Συνέντευξη

Πάνος Κούτρας

Ο Λύο Καλοβυρνάς ζουμάρει στον Πάνο Κούτρα

Η Ακρόπολη φλέγεται, ένα τερατώδες ψάρι πετάγεται μέσα από την πισίνα, αιμόφυρτος άντρας φλερτάρει περαστική. Τι άλλο να περιμένουμε από κάποιον που άφησε την Αθήνα στο έλεος ενός γιγαντιαίου μουσακά;

Ποια είναι η πρώτη ερώτηση που θες να σε ρωτήσω;

Θα ’θελα να μάθω αυτό που θέλουν να μάθουν όλοι, αλλά εγώ ποτέ δεν μπορώ να απαντήσω. Περί τίνος πρόκειται η νέα ταινία μου.

Πες μου, λοιπόν, όπως θα το ’λεγες σε ένα 6χρονο κοριτσάκι.

Η Αληθινή ζωή είναι ένα love story, για ένα αγόρι που αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα με την οικογένειά του και ερωτεύεται μια κοπέλα με την οποία είναι πολύ δύσκολο να είναι μαζί. Ένας από τους λόγους είναι η οικογένειά του και το παρελθόν του. Η ταινία παρακολουθεί αυτή την πορεία. Τελεία. Αλλιώς είναι για ένα παιδί το οποίο θέλει να ερευνήσει το παρελθόν του και την οικογένειά του, αποπειράται ένα ταξίδι αυτογνωσίας και στο δρόμο ερωτεύεται, αλλά πολύ σύντομα καταλαβαίνει ότι για να κρατήσει τον έρωτα πρέπει πρώτα να φτάσει στο τέρμα του ταξιδιού του. Δυστυχώς, είναι κάτι που αυτή την εποχή δε γίνεται πολύ· το αντίθετο μάλιστα. Κυριαρχεί ένας τρόμος και σπασμωδικές κινήσεις, μια fuite en avant, μια απόδραση προς τα μπρος· τα κουκουλώνουμε, πανικοβαλλόμαστε και φεύγουμε προς τα μπρος. Αυτό βέβαια μας καταστρέφει τον έρωτα, γιατί για να μπορέσεις πραγματικά να ερωτευθείς, να δοθείς και να ζήσεις την ένωση, πρέπει να ξέρεις ακριβώς ποιος είσαι και γιατί μπαίνεις σε μια σχέση.

Εσύ άλλαξες μέσα από το εσωτερικό ταξίδι της ταινίας σου;

Ακόμη δεν ξέρω, είναι νωρίς, αλλά όταν καταπιάνεσαι με κάτι που κρατά τρία και τέσσερα χρόνια και ζεις μαζί του καθημερινά, σίγουρα είναι κάτι που σε αλλάζει.

Εσένα πώς σε άλλαξε;

Δεν μπορώ να σου πω. Δεν ξέρω.

Οι φίλοι σου τι λένε;

Δε μου μιλάνε! Δε με παίρνουν τηλέφωνο πια! (Γέλια). Κοίτα, αισθάνομαι ευχαριστημένος που το έκανα. Τώρα τα αποτελέσματα είναι κάτι που δεν τα σκέφτομαι. Αν είναι καλά, έχει καλώς. Αν δεν είναι, τι να κάνουμε, θα επιβιώσω, άλλη μια φορά.

Τι πιστεύεις για τον γκέι κινηματογράφο;

Ο γκέι κινηματογράφος καταχωρείται ως genre μόνο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Μέχρι τότε κανείς σκηνοθέτης δεν έλεγε ανοιχτά ότι είναι γκέι, ενώ όλες οι «γκέι» ταινίες ήταν συγκαλυμμένα γκέι. Εγώ δεν κάνω απόλυτα γκέι κινηματογράφο· ασχολούμαι περισσότερο με το camp. Οι ταινίες μου περισσότερο είναι μια γκέι ματιά πάνω σε διάφορα θέματα.

Είναι δηλαδή η ματιά σου που κάνει «γκέι» τις ταινίες σου;

Κοίτα, η πρώτη μου ταινία καταχωρήθηκε ως γκέι, αν και αυτό είναι συζητήσιμο, γιατί δεν είχε να κάνει με γκέι θέματα. Πάντως ήταν μια camp ταινία και έκανε μια πολύ σπουδαία πορεία σε πολλά gay & lesbian φεστιβάλ κινηματογράφου, πράγμα που αυτόματα με κατέταξε ως γκέι σκηνοθέτη. Η καινούργια μου ταινία ουσιαστικά είναι μια γκέι ματιά πάνω στον ετεροφυλόφιλο έρωτα. Ή, καλύτερα, εγώ κάνω ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με την ετεροφυλοφιλία μου.

Ποιο είναι το πηλίκο;

I ’ m glad to be gay ! Το πηλίκο είναι ότι είμαι πολύ χαρούμενος που το έκανα. Κοίτα, πάρα πολλοί γκέι σκηνοθέτες έχουν κάνει μη γκέι ταινίες. Όπως και πάρα πολλοί στρέιτ σκηνοθέτες έχουν γυρίσει γκέι ταινίες. Είναι ένα ερώτημα που μου κάνουν και εδώ και έξω: Σαν γκέι πόσο μπορείς να καταπιαστείς με τον ετεροφυλόφιλο έρωτα; Είναι επίσης κάτι που κι εμείς ως γκέι ρωτάμε τους στρέιτ: «Κατά πόσο ένας στρέιτ σκηνοθέτης μπορεί να καταπιαστεί με ένα γκέι θέμα ή ένα γκέι έρωτα;»

Μπορεί;

Αυτόματα σκέφτομαι ότι η αγάπη και οι ερωτικές σχέσεις δεν έχουν φύλο. Ένας γκέι μεγάλος έρωτας δεν έχει πολλές διαφορές από έναν στρέιτ μεγάλο έρωτα. Σαφώς όταν γνωρίζεις ένα θέμα καλύτερα μπορείς να έχεις μια οξυμένη και πολυσύνθετη ματιά, όμως από την άλλη, όταν το φαντασιώνεσαι μπορεί να είναι πιο αληθινό. Π.χ. έτσι συμβαίνει όταν ένας σκηνοθέτης φτιάχνει ταινίες σε μια ξένη πόλη, δηλαδή όταν κινηματογραφεί ένας Άγγλος το Παρίσι ή ένας Γάλλος την Αθήνα: είναι πολύ πιθανό να δείξει μια πλευρά της που είναι πολύ πιο αληθινή από την πλευρά που θα έδειχνε κάποιος ντόπιος.

Οι λάτρεις του Μουσακά τι να περιμένουν;

Μια ταινία φτιαγμένη από το ίδιο άτομο αλλά αλλιώς. Αυτή η ταινία είναι ένα μελόδραμα. Ο Μουσακάς ήταν πιο πολύ κωμωδία, μέσα σε εισαγωγικά.

Διατηρείς την ίδια οξυμένη πολιτική κριτική που είχες στο Μουσακά;

Τη βρήκες οξυμένη πολιτική; Χαίρομαι πολύ που το λες αυτό.

Πάνο, έχεις και ακτιβιστική δράση σε θέματα γκέι δικαιωμάτων

Είναι λίγο overstatement αυτό. Δεν κάνω πολλά πράγματα, αλλά προσπαθώ όσο μπορώ να συμμετέχω σε θέματα που με αφορούν άμεσα. Και νομίζω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πράγματα που μπορούν και πρέπει να γίνουν.

Πώς βλέπεις τα πράγματα για τους γκέι στην Ελλάδα;

Νομίζω καλύτερα απ’ ό,τι πριν από τρία χρόνια. Προχωράμε αργά, αλλά προχωράμε. Πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι μια άκρως ξενοφοβική χώρα, μια τρομερά υποκριτική χώρα· δεν μπορεί καν να δεχτεί ότι υπάρχει ξενοφοβία. Λόγου χάρη, το να σφαχτεί ένας άνθρωπος λόγω ενός ποδοσφαιρικού αγώνα είναι πολύ άγριο πράγμα και δεν μπορείς να πεις ότι είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Πώς μπορεί η κυρία Στάη, λόγου χάρη, να λέει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει πρόβλημα ξενοφοβίας και όλοι ζούμε αρμονικά, όταν όλοι μπαίνουμε σε ταξί και εννιά στις δέκα φορές ο ταξιτζής σου βρίζει τους Αλβανούς. Πολύ σπάνια ν’ ακούσεις άνθρωπο να σου πει εγώ γουστάρω τους Αλβανούς και τους θέλω. Στις διακοπές μου στην Αίγινα φέτος, υπήρχαν παρέες Αλβανών και πραγματικά ήταν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Και αλλού υπάρχει ξενοφοβία, γιατί εμείς προσποιούμαστε ότι δεν είμαστε ξενοφοβικοί;

Ίσως γιατί ως έθνος έχουμε μεγαλώσει με την ιδέα του θύματος, ότι εμείς ποτέ δε βλάψαμε κανένα, μόνο μας έβλαπταν, κ.ο.κ.

Καιρός όμως να σταματήσει αυτό γιατί ποτέ δεν ήμασταν ακριβώς έτσι. Η ελληνική κοινωνία είναι σε πάρα πολύ μεγάλο denial πάνω στην ομοφυλοφιλία. Αυτό το θεωρώ θλιβερό. Αυτή η ομοφοβία δημιουργεί προβλήματα στην προσωπική ζωή πολλών ανθρώπων σε καθημερινή βάση. Με πληγώνει όταν βλέπω ότι οι ίδιοι οι γκέι δεν μπορούν να ζήσουν άνετα με την ταυτότητά τους. Πάντως, νομίζω ότι η ομοφοβία είναι λιγάκι κάτι σαν αόρατος δράκος. Πιο πολύ ο φόβος είναι στο κεφάλι μας. Δε συμμερίζομαι αυτό που λένε ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι έτοιμη να το δεχτεί. Εγώ πιστεύω ότι μπορεί μια χαρά να το δεχτεί, αρκεί να το καταλάβουμε. Ο εχθρός είναι εκ των έσω και όχι απ’ έξω.

Αν είχες τη δυνατότητα να κάνεις ένα γκέι σήριαλ στην ελληνική τηλεόραση θα το έκανες;

Αν το έκανα όπως θα ήθελα εγώ ναι. Αλλά θα ήταν δύσκολο. Όχι λόγω θέματος, αλλά λόγω τηλεόρασης όπως είναι αυτή στιγμή. Δεν την έχω σε πολλή εκτίμηση, αντιθέτως με εξοργίζει. Θα ήθελα, ωστόσο, άνθρωποι που είναι γνωστοί και μέσα στα πράγματα, άνθρωποι που είναι γκέι και λεσβίες (πολιτικοί, βουλευτές, ηθοποιοί), αντί να βγαίνουν και να φωνάζουν στα παράθυρα για ό,τι είναι στραβό στην ελληνική κοινωνία, να βγουν και φωνάξουν για κάτι που τους αγγίζει περισσότερο ως γκέι. Γιατί δεν το κάνουν;

Κάνουμε διάφορα αλλά δε μιλάμε γι’ αυτά…

Δε μιλάμε ούτε καν στον ίδιο μας τον εαυτό. Είναι λίγο σχιζοφρένεια. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη 17 Νοέμβρη: ήταν τέλειο που οι τρομοκράτες μας είχαν αυτή την εικόνα και δεν ήταν παιδιά των Εξαρχείων ή περιθωριακοί της Ομόνοιας. Αυτό ελπίζω να μας έκανε να σκεφτούμε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται. Αυτό που θεώρησα εξαιρετικό σε όλη την ιστορία με τη 17 Νοέμβρη, μια ιστορία που θεωρώ τομή στην ελληνική συνείδηση, ήταν πως επρόκειτο για ένα ελληνικό αστικό Pleasantville· η μικροαστική οικογένεια με τον μπαμπά να δουλεύει, τη μαμά στο σπίτι να μαγειρεύει, το Πάσχα να σουβλίζουν αρνί, το καλοκαίρι στο χωριό και ξάφνου από πίσω ήταν τρομεροί τρομοκράτες. Νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά που ταρακουνιέται αυτή η εικόνα της αγαπημένης και χαρούμενης οικογένειας στην οποία θέλουν όλοι και ειδικά η Εκκλησία να πιστεύουν.

Η Αληθινή ζωή βγαίνει στους κινηματογράφους στις αρχές Νοεμβρίου. Σενάριο: Πάνος Κούτρας-Παναγιώτης Ευαγγελίδης. Μουσική: Μιχάλης Δέλτα. Πρωταγωνιστούν: Νίκος Κουρής, Θέμις Μπαζάκα, Μαρίνα Καλογήρου και Ανά Μουγκλαλίς. Επισκεφθείτε το πολύ ενδιαφέρον και πρωτότυπο site της ταινίας www.alithinizoi.gr