Από το Σαν Φρανσίσκο στην Ταγγέρη

Γνώμη

του Ζαχαρία Μαυροειδή

Η σεξουαλικότητα δεν χωράει σε κουτιά. Σκέψεις για μια γκέι ουτοπία.

Το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκα στην «πρωτεύουσα των ομοφυλόφιλων», το Σαν Φρανσίσκο. Συγκεκριμένα ήμουνα στην πόλη την εβδομάδα του Pride. Ήταν ένα Pride πολύ διαφορετικό από τα δικά μας. Η ίδια η παρέλαση είχε χαρακτήρα καρναβαλιού: αμέτρητα εντυπωσιακά άρματα που περιλάμβαναν από την ένωση γκέι λατίνων πυροσβεστών μέχρι τις λεσβίες μητέρες και από τους τρανς υπαλλήλους του δήμου μέχρι τους μπάι αφροαμερικανούς. Επίσης στην παρέλαση συμμετείχανε άρματα που διαφήμιζαν επερχόμενες θεατρικές παραγωγές ή άρματα πολυεθνικών εταιριών που ήθελαν να προωθήσουν το gay-friendly προφίλ τους όπως η Yahoo! και η Τράπεζα της Αμερικής. Αυτό που δεν περιλάμβανε ήταν ο κόσμος, ο οποίος καθόταν εκατέρωθεν της παρέλασης και παρακολουθούσε. Αν μάλιστα πλήρωνε και εισιτήριο, μπορούσε να αποκτήσει πρόσβαση σε μια εξέδρα με προνομιακή θέα.

Λίγα τετράγωνα παραπέρα, μία χούφτα μαυροντυμένες/οι κάνανε τη δικιά τους πορεία, την Gay Shame. Γύρω από ένα φέρετρο και ακούγοντας Joy Division, οι διαμαρτυρόμενοι θρηνούσαν για την εμπορευματικοποίηση του κινήματος. Σε αυτή την πόλη υπάρχει χώρος για όλους.

Στο Κάστρο, την γκέι γειτονιά της πιο γκέι πόλης, βλέπεις παντού γκέι: γκέι ζευγάρια με παιδιά, μεσήλικες νεανίζοντες γκέι, σαραντάρες λεσβίες με τους σκύλους τους και queer εφήβους. Στο Κάστρο θα βρεις πολλά γκέι μπαρ, καφέ και σεξ σοπ, ανάμεσα σε κάβες με καλιφορνέζικα κρασιά, οργανισμούς υποστήριξης κάθε λογής μειονότητας, εστιατόρια που χρησιμοποιούν βιολογικά προϊόντα, εναλλακτικά μπακάλικα και μαγαζιά με αξεσουάρ για κατοικίδια. Είναι μια πολύχρωμη και ακριβή, πλέον, γειτονιά στην οποία γκέι και λεσβίες μπορούν να αισθάνονται πιο ααλείς από οπουδήποτε αλλού. Η ΛΟΑΤ κοινότητα της πόλης είναι ισχυρή και οργανωμένη. Το παράδοξο για μένα ήταν ότι, παρά την ελευθερία έκφρασης, η κοινότητα χρησιμοποιεί το ίντερνετ ως βασικό μέσο γνωριμίας.

Λίγο μετά το ταξίδι στις ΗΠΑ, βρέθηκα στην Ταγγέρη του Μαρόκου. Το Μαρόκο είναι μία μουσουλμανική χώρα που λόγω μεγάλης επαφής με την Δύση, υπήρξε από παλιά πιο ελαστική με τους κανόνες του Ισλάμ. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν είναι ομοφοβική – κάθε άλλο για την ακρίβεια. Δεν υπάρχει κανένα γκέι μπαρ, η ομοφυλοφιλία διώκεται ποινικά και δεν γίνεται καμία δημόσια συζήτηση για διακρίσεις σε βάρος των σεξουαλικών μειονοτήτων. Μόλις πριν μερικούς μήνες δημιουργήθηκε η πρώτη διαδικτυακή εφημερίδα για την γκέι κοινότητα της χώρας. Την ίδια στιγμή, μια βόλτα στην πόλη είναι αρκετή για να εντοπίσεις έναν διαθέσιμο γκέι για επιτόπου γνωριμία. Το eye contact θριαμβεύει καθώς είναι απαραίτητο εργαλείο επικοινωνίας. Παρόλ' αυτά, και εδώ η έλευση του ίντερνετ αλλάζει τα δεδομένα.

Βλέποντας τη ζωή στην Ταγγέρη, συνειδητοποίησα πόσα πολλά έχουμε κατακτήσει στην Ελλάδα: η γκέι κοινότητα είναι πλέον ορατή, έχει ποικιλία, αρθρώνει δημόσιο λόγο και έχει θέσει μία σειρά από στόχους. Ακόμη όμως έχουμε πολύ δρόμο. Οι επώνυμοι ανοιχτά γκέι είναι ελάχιστοι, η κοινωνία μας είναι ανεκτική σε προσβολές εναντίον των ΛΟΑΤ ατόμων και η κοινότητά μας αδικείται από τους νόμους του κράτους. Θέλω να πιστεύω ότι αργά η γρήγορα θα κατακτήσουμε τα δικαιώματά μας, είτε με τις δικές μας δυνάμεις είτε με την συνδρομή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Το θέμα για μένα είναι αλλού. Πώς θα είναι αυτή η μελλοντική κοινωνία όπου όλα μας τα δικαιώματα θα είναι κατοχυρωμένα; Μαζί με τους νόμους θα έχουμε κατακτήσει και την πραγματική αποδοχή της διαφορετικότητας από την κοινωνία; Ταξιδεύοντας στο Σαν Φρανσίσκο περίμενα να πάρω μια μικρή γεύση από αυτό το μέλλον. Η πραγματικότητα όμως με έβαλε σε σκέψεις.

Το Σαν Φρανσίσκο περηφανεύεται δικαίως για τη στιβαρή και συνειδητοποιημένη ΛΟΑΤ κοινότητά του. Και όντως, η πόλη προσφέρει στους ΛΟΑΤ κατοίκους της περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη πόλη γνωρίζω. Όμως αυτό έχει προκύψει από μια ιδιάζουσα σύνθεση πληθυσμού, όπου τα ποσοστά των γκέι είναι πολλαπλάσια απ΄ ό,τι σε μία μέση αμερικάνικη πόλη. Με αυτό σαν δεδομένο, είναι σχεδόν αναπόφευκτο η πόλη να είναι ανεκτική. Αναρωτιέμαι λοιπόν αν όταν σκεφτόμαστε το ιδανικό μέλλον της κοινωνίας μας, φανταζόμαστε κάτι παρόμοιο.

Νομίζω ότι όλοι οι γκέι και οι λεσβίες έχουμε κάποια στιγμή φαντασιωθεί την ελευθερία και την ευτυχία που θα υπήρχε σε μια πόλη αποκλειστικά με γκέι και/ή λεσβίες. Και όντως, η ζωή στο Σαν Φρανσίσκο για ένα ΛΟΑΤ άτομο είναι πραγματικά πολύ πιο αβίαστη. Αλλά τελικά αυτή είναι η ουτοπία μας; Μια πόλη χωρίς στρέιτ; Είμαστε τόσο φοβισμένοι ώστε να μην μπορούμε να ζήσουμε μαζί με τους στρέιτ; Θέλουμε να γίνουμε τόσο ετεροφοβικοί όσο ομοφοβικοί είναι και οι στρέιτ; Και στην τελική, είναι τόσο αυστηρή η γραμμή ανάμεσά μας; Πιστεύω ότι το Σαν Φρανσίσκο δεν είναι ο τελικός σταθμός. Υπάρχει, θεωρητικά μιλώντας πάντα, ένας ακόμη σταθμός παραπέρα.

Στο Σαν Φρανσίσκο, το LGBT κίνημα έχει φροντίσει να ενσωματώσει κάθε σεξουαλική απόκλιση, αυξάνοντας χρόνο με τον χρόνο τα γράμματα στον τίτλο του. Το πιο πλούσιο όνομα που συνάντησα ήταν το LGBTQQII, όπου L=Lesbian, G=gay, B=bisexual, T=trans, πρώτο Q=queer, δεύτερο Q=questioning, πρώτο I=intersex και δεύτερο Ι=άγνωστο - κανείς δεν μπορούσε να μου απαντήσει με σιγουριά ποια σεξουαλική μειονότητα αντιπροσωπεύει. Φαντάζομαι σύντομα θα έχουμε και ένα δεύτερο Β για τους bicurious και εν καιρώ ίσως και ένα S για τους straightcurious. Και πάει λέγοντας.

Όταν θα βάλουμε όλη τη γραμματοσειρά στον τίτλο της κοινότητάς μας ίσως να καταλάβουμε ότι η σεξουαλικότητα δεν χωράει σε κουτιά. Αρκεί μέχρι τότε να μην έχουμε φτιάξει για μας ένα δοχείο ζωής τόσο καταπιεστικό όσο το δοχείο με τον τίτλο «στρέιτ».