Ταξιδεύοντας για σεξ

Αφιέρωμα: Γκέι Τουρισμός

του Γιώργου Καρδάρα

Τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η ταινία φετίχ των αμερικάνων γκέι στρατιωτών ήταν Ο μάγος του Οζ, όπου η Judy Garland τραγουδά για ένα μαγεμένο μέρος, στο τέρμα του ουράνιου τόξου. Πολλοί άντρες, καταπιεσμένοι από το κοινωνικό τους περιβάλλον, ακολούθησαν την Judy ψάχνοντας το μαγεμένο μέρος, όπου τα άλογα φορούν τα χρώματα του ουράνιου τόξου.

Η ιδέα του φευγιού από την καταπίεση στην πατρίδα σου σε πιο απελευθερωμένους πολιτισμούς ή τουλάχιστον σε πολιτισμούς όπου το χρήμα αγοράζει ελευθερία έχει μακρά ιστορία, αλλά ταυτόχρονα εγείρει πολλά ακανθώδη ερωτήματα γύρω από το ήθος και τις προθέσεις του «κοσμοπολίτη».

Οι γκέι ταξιδιώτες, κυρίως του πλούσιου δυτικού κόσμου, ήταν πάντοτε πρωτοπόροι στην αναζήτηση νέων προορισμών και περιπετειών, και δεν είναι καθόλου τυχαίο που πολλοί προορισμοί που αναφέρονται στους ετεροφυλοφιλικούς οδηγούς ως must ήταν πρώτα δημοφιλή γκέι στέκια.

Τουλάχιστον τους τελευταίους δύο αιώνες υπάρχει μια σταθερή μόδα οι άνθρωποι από τις «καταπιεσμένες» βορειοευρωπαϊκές χώρες να ταξιδεύουν στον μεσογειακό νότο και στις εξωτικές χώρες της Άπω Ανατολής, επειδή εκεί τα ήθη θεωρούνται πιο «ελεύθερα», ο κόσμος πιο «ακομπλεξάριστος». Για την εξήγηση αυτού του φαινομένου δείτε τα άρθρα αυτού του τεύχους: Τον παίρνω αλλά δεν είμαι γκέι, Σεξ για ένα φλυτζάνι τσάι.

Η τάση αυτή φαίνεται πως αντιστρέφεται τις τελευταίες δεκαετίες. Ενώ και μέχρι τη δεκαετία του '60 επώνυμοι κι ανώνυμοι γκέι από την Αμερική, τη Γαλλία ή τη Βρετανία ταξίδευαν λόγου χάρη στο Μαρόκο, την Ιταλία ή τη Μέση Ανατολή για να βρουν «ακομπλεξάριστο» σεξ με ντόπια παλικάρια, συχνά με το ανάλογο αντίτιμο, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Τώρα πια είναι οι Νότιοι που ταξιδεύουν στον παγερό Βορρά σε αναζήτηση σεξουαλικών απολαύσεων.

Ορδές Ιταλών, Ισπανών και φυσικά Ελλήνων ομοφυλόφιλων ταξιδεύουν στους γκέι «παραδείσους» της Βόρειας Ευρώπης. Είναι συχνό φαινόμενο γκέι Έλληνες να ταξιδεύουν όχι για να δουν τα αξιοθέατα αλλά για να ξημεροβραδιαστούν στις σάουνες και τα σεξ κλαμπ. Το Βερολίνο, το Άμστερνταμ, το Παρίσι, αλλά ακόμη και τουριστικά ανύπαρκτες πόλεις όπως η Κολωνία, η Αμβέρσα και το Αμβούργο έχουν εκθρονίσει την Ταγγέρη, τη Νάπολη και την Τύνιδα, πόλεις που κάποτε πήγαινες για να βρεις εύκολο σεξ.

Οι διάφοροι προορισμοί του γκέι σεξουαλικού τουρισμού έχουν καταλάβει πια ότι δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο να προωθούν ένα συμβατικό τύπο διακοπών, δηλαδή αξιοθέατα και πολιτιστική ζωή, και έτσι αρχίζουν να πουλάνε τον προοδευτικό κοινωνικό χαρακτήρα τους, στοχεύοντας να ικανοποιήσουν τον ερωτικό πόθο του γκέι τουρίστα αλλά και την ανάγκη του για κοινωνική ανεκτικότητα.

Πολλές πόλεις προάγουν ενεργά τον gay-friendly χαρακτήρα τους με εκδηλώσεις, εκθέσεις, αθλητικά ή μουσικά γεγονότα κ.ά. προκειμένου, με οποιοδήποτε τρόπο, να προσελκύσουν γκέι τουρισμό. Λόγου χάρη, στους τελευταίους γκέι αθλητικούς Outgames της Κοπεγχάγης, πόλεις όπως το Τελ Αβίβ, η Μελβούρνη, το Ρίο ντε Τζανέιρο, η Αμβέρσα, μέχρι και η επαρχιώτικη δανέζικη πόλη Όχους δαπάνησαν μεγάλα ποσά για να διαφημιστούν ως «γκέι προορισμοί». Το Υπουργείο Τουρισμού του Ισραήλ σκοπεύει να μετατρέψει το Τελ Αβίβ σε διεθνή γκέι θέρετρο προκειμένου να τονώσει την τουριστική βιομηχανία της πόλης. Παρόμοια πολιτική ακολουθούν πολλές πόλεις παγκοσμίως - ενώ εμείς στην τουριστικά παραπαίουσα Ελλάδα μάλλον το αντίθετο φαίνεται να προσπαθούμε.

Τι σημαίνει γκέι τουρισμός

Εννοείται ότι οι γκέι κάνουν τουρισμό για τους ίδιους λόγους που κάνουν και οι στρέιτ - συν δύο παραπάνω: αναζητούν τόπους όπου θα νιώσουν ελεύθεροι και ασφαλείς και δεύτερον τόπους όπου υπάρχουν καλές ευκαιρίες για σεξ. Φυσικά και το ίδιο κάνουν οι στρέιτ, μόνο που δεν το έχουν οργανώσει τόσο καλά!

Η σιωπή γύρω από τον γκέι σεξουαλικό τουρισμό ως τις αρχές της δεκαετίας του '70 οφείλεται στις ιστορικές πτυχές της ομοφοβίας στη δυτική κοινωνία πριν το 1973 (ακολούθησε η αναγνώριση της ομοφυλοφιλίας ως φυσιολογικής από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και η σταδιακή ενσωμάτωση των ομοφυλόφιλων στην δυτική κοινωνία «Ομοφυλοφιλία: από την αρρώστια στην υγεία»). Κατ' επέκταση μέχρι τότε ο φόβος καταδίκης κρατούσε τους δημοσιογράφους και τους εκδότες μακριά από κάθε έκδοση βιβλίων με αντίστοιχο περιεχόμενο, τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν στα μάτια του νόμου ομοερωτικά και άρα καταδικαστέα.

Αυτά είναι παρελθόν. Το 1983 ιδρύθηκε η Διεθνής Γκέι και Λεσβιακή Ταξιδιωτική Ένωση (IGLTA), η οποία κάθε χρόνο οργανώνει διεθνή συμπόσια και ένα παγκόσμιο συνέδριο, προωθώντας τον γκέι τουρισμό, μια βιομηχανία που εκτιμάται στα 55 με 64 δισ. δολάρια ετησίως! Από τη δεκαετία του 1990 και μετά, ανθεί επίσης ο τουρισμός για γκέι οικογένειες, αφού συνεχώς αυξάνονται τα ομόφυλα ζευγάρια που μεγαλώνουν παιδιά.

Πρώην Ανατολικό νυν Σεξουαλικό Μπλοκ

Εκτός από τον οικογενειακό γκέι τουρισμό, υπάρχει φυσικά και ο σεξουαλικός. Ένα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα γκέι σεξουαλικού τουρισμού είναι η Τσεχία. Η Βοημία αποτελεί τα τελευταία 15 χρόνια πόλο έλξης για γκέι τουρίστες, οι οποίοι ονειρεύονται μια περιπέτεια στο ειδυλλιακό φυσικό τοπίο της δυτικής Τσεχίας, όπου στις όχθες του ποταμού Μολδάβα θα κρατάνε στην αγκαλιά τους κάποιον Ivan ή Slavek και θα γιορτάζουν τον έρωτά τους με σφηνάκια Becherovka. Οι «αγκαλιές» έγιναν όμως τόσο πολλές, που η κυβέρνηση οδηγήθηκε να βάλει μια τάξη στις ερωτικές παρεκτροπές του λαού της.

Το οικονομικό όφελος του αντρικού και γυναικείου σεξουαλικού τουρισμού οδήγησε τις Αρχές στη νομιμοποίηση της πορνείας, και κατ' επέκταση στην καταπολέμηση μεγάλου μέρους της εγκληματικότητας στον τομέα παροχής σεξουαλικών υπηρεσιών. Η Τσεχία έχει πια την φήμη της γκέι Μέκκας των ανατολικών χωρών (μαζί με την Ουγγαρία). Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι πολλές από τις παραγωγές ταινιών πορνό γυρίζονται πια εκεί. Οι γκέι τουρίστες που θέλουν να γνωρίσουν από κοντά τους αγαπημένους τους σταρ μπορούν να έρθουν άμεσα σε επαφή με αυτούς σε συγκεκριμένα στέκια και να ζήσουν τις φαντασιώσεις τους - εννοείται πάντοτε με το αζημίωτο.

Η Ταϊλάνδη οφείλει την εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την καταπολέμηση της ομοφοβίας όχι μόνο στην ανεκτική θρησκεία της, τον Βουδισμό, αλλά και στους Αμερικάνους στρατιώτες, που εγκαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στη «χώρα του χαμόγελου». Για τον δήμαρχο της Μπανγκόκ το γνωστό «Λίγο ήλιος, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου» δεν ήταν αρκετό και από το 1999 με την αιγίδα της πόλης οργανώνεται ένα τεράστιο και πολυπολιτισμικό ετήσιο Gay Parade στην καρδιά της πόλης.

Αντίστοιχο παράδειγμα ακολούθησε η Νότια Αφρική, όπου παρά τις εντονότατες κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές και θρησκευτικές διαφορές από το 1996 οι ομοφυλόφιλοι της Νότιας Αφρικής απολαμβάνουν ίσα συνταγματικά δικαιώματα με τους ετερόφυλους, και η χώρα είναι μια από τις 7 παγκοσμίως όπου επιτρέπεται ο ομόφυλος γάμος.

Ειδική περίπτωση αποτελεί ο γκέι σεξουαλικός τουρισμός στις αραβικές χώρες, όπου οι άντρες επίσημα υιοθετούν συνήθως μόνο μια στάση - αυτή του ενεργητικού. Τη λεγόμενη «φιλική συμπεριφορά» των ντόπιων απέναντι στους ομοφυλόφιλους την ερμηνεύει ο γνωστός σκηνοθέτης ταινιών πορνό Michael Lucas σε μια συνέντευξη του ως εξής: «Οι άντρες που ταξιδεύουν σε αυτές τις χώρες για να γαμηθούν εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι οι ντόπιοι απαγορεύεται να έχουν σεξουαλικές επαφές με γυναίκες προτού παντρευτούν... Εάν αρέσει σε κάποιον να του συμπεριφέρονται σαν να ήταν κατσίκα...»

Τουρισμός ή εκμετάλλευση;

Φυσικά δεν είναι πάντα ο σεξουαλικός τουρισμός (γκέι ή στρέιτ) αθώος. Ειδικά σε φτωχές χώρες δεν πρέπει να μιλάμε σεξουαλικό τουρισμό αλλά για σεξουαλική εκμετάλλευση: χιλιάδες στρέιτ και γκέι άντρες απ' όλο τον δυτικό κόσμο ταξιδεύουν σε χώρες της Άπω Ανατολής με αποκλειστικό σκοπό να κάνουν σεξ με ανήλικα κορίτσια και αγόρια ή με ενήλικες πόρνες και των δύο φύλων, σε εξευτελιστικές τιμές.

Οι γκέι ταξιδεύουν πολύ - αυτό είναι γεγονός που το ξέρουν καλά οι τουριστικές εταιρείες. Είτε επιλέγουν προορισμούς λόγω κοινωνικής ανεκτικότητας είτε λόγω εύκολης πρόσβασης στο σεξ, δεν είναι καθόλου καινούργιο φαινόμενο και μάλιστα δεν είναι καθόλου αποκλειστικά στρέιτ φαινόμενο. Στα καθ' ημάς ας θυμηθούμε τις ορδές Σουηδέζων και Γερμανίδων που επισκέπτονταν την Ελλάδα και άλλες χώρες του Νότου τη δεκαετία του '70 και '80 για να βρουν σεξ, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της κοινωνικής συνομοταξίας των καμακιών.

Από όποια άποψη και να αντικρίσει κάποιος το θέμα του σεξουαλικού τουρισμού -ως πληρωμένη υπηρεσία, οργανωμένη διασκέδαση, ανώνυμη επαφή, πολιτισμική ανταλλαγή, κοινωνική πρόοδο, οικονομική εκμετάλλευση ή αυθόρμητη αγνή γνωριμία- δεν παύουν όλα αυτά να καταλήγουν σε ένα κοινό παρανομαστή: την επικοινωνία και τη συναλλαγή μεταξύ των ανθρώπων.

Πηγές:

• Gay Tourism: Culture and Context, Gordon Waitt και Kevin Markwell, 2006.
• wikipedia.org