Βιβλίο

Δύο αγόρια

του Λύο Καλοβυρνά

Υπάρχουν ευτυχισμένοι γκέι; Το βιβλίο Δύο αγόρια του Λώρενς Σίμελ απομακρύνεται από την μπίχλα της γκέι λογοτεχνίας.

Πολύ συχνά η «γκέι λογοτεχνία» ταυτίζεται με παρακμιακές ιστορίες. Οι ήρωες είναι δυστυχισμένοι, αυτοκαταστροφικοί, καταδικασμένοι στη μοναξιά και σε μια αδιέξοδη εμμονή με την ομοφυλοφιλία τους. Ο έρωτας προς το ίδιο φύλο σχεδόν πάντα αποτελεί πηγή προβλημάτων, κοινωνικής καταδίκης και αρρώστιας. Σπάνια βρίσκουμε σε λογοτεχνικά κείμενα έναν ευτυχισμένο ομοφυλόφιλο, ο οποίος δεν βρίσκει κακό τέλος εξαιτίας του «κουσουριού» του.

Ακριβώς για τον λόγο αυτό, τα διηγήματα του αμερικανού συγγραφέα Λώρενς Σίμελ κομίζουν κάτι φρέσκο. Στις ιστορίες του υπάρχει ομοφυλοφιλία αλλά δεν υπάρχει κουσούρι. Αυτό που κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο ενδιαφέρον δεν είναι η κοινότοπη θεματολογία του – έρωτας, σχέσεις, σεξ. Είναι ότι αυτές οι τόσο κοινότοπες ιστορίες λέγονται από μια γκέι σκοπιά – και μάλιστα από μια θετική σκοπιά. Προσοχή: όχι μια εξωραϊστική, πολυαννική στάση, αλλά μέσα από μια απλή, διόλου δραματική γραφή, όπως μιλάμε μ’ ένα φίλο για αυτά που ζούμε. Και προφανώς, κάθε φορά που μιλάμε με τους φίλους μας δεν κουβεντιάζουμε για το πόσο κοινωνικά καταπιεστικό είναι το να είσαι αδερφή. Μιλάμε για τα αγόρια που γνωρίζουμε ή ονειρευόμαστε, τα προβλήματα με τον σύντροφό μας, το σεξ που (θέλουμε να) κάνουμε. Έτσι κυλά και η γραφή του Σίμελ.

Δύσκολα θα ισχυριστεί κανείς ότι ο Λώρενς Σίμελ γράφει υψηλή λογοτεχνία. Αλλά δεν πειράζει. Τα διηγήματά του είναι καθημερινές, συνηθισμένες ιστορίες που έχουμε χιλιοδιαβάσει, μυριακούσει και ξαναδεί σε μυθιστορήματα, ταινίες και τραγούδια – στην ετεροφυλόφιλη εκδοχή τους. Και κάθε φορά ως γκέι αναγκαζόμαστε να κάνουμε μια αυτόματη εσωτερική αντικατάσταση: τη στιγμή που ο ήρωας κερδίζει την καλή του, εμείς απαλείφουμε το φύλο της κοπέλας και βάζουμε το αρσενικό. Ή δεν το βάζουμε και πειθόμαστε πως όλα αυτά τα ωραία συμβαίνουν μόνο στους στρέιτ – εμείς ας είμαστε ευχαριστημένοι μ’ ένα γρήγορο πήδημα στο σκοτεινά.

Οι ιστορίες του Σίμελ είναι θεραπευτικές ακριβώς επειδή ο γκέι έρωτας παρουσιάζεται ως κάτι πάρα πολύ καθημερινό και φυσιολογικό. Λόγου χάρη, η γκέι εκδοχή του παραμυθιού της Σταχτοπούτας, όπου ένα γκέι αγόρι μένει σπίτι όχι επειδή το αναγκάζουν οι κακές αδερφές του αλλά επειδή δεν έχει με ποιο αγόρι να πάει στο χορό και φοβάται το κράξιμο, όσο κι αν φαίνεται τετριμμένη είναι βαθιά λυτρωτική. Εξίσου απελευθερωτικό είναι το γεγονός ότι το γκέι σεξ παρουσιάζεται απενοχοποιημένο – κανείς ήρωας δεν περνά το «σύνδρομο της επόμενης ημέρας», δηλαδή να αυτοβασανίζεται από ενοχές που ενέδωσε στην «έκφυλη» ερωτική του επιθυμία. Αντιθέτως, οι ήρωες, είτε κάνουν σεξ μέσα σε μια σχέση είτε σε παρτούζα, το χαίρονται και το διεκδικούν.

Η λογοτεχνία δημιουργεί εικόνες, με την ευρύτερη έννοια της λέξης. Κι είναι οι εικόνες που μας περιτριγυρίζουν αυτό που μας πλάθει ως ανθρώπους – κυριολεκτικά διαμορφωνόμαστε με βάση τα πρότυπα που βλέπουμε τριγύρω μας. Ένα δεκατετράχρονο γκέι αγόρι με μεγάλη δυσκολία θα βρει θετικά πρότυπα πάνω στα οποία να χτίσει την εικόνα του για το μέλλον. Μπορεί ο Παζολίνι και ο Καβάφης να είναι υψηλή λογοτεχνία, αλλά σίγουρα δεν προσφέρουν καμία θετική προοπτική σε κάποιον που πρωτοανακαλύπτει την ομοφυλοφιλία του.

Όπως όλοι, έχουμε κι εμείς ανάγκη τα δικά μας παραμύθια, τα δικά μας ρομάντζα, τα δικά μας τραγούδια αγάπης. Απλά και μόνο γιατί στον καθρέφτη τους μπορούμε να δούμε την εικόνα μας. Ειδάλλως, παραμένουμε αόρατοι. Ή παραμορφωμένοι.