοφυλόφιλοι σε παλιότερους καιρούς δεν άκουγαν ή έκαναν ότι δεν άκουγαν ήταν για άλλους λόγους κι όχι γιατί έχουν διαφορετικά γονίδια. Στο εξωτερικό, η γέννηση ή η υιοθεσία παιδιών από ομοφυλόφιλα ζευγάρια είναι ένα θέμα με τεράστιες διαστάσεις. Μια βόλτα στο ίντερνετ θα σας πείσει· πληκτρολογώντας «gay-parenting», στην οθόνη εμφανίζονται δεκάδες σχετικά sites: Ένας μικρόκοσμος που αποτελείται από κλινικές που ειδικεύονται στην τεχνητή γονιμοποίηση λεσβιών, εταιρίες που σας φέρνουν το σπέρμα σπίτι, συμβουλευτικές ομάδες και ομάδες στήριξης, οικονομική και νομική βοήθεια και όλα αυτά βέβαια με το αζημίωτο, γιατί τα δικαιώματα σ’ αυτόν τον κόσμο κοστίζουν λίγο ακριβά.

Για τις λεσβίες είναι ίσως πιο εύκολο πρακτικά να κάνουν ένα παιδί. Το να βρεις σπέρμα είναι λιγότερο πολύπλοκο από το να υιοθετήσεις ή να βρεις μια γυναίκα να κυοφορήσει το παιδί σου, κάτι που έχουν να αντιμετωπίσουν τα ζευγάρια γκέι αντρών. Η νομοθεσία βέβαια δεν είναι αυτό που λέμε σύμμαχος σ’ αυτές τις προσπάθειες. Πουθενά στον κόσμο αν κάποια πάει και δηλώσει ότι θέλει να κάνει παιδί ως λεσβία και ότι θα το μεγαλώσει με τη σύντροφο της δε θα της πούνε «άντε και καλή λευτεριά». Ακόμη και σε χώρες όπου επιτρέπεται ο πολιτικός γάμος ανάμεσα σε γκέι ζευγάρια η νομοθεσία σε σχέση με τα παιδιά μπορεί να είναι αντίθετη. Στις ΗΠΑ, δύο πολιτείες, η Φλόριντα και το Νιου Χαμσάιρ, απαγορεύουν δια νόμου η υιοθεσία παιδιών από ομοφυλόφιλα ζευγάρια. Σε άλλες είκοσι πολιτείες έχει επιτραπεί η υιοθεσία παιδιών και στις υπόλοιπες το θέμα παραμένει ανοιχτό χωρίς να απαγορεύεται. Στην Ευρώπη δεν υπάρχει ενιαία νομοθεσία· κάθε χώρα ακολουθεί τη δική της πολιτική. Υπάρχουν χώρες, όμως, που απαγορεύουν σε ανύπαντρη γυναίκα να κάνει εξωσωματική και να μεγαλώσει το παιδί μόνη της.

Στην Ελλάδα, αντίθετα απ’ ό,τι θα πιστεύαμε, έχουμε κάνει κάποια θετικά βήματα. Μια γυναίκα βεβαίως δεν μπορεί να πάει και να δηλώσει ότι θέλει να κάνει παιδί με τη σύντροφο της γιατί δε θα της επιτραπεί. Ωστόσο αν δηλώσει άγαμη και χωρίς ελεύθερη σχέση, με άντρα πάντα, μπορεί να κάνει ένα παιδί έχοντας το δικαίωμα να το μεγαλώσει μόνη της με άγνωστο δότη σπέρματος. Αν μια λεσβία θέλει να κάνει παιδί μ’ έναν γκέι φίλο ως δότη η προσφορά σπέρματος αποτελεί και πράξη αναγνώρισης του παιδιού, κάτι που αργότερα ενδεχομένως να περιπλέξει τα πράγματα και το παιδί να γίνει αντικείμενο διεκδίκησης από τους δυο γονείς και τις οικογένειες τους. Επίσης μπορεί να ζητήσει από μια άλλη γυναίκα να κυοφορήσει το παιδί της, κάτι που περιλαμβάνει τρεις: τη γυναίκα που θέλει να γίνει μητέρα και προσφέρει το ωάριό της, το δότη σπέρματος και τη γυναίκα που θα κυοφορήσει το έμβρυο (τη δανεική μήτρα δηλαδή ή την παρένθετη μητέρα κατά το νόμο). Αυτό θα μπορούσε να είναι η ιδανική περίπτωση για ένα ζευγάρι λεσβιών, γιατί θα μετείχαν ενεργά και οι δύο στη γέννηση του παιδιού τους. Ωστόσο, αυτή η λύση εκτός από νομικά περίπλοκη και εξαιρετικά δαπανηρή, είναι και σωματικά επιβαρυντική για τη δότρια. Το κυριότερο όμως είναι ότι τα δικαιώματα στο παιδί τα έχει η δότρια ωαρίου η οποία θεωρείται και φυσική μητέρα του κι όχι αυτή που το γέννησε. Όμως με μια συμβολαιογραφική πράξη, η φυσική μητέρα μπορεί να παραχωρήσει κάποια δικαιώματα επιμέλειας του παιδιού ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα. Φυσικά η όλη διαδικασία εξαρτάται και από το κέντρο γονιμότητας που θα επιλέξει κάποια και το γιατρό με τον οποίο συνεργάζεται. Η υιοθεσία παιδιών από ομοφυλόφιλα ζευγάρια στην Ελλάδα απαγορεύεται, όπως και στις περισσότερες χώρες του κόσμου- ακόμα και σε εκείνες που αναγνωρίζεται νομικά η συμβίωση γκέι ζευγαριών.

Ας δούμε τι συμβαίνει και στην πραγματική ζωή. Η Ράνια (42) και η Έλενα (37) είναι δέκα χρόνια μαζί. Αποφάσισαν ότι θέλουν παιδί.

«Πήγαμε στη γυναικολόγο και δηλώσαμε ότι θέλουμε να κάνουμε παιδί. Η γυναικολόγος ήξερε ότι είμαστε ζευγάρι. Στην αρχή προσπαθήσαμε με κάποιο γκέι φίλο ως δότη, αλλά μετά από κάποιες αποτυχίες στραφήκαμε στη λύση του άγνωστου δότη, κάτι που δε μετανιώσαμε καθόλου, ίσα-ίσα, συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν πολύ καλύτερα έτσι, γιατί εκτός από μας τις ίδιες δε θα έχει κανένας άλλος λόγο στο παιδί. Φυσική μητέρα είναι η Έλενα, γιατί είναι νεότερη σε ηλικία και ακολουθούσε πιο υγιεινή διατροφή. Οι οικογένειες μας, οι φίλοι και ο κοινωνικός μας περίγυρος γενικά ξέρουν ότι είμαστε μαζί κι ότι έχουμε κάνει ένα παιδι. Αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε το δρόμο της αλήθειας και μέχρι τώρα δεν το έχουμε μετανιώσει καθόλου, εξάλλου δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα, είμαστε μια οικογένεια, με δύο γονείς κι ένα παιδί.»

Tο παιδί;

«To παιδί είναι τεσσάρων ετών και ξέρει ότι μεγαλώνει με δύο μαμάδες. Δε σκοπεύουμε να του κρύψουμε τίποτα για τη σχέση μας. Όταν πήγαμε να το γράψουμε στον παιδικό σταθμό, ιδιωτικό βέβαια, τους είπαμε ότι είμαστε γκέι και όλα τα σχετικά. Στον πρώτο μας είπαν ότι δεν έχουν θέσεις, στον δεύτερο όμως τον δέχτηκαν κανονικά.»

Σύμφωνα με το νόμο μητέρα θεωρείται η Έλενα. Η Ράνια μας λέει:

«Από νομικής πλευράς, εγώ δεν έχω κανένα δικαίωμα πάνω στο παιδί· απλά έχει γίνει μια συμβολαιογραφική πράξη με την οποία μπορώ να είμαι με το παιδί, να το πάρω από το σχολείο ή αν τύχει κάτι και μπει στο νοσοκομείο, να μπορώ να είμαι δίπλα του. Όχι ότι μου έχει ζητηθεί ποτέ κάτι τέτοιο. Θεωρητικά η Ελενα έχει κάθε δικαίωμα να το πάρει και να φύγει, αλλά αυτά είναι θεωρίες.»

Την πιθανότητα να εισπράξει το παιδί αρνητικά σχόλια για την οικογένεια του, αργότερα στο σχολείο ή οπουδήποτε, φυσικά την έχουν σκεφτεί.

«Είναι κάτι που μας έχει απασχολήσει, όμως πιστεύουμε ότι υπερασπίζεσαι αυτούς που αγαπάς και από την άλλη δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα για να φοβηθούμε. Όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Αν τύχει κάτι τέτοιο, θα το δούμε την ώρα που θα συμβεί. Δε θα σταματήσει η ζωή μας, ούτε θα ζούμε στον πανικό!»

Τα κορίτσια λοιπόν, ζουν μαζί, δουλεύουν και μεγαλώνουν ένα παιδί έτσι ωραία όπως ακούγεται.

Φυσικά δεν είναι πάντα ρόδινα τα πράγματα. Η Μαρία (40) και η Αλεξάνδρα (35) είναι ένα άλλο ζευγάρι που ζει και μεγαλώνει ένα παιδί. Η Ελπίδα είναι η δεκάχρονη κόρη της Μαρίας από προηγούμενη σχέση της με άντρα. Όταν γνώρισε την Αλεξάνδρα και αποφάσισαν να μοιραστούν τη ζωή τους εξέτασαν όλες τις παραμέτρους.

«Εγώ, πάντα ήθελα να κάνω ένα παιδί, χωρίς να παντρευτώ, άλλωστε από νωρίς είχα σχέσεις και με τα δύο φύλα. Όταν γνώρισα την Αλεξάνδρα, κατάλαβα ότι είvαι ό άνθρωπος της ζωής μου κι εκείνη δέχτηκε με πολλή χαρά να ζήσουμε μαζί και να μεγαλώσουμε την Ελπίδα. Όμως το παιδί δεν ξέρει τίποτα και δεν σκοπεύουμε να μάθει, γιατί ούτε οι οικογένειες μας ξέρουν ούτε πολύς κόσμος, πέρα από τους πολύ κοντινούς φίλους. Αυτό μας δημιουργεί εντάσεις και μικροπροβλήματα. Όταν η μικρή λείπει στο σχολείο και στα φροντιστήρια, είμαστε ένα κανονικό ζευγάρι, όταν είναι σπίτι, είμαστε συγκάτοικοι και φίλες. Ευτυχώς, τα πάνε πολύ καλά, ίσως τη νιώθει σαν τη μεγάλη της αδελφή που την κακομαθαίνει και της κάνει όλα τα χατίρια. Δεν νομίζω ότι μπορώ να της μιλήσω, όχι ακόμα. Άλλωστε πριν την Αλεξάνδρα δεν είχα λόγο να της πω ότι πάω και με γυναίκες, ήταν πολύ μικρή και οι σχέσεις μου ήταν περιστασιακές. Τώρα νομίζω ότι θα τη μπερδέψω και θα την αποπροσανατολίσω. Σκέφτομαι να της το πω κάποια στιγμή, όταν θα είναι σε θέση να ακούσει κι εγώ να της μιλήσω. Η σχέση μου με την Αλεξάνδρα έχει κλονιστεί κάποιες φορές από τα ψέματα και τους συμβιβασμούς, όμως στο τέλος βγαίνουμε πιο δυνατές. Ίσως δεν είμαστε τόσο κοινωνικές, όσο κάποτε, αλλά τι διάολο, παιδί μεγαλώνουμε. Σκεφτόμαστε μάλιστα, να γεννήσει και η Αλεξάνδρα. Θα με έκανε πολύ ευτυχισμένη να μεγαλώνω και το δικό της παιδί…» .

H Σοφία (47) είναι λεσβία και έχει ένα παιδί αλλά είναι μόνη της.

«Πάντα είχα προβλήματα με τις σχέσεις μου. Έφταιγε ίσως το ότι ήμουν λεσβία και δεν το είχα καταλάβει. Χώρισα με τον άντρα μου κι έμεινα για πολύ καιρό μόνη μου γιατί δεν ήξερα τι ήθελα. Ήμουν εγώ και το παιδί, όλη η ζωή μου ήταν το παιδί, γιατί δεν καταλάβαινα τι μου συνέβαινε. Μετά ερωτεύτηκα μια γυναίκα παράφορα κι έχασα τα μυαλά μου. Έτρεμα μη με καταλάβει το παιδί, μη με καταλάβει ο πρώην άντρας και μου και μου το πάρει, μη με καταλάβει η μάνα μου, γενικώς, είχα μια μανία καταδίωξης. Μετά άρχισα να ηρεμώ και να συνειδητοποιώ ότι κι αν ήμουν λεσβία δε σήμαινε ότι δεν ήμουν καλή μάνα. Έκανα κάποιες σχέσεις, άλλες καλές, άλλες λιγότερο. Το παιδί ήταν ένα από τα προβλήματα – για τις άλλες, όχι για μένα. Δεν μπορούσα να βγαίνω όποτε ήθελαν, δεν μπορούσα να μαζεύω κόσμο στο σπίτι, έπρεπε να συνδυάσω εκδρομές και εξόδους με τις φορές που έλειπε με τον μπαμπά. Η κόρη μου μεγάλωσε πια κι έγινε μια ώριμη δεσποινίδα που ετοιμάζεται να αρραβωνιαστεί. Αν κοιτάξω πίσω, σίγουρα είναι ό,τι πολυτιμότερο έχω. Έχουμε μιλήσει για το θέμα, εκείνη άνοιξε την κουβέντα, στην αρχή ντράπηκα και μετά κατάλαβα πόσο ηλίθια ήμουν. Αν ήταν ποτέ δυνατόν να κρυφτώ από το παιδί μου, λες κι ήταν χαζό. Τέλος πάντων, τώρα σκέφτομαι ότι μπορεί σε λίγο καιρό να γίνω και γιαγιά αλλά μπορεί και να βρω τον έρωτα της ζωής μου!»

Κανένα κορίτσι διαθέσιμο; Η Σοφία μαγειρεύει εκπληκτικά!

Η Βάσω απλώς σκέφτηκε ότι το θέμα της ελληνικής υπογεννητικότητας την αφορά άμεσα.

«Κουβέντιαζα με το πατέρα μου μια φορά και με ρώτησε αν όλες οι φίλες μου ήταν ανύπαντρες. Του απάντησα ναι, αλλά δεν του είπα το λόγο. Μετά, με ύφος πολύ σκεπτικό, άρχισε να παραμιλά. "Τόσες γυναίκες μόνες, ανύπαντρες χωρίς παιδιά. Και τι θα γίνει η Ελλάδα, θα καταστραφεί; Ποιος θα κάνει παιδιά;” Συμπτωματικά από τότε οι περισσότερες φίλες μου άρχισαν να τρώγονται με τα παιδιά, όλες θέλουν από ένα κι εγώ δεν αποτελώ εξαίρεση. Μάλιστα έχω πάρει την απόφασή μου. Είπα στους δικούς μου ότι θέλω ένα παιδί αλλά δε θέλω γάμο. Παραδόξως δεν έφεραν αντιρρήσεις. Ο πατέρας μου μάλλον θα σκέφτηκε ότι από το να μην κάνω καθόλου και να χάσει η Ελλάδα καλύτερα να το κάνω κι όπως να ’ναι. Τα περί γκέι θα τα μάθει αργότερα, μην του πέσουν όλα μαζί. Η φίλη μου φυσικά συμφωνεί. Θέλω οικογένεια, όπως κι εκείνη. Τώρα είμαστε σε αναζήτηση σπέρματος κι αν όλα πάνε καλά, του χρόνου θα έχουμε το πρώτο μας παιδί. Φοβάμαι και χαίρομαι μαζί. Δεν πιστεύω ότι θα είναι όλα ρόδινα, αλλά στη ζωή τίποτα δεν είναι τόσο ρόδινο· αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να τολμάμε. Είμαι γυναίκα, ομοφυλόφιλη και σε λίγο ελπίζω να γίνω μάνα».

Η γέννηση ενός παιδιού μας κάνει καλύτερους ανθρώπους; Δεν ξέρω. Έχω γνωρίσει συγκλονιστικά ηλίθιους που η έλευση του παιδιού τους δεν αφαίρεσε τίποτα από την ηλιθιότητα τους και ανθρώπους εξαιρετικούς που ποτέ δε θέλησαν απογόνους. Το κλειδί είναι για μια ακόμη φορά η συνειδητότητα, που πρέπει να συνοδεύει κάθε πράξη μας. Αν ένας άνθρωπος θέλει να παντρευτεί και να κάνει παιδί επειδή είναι γκέι και θεωρεί ότι είναι ένας τρόπος να δηλώσει “παρών”, μάλλον είναι σε λάθος δρόμο γιατί με αυτό τον τρόπο θα φορτώσει στο παιδί πράγματα που δεν του αναλογούν. Στη γέννηση ενός παιδιού τα βαρύγδουπα θέλω-να-ολοκληρωθώ-σαν-άνθρωπος και θέλω-να-νιώσω-το-συναίσθημα-της μητρότητας ή θέλω-ό,τι-έχουν-κι-οι-άλλοι, σίγουρα περισσεύουν. Για τις υπόλοιπες, χρειάζεται απλώς ένας καλός γυναικολόγος, ένας καλός δικηγόρος και κάποια χρήματα.