HIV

Σαν στο σινεμά

του Θοδωρή Αντωνόπουλου

Πονέσαμε. Οργιστήκαμε. Το παλέψαμε. Το εξημερώσαμε – μερικώς. Εντέλει μάθαμε να ζούμε μαζί του. Η ιστορία του AIDS καρέ-καρέ μέσα από το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Act Up για τα 25 χρόνια από την εμφάνιση του AIDS.

Gay sex in the 70's

Αν ο πρώτος άνθρωπος που προσβλήθηκε από τον ιό HIV ήταν βρέφος και επιβίωνε, θα ήταν σήμερα 25 ετών. Θα είχε μια τραυματική παιδική ηλικία, μια οργισμένη εφηβεία, μια δραματική ενηλικίωση. Θα μιλούσε για βία, ρατσισμό, απελπισία, εκμετάλλευση. Θα πρωταγωνιστούσε σε ηθικές, πολιτικές και πολιτιστικές αναταράξεις. Και ώριμος άντρας – ή γυναίκα – πια, θα έκλεινε πονηρά, με σεβασμό αλλά και τσαμπουκά το μάτι στο μέλλον.

Το σενάριο έχει περιπέτεια, μυστήριο, σασπένς, απ’ όλα. Για αυτό και, παρότι “αντιεμπορικό”, ενέπνευσε ταινίες που ξεχώρισαν. Από τις underground Άγριες νύχτες του Σιρίλ Κολάρ (1993) στο χολιγουντιανό blockbuster Philadelphia του Τζόναθαν Ντεμ (1994). Από το δραματικό Η Άλλη όψη του Τάσου Ψαρρά (1991) στο μεταφυσικό Μπλε του Ντέρεκ Τζάρμαν (1993). Από το εμβληματικό Fight Back, Fight Aids του Τζέιμς Γουένζντι (2002) στο ελεγειακό Όλα για τη μητέρα μου του Αλμοδοβάρ (1999). Από τις απολαυστικές Μαζορέτες στο διάστημα του Ντέιβιντ Φουρνιέ (1996) στον ανατρεπτικό Επίμονο κηπουρό του Φερνάντο Μεϊρέλες (2005). Και από το εικονοκλαστικό Positively Naked των Α. & Ν. Νέλσον (2004) στο σπαρταριστό Safe Sex Trilogy (Γκρεγκ Λόσον, 1996-2004). Είκοσι πέντε αντιπροσωπευτικές ταινίες και ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους είδαμε στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Act Up στην Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών (1-5 Ιουνίου) με αφορμή τα 25χρονα του HIV.

Cachorro

Είδαμε πως είκοσι πέντε χρόνια μετά, το AIDS κατέστρεψε πλήθος ζωές, αφύπνισε όμως πολλές άλλες. Πως ο τρόμος, η σιωπή, η θλίψη, η οργή έγιναν γνώση, μνήμη, δράση, αισιοδοξία. Πως το AIDS δεν είναι πια μοιραίο, τουλάχιστον στον αναπτυγμένο κόσμο. Πως εξακολουθεί ωστόσο να δοκιμάζει τις ευαισθησίες, τις επιθυμίες, τις αντοχές μας. Όπως και να μακελεύει άλλες, λιγότερο προνομιούχες γειτονιές του πλανήτη, απειλώντας να αναζωπυρωθεί και στη δική μας, όσο αφήνουμε τη θράκα που το θέριεψε αναμμένη. Μπορεί και να μην απειλούμαστε όλοι το ίδιο από αυτό. Είμαστε όμως όλοι εξίσου συνυπεύθυνοι γι' αυτό.

«Η νόσος είναι η νυχτερινή ζώνη της ζωής, μια δεύτερη υπηκοότητα... Αν και όλοι μας προτιμούμε το διαβατήριο του υγιούς, αργά ή γρήγορα καθένας μας υποχρεώνεται να πολιτογραφηθεί, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, υπήκοος του άλλου εκείνου τόπου». Τα λόγια αυτά της Σούζαν Σόντανγκ από το βιβλίο της AIDS – Η Νόσος ως Μεταφορά (1991) μου ήρθαν στο μυαλό την τελευταία μέρα των προβολών. Η επίγνωση ότι η ασθένεια είναι “δεύτερη φύση”, ότι ο θάνατος είναι η μόνη ανθρώπινη βεβαιότητα, είναι ίσως ο καλύτερος οδηγός ζωής. Και αυτό ισχύει για κάθε οδοιπόρο – υγιή ή ασθενή.