του Παναγιώτη Δαμάσκου, κοινωνιολόγου, Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας

Γίνονται οι γκέι άντρες και γυναίκες καλοί γονείς; Καταστρέφεται το παιδί αν έχει λεσβίες μαμάδες; Ευτυχώς που υπάρχουν οι έρευνες και βάζουν τέλος στην καταστροφολογία. Το 10% αναδημοσιεύει την εκτενή και ενδελεχή έρευνα του κοινωνιολόγου Παναγιώτη Δαμάσκου.

Χάρη στις επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, έχουμε πλέον στοιχεία για το πώς μεγαλώνουν τα παιδιά με γκέι γονείς.

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τα εξής θέματα:

• Νέες μορφές οικογένειας
• Η αναγνώριση του δικαιώματος ανατροφής παιδιών
• Μπορούν οι λεσβίες και οι γκέι να λειτουργήσουν ως γονείς;
• Επιρροές στην σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού
• Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού
• Κοινωνικές σχέσεις
• Σεξουαλική παρενόχληση

Νέες μορφές οικογένειας

Σύμφωνα με τον René-König, η οικογένεια είναι τόσο παλιά όσο και ο ανθρώπινος πολιτισμός. Μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι είναι και παλιότερη γιατί μερικές φορές φαίνεται να μοιάζει ότι ο άνθρωπος κληρονόμησε την οικογένεια από κάποια είδη των ανώτερων θηλαστικών.

Ως οικογένεια ορίζεται «η νόμιμη, μόνιμη και κατά κανόνα τυπική γενετήσια ένωση των δύο συζύγων με τα τέκνα τους, που περιλαμβάνει συχνά και τρίτα πρόσωπα που συνδέονται μεταξύ τους με στενούς δεσμούς συγγένειας με έναν από τους συζύγους. Η οικογένεια και η συγγένεια είναι πολυσκοπικοί και πολυλειτουργικοί κοινωνικοί θεσμοί που εξασφαλίζουν την βιολογική και κοινωνική αναπαραγωγή της κοινωνίας (γέννηση και ανατροφή τέκνων) και παράλληλα την αμοιβαία προστασία και βοήθεια μεταξύ των προσώπων που συνδέονται μεταξύ τους με συγγενικούς δεσμούς».

Μέσα στους αιώνες η οικογένεια έχει γνωρίσει πολλές μορφές όπως πυρηνική, εκτεταμένη, μονογονεϊκή, κ.ά. χωρίς όμως να αλλάξουν οι βασικοί της σκοποί και οι λειτουργίες της.

Ο κίνδυνος που διατρέχει ένα παιδί να κακοποιηθεί σεξουαλικά από κάποιο γονέα ή συγγενή είναι 100 φορές μεγαλύτερος αν είναι ετεροφυλόφιλος από ό,τι εάν είναι γκέι.

Τις τελευταίες δεκαετίες μια νέα μορφή οικογένειας αναδύεται και διεκδικεί το δικαίωμα ύπαρξης της. Η οικογένεια με γονείς ίδιου φύλου. Σε πολλές από αυτές τις οικογένειες οι γονείς συνδέονται με δεσμά συμβίωσης και όχι γάμου, ακριβώς επειδή αυτός δεν τους έχει αναγνωριστεί ως δικαίωμα, άρα δεν μπορεί να αποτελέσει και επιλογή τους. Παράλληλα πολλά ζευγάρια ατόμων ίδιου φύλου συμβιώνουν χωρίς να μπορούν να δημιουργήσουν την οικογένεια που επιθυμούν, ακριβώς εξαιτίας αυτής της έλλειψης. Παρόλα αυτά όμως η νέα αυτή μορφή της οικογένειας υφίσταται. Στην απογραφή του 2000 στην Αμερική αναφέρθηκαν 601.209 τέτοιες οικογένειες από τις οποίες οι 304.148 οικογένειες αποτελούντο από γονείς γκέι ενώ οι 297.061 από λεσβίες γονείς.

Η αναγνώριση του δικαιώματος ανατροφής παιδιών

Σήμερα ο αριθμός των χωρών που αναγνωρίζει την συμβίωση μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου με τα ανάλογα δικαιώματα αυξάνεται συνεχώς. Όμως μόνο η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Ισπανία παρέχουν στους γκέι και τις λεσβίες ένα μοντέλο συμβίωσης που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα ανατροφής τέκνων είτε από προηγούμενο γάμο είτε μέσω υιοθεσίας. Η Δανία αναγνωρίζει αυτό το δικαίωμα μόνο αν τα τέκνα προέρχονται από προηγούμενο γάμο.

Η άρνηση της αναγνώρισης του δικαιώματος γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου βασίζεται στο σκεπτικό ότι ο γάμος στην σημερινή κοινωνική συνείδηση συνεπάγεται την δημιουργία οικογένειας που περιλαμβάνει και την ανατροφή τέκνων. Μεταπηδώντας αυθαίρετα σε μια ηθική συλλογιστική, το σκεπτικό αυτό πρεσβεύει ότι οι λεσβίες και οι γκέι δεν πρέπει να αναλαμβάνουν την ανατροφή παιδιών, γιατί αυτό θα είχε αρνητικές συνέπειες για τα ίδια τα παιδιά.

Τα βασικά επιχειρήματα είναι:

1. Οι λεσβίες έχουν λιγότερο αναπτυγμένο το μητρικό φίλτρο από ό,τι ετεροφυλόφιλες γυναίκες.
2. Οι σχέσεις των λεσβιών και των γκέι με τους ερωτικούς τους συντρόφους τούς αφήνουν λίγο χρόνο για τη σχέση τους με τα παιδιά τους.
3. Τα παιδιά πρόκειται να έχουν σύγχυση στην ανάπτυξη της ταυτότητας φύλου τους και στη συμπεριφορά σε σχέση με το φύλο, αφού σε μια ομοερωτική σχέση δεν εκπροσωπούνται και τα δύο φύλα.
4. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου είναι περισσότερο ευάλωτα σε ψυχικά τραύματα και παρουσιάζουν προβλήματα προσαρμοστικότητας σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά.
5. Τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις κοινωνικές τους σχέσεις, ενώ στιγματίζονται και υφίστανται παρενοχλήσεις ακόμα και τραυματικές εμπειρίες από τους συνομηλίκους τους.
6. Τέλος, συχνά προβάλλεται ο φόβος της σεξουαλικής παρενόχλησης των παιδιών από τους ίδιους τους γονείς ή από φίλους και γνωστούς των γονέων.

Με το επιχείρημα ότι ο ομοερωτισμός αποτελεί ψυχική διαταραχή δεν θα ασχοληθούμε. Την απάντηση έχει ήδη δώσει η Γενική Συνέλευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας όταν στις 17 Μαΐου 1990 αφαίρεσε τον ομοερωτισμό από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών.

Η αντίληψη ότι οι λεσβίες και οι γκέι είναι ακατάλληλοι ως γονείς εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού τους δεν έχει καμία επιστημονική βάση και δεν έχει τεκμηριωθεί εμπειρικά

Στη συνέχεια θα εξετάσουμε τα παραπάνω επιχειρήματα ανατρέχοντας στα ανάλογα ερευνητικά δεδομένα.

 

Μπορούν οι λεσβίες και οι γκέι να λειτουργήσουν ως γονείς;

Οι λεσβίες και οι γκέι στους ρόλους συγγενείας που συμμετέχουν ως παιδιά, αδελφοί, αδελφές, θείοι, θείες κλπ δεν υπολείπονται σε τίποτα από τους ετεροφυλόφιλους. Χρειάστηκαν όμως ερευνητικά στοιχεία για να αποδείξουν ότι η ομοερωτική ταυτότητα δεν επηρεάζει ούτε τον ρόλο τους ως γονέα, ο οποίος συνδέεται άμεσα με την αναπαραγωγική, οικονομική, εκπαιδευτική και ψυχολογική λειτουργία της οικογένειας.

Η αντίληψη ότι οι λεσβίες και οι γκέι είναι ακατάλληλοι ως γονείς εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού τους δεν έχει καμία επιστημονική βάση και δεν έχει τεκμηριωθεί εμπειρικά.

Εξάλλου πολλές λεσβίες και πολλοί γκέι είναι γονείς μέσα σε έναν ετεροφυλόφιλο γάμο, απλά δεν το δηλώνουν ανοιχτά. Εδώ όμως θα ασχοληθούμε μόνο με τους γονείς που αυτοπροσδιορίζονται ανοιχτά ως λεσβίες και γκέι και διατηρούν ομοερωτική σχέση.

Τα ερευνητικά αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι οι λεσβίες και οι γκέι γονείς είναι ικανοί να παρέχουν εξίσου με τους ετεροφυλόφιλους γονείς υποστηρικτικά και υγιή περιβάλλοντα για τα παιδιά τους.

Όσον αφορά τις λεσβίες μητέρες τα ερευνητικά ευρήματα δεν έδειξαν καμία διαφορά ούτε στην γενικότερη ψυχική υγεία των λεσβιών ούτε και στην προσέγγιση τους κατά την ανατροφή των παιδιών. Επίσης οι ερωτικές ή οι σεξουαλικές σχέσεις των λεσβιών με άλλες γυναίκες δεν επηρέασαν στο ελάχιστο την φροντίδα για τα παιδιά τους. Τα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν ότι τα ζευγάρια των λεσβιών που ανατρέφουν παιδιά τείνουν να μοιράζονται τις δουλειές του νοικοκυριού καθώς και τα γονεϊκά καθήκοντα ισότιμα, ενώ εμφανίζουν ικανοποίηση από την συμβίωση.

Παρόμοια αποτελέσματα έδειξαν μελέτες που έγιναν σε ζευγάρια γκέι ανδρών όπως αποδεικνύεται από την αξιολόγηση ερευνών πάνω σε αυτό το θέμα σε άρθρο των Stacey και Biblarz.

Η απόφαση των γκέι και λεσβιών γονέων να αναθρέψουν παιδιά είναι πολλές φορές πολύ πιο συνειδητή από αυτή των ετεροφυλόφιλων.

Ακόμα στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι από τις έρευνες που μελετήθηκαν φάνηκε ότι τα παιδιά των λεσβιών και των γκέι έχουν καλύτερη σχέση με τους βιολογικούς γονείς, που δεν είναι απαραίτητα και οι κοινωνικοί τους γονείς, από ό,τι τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων γονέων.

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η απόφαση των γκέι και λεσβιών γονέων να αναθρέψουν παιδιά είναι πολλές φορές πολύ πιο συνειδητή από αυτή των ετεροφυλόφιλων, ακριβώς εξαιτίας των καταστάσεων με τις οποίες πρόκειται να έρθουν αντιμέτωποι και αντιμέτωπες. Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι από μία άποψη είναι περισσότερο προετοιμασμένοι και προετοιμασμένες για τις ευθύνες που συνεπάγεται μια τέτοια απόφαση.

Επιρροές στην σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού

Σύμφωνα με την Patterson, τρεις όψεις της σεξουαλικής ταυτότητας μελετήθηκαν ερευνητικά: α) η ταυτότητα γένους που αφορά τον αυτοπροσδιορισμό του ατόμου ως αρσενικό ή θηλυκό, β) η ταυτότητα ρόλου γένους (ή αλλιώς ταυτότητα κοινωνικού φύλου) που αφορά τις συμπεριφορές, τις επιλογές και τις δραστηριότητες του ατόμου που ερμηνεύονται από την ισχύουσα κουλτούρα ως ανδρικές ή γυναικείες και β) ο σεξουαλικός προσανατολισμός, που μπορεί να είναι ομοερωτικός, ετεροερωτικός, αμφιερωτικός και αφορά την επιλογή των σεξουαλικών συντρόφων.

Σε έρευνες όπως των Green, Mandel, Hotvedt, Gray & Smith, (1986) και των Kirkpatrick, Smith &Roy, (1981) που έγιναν σε παιδιά μεταξύ 5 και 14 ετών και χρησιμοποιήθηκαν ως μεθοδολογικά εργαλεία προσωπικές συνεντεύξεις αλλά και τεχνικές προβολής, δεν απεδείχθη καμία δυσλειτουργία ή δυσκολία στην ανάπτυξη της ταυτότητας γένους σε παιδιά λεσβιών μητέρων. Μια πιο ολοκληρωμένη έρευνα από άποψη μεθοδολογικών τεχνικών, αυτή των Golomok, Spencer and Rutter (1983) είχε τα ίδια αποτελέσματα. Όλα τα παιδιά δήλωσαν πολύ ευχαριστημένα με το φύλο τους και δεν έδειξαν να έχουν καμία επιθυμία να ανήκουν στο άλλο φύλο. Δυστυχώς για παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς γκέι άντρες δεν υπάρχουν ανάλογες έρευνες.

Το 1979 ο Rees χρησιμοποίησε το Bem Sex Role Inventory σε 24 έφηβους, οι μισοί εκ των οποίων προέρχονταν από χωρισμένες λεσβίες μητέρες και οι μισοί από χωρισμένες ετεροφυλόφιλες μητέρες. Το Bem Sex Role Inventory είναι ένας κατάλογος που αποδίδει βαθμολογίες στην αρρενωπότητα και την θηλυκότητα σαν ανεξάρτητους παράγοντες καθώς και βαθμολογία στον ανδρογυνισμό ως μια συγκεκριμένη αναλογία των αρσενικών και θηλυκών στοιχείων. Τα παιδιά τόσο των λεσβιών όσο και ετεροφυλόφιλων μητέρων δεν έδειξαν καμία διαφορά σε σχέση με τα ψυχολογικά στοιχεία της αρρενωπότητας ή του ανδρογυνισμού. Τα παιδιά των λεσβιών μητέρων όμως έδειξαν περισσότερα ψυχολογικά στοιχεία θηλυκότητας από ό,τι αυτά των ετεροφυλόφιλων μητέρων. Αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να θεωρηθεί και ένα βήμα για την κατάρριψη του στερεοτύπου ότι οι λεσβίες δεν έχουν καμία θηλυκότητα τόσο στην ίδια τους την συμπεριφορά όσο και σαν πιθανή επιρροή στα παιδιά τους.

Αλλά και από τον Green και τους συνεργάτες του (1986) διερευνήθηκε η ταυτότητα φύλου. Σε συνεντεύξεις που είχε με 56 παιδιά λεσβιών μητέρων και 48 παιδιά ετεροφυλόφιλων μητέρων δεν βρέθηκε καμία διαφορά σχετικά με τα αγαπημένα τους τηλεοπτικά προγράμματα ή τους αγαπημένους τους τηλεοπτικούς ήρωες ή τα παιχνίδια που προτιμούν. Μια απόκλιση υπήρχε στα παιδιά λεσβιών μητέρων που έδειξαν μια χαμηλότερη προτίμηση σε ως προς το φύλο προσανατολισμένες δραστηριότητες στο σχολείο και στον ελεύθερο χρόνο. Επίσης οι λεσβίες μητέρες δήλωσαν ότι οι κόρες τους συχνά παίρνουν μέρος σε πιο «άγρια» παιχνίδια ή κατά περίπτωση προτιμούν πιο αγορίστικα παιχνίδια, όπως φορτηγά ή όπλα. Ωστόσο δεν δηλώθηκε το ανάλογο για τους γιους τους σε σχέση με κοριτσίστικα παιχνίδια. Σε κάθε περίπτωση, και στους δύο τύπους οικογενειών η συμπεριφορά των παιδιών σε σχέση με την ανάπτυξη της ταυτότητας φύλου δεν διέφυγε των ορίων που θεωρούνται κανονικά.

Ευρήματα για παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς γκέι άντρες δεν υπάρχουν.

Σε έρευνες που έγιναν σε σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, η μεγαλύτερη πλειοψηφία των παιδιών που μεγαλώνουν με γκέι ή λεσβίες γονείς περιέγραψαν τους εαυτούς τους ως ετεροφυλόφιλους/ες. Για παράδειγμα στην έρευνα του Huggins (1989) έδωσαν συνέντευξη 18 έφηβοι με λεσβίες μητέρες και 18 με ετεροφυλόφιλες. Κανένα από τα παιδιά των λεσβιών μητέρων δεν δήλωσε γκέι ή λεσβία, ενώ ένα από τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων δήλωσε γκέι. Στην έρευνα των Bailey (1995) μελετήθηκαν 82 ενήλικες γιοι γκέι γονέων. Πάνω από το 90% των παιδιών αυτών δήλωσαν ετεροφυλόφιλοι. Επειδή τόσο οι ετεροφυλόφιλοι όσο και οι γκέι γιοι πέρασαν περίπου τον ίδιο χρονικό διάστημα με τους γκέι γονείς φαίνεται ότι οι επιρροή του σεξουαλικού προσανατολισμού των πατεράδων στον σεξουαλικό προσανατολισμό των γιων υπήρξε πολύ μικρή έως αμελητέα.

Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού

Παρά το μεγάλο εύρος των ερευνών και την ποικιλία των ερευνητικών στόχων (όπως καταγραφές προβλημάτων συμπεριφοράς, προσωπικότητα, αυτόπροσδιορισμός, εξυπνάδα κ.ά) σχετικά με την ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών με γκέι ή λεσβίες γονείς δεν βρέθηκαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν οποιαδήποτε δυσκολία στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών αυτών. Κυρίως τα ευρήματα αφορούσαν παιδιά με λεσβίες μητέρες. Σε μια αξιολόγηση 21 ερευνών σχετικά με παιδιά λεσβιών και γκέι που δημοσιεύθηκε από τους Stacey και Biblarz φάνηκε ότι τα παιδιά αυτά εμφανίζουν υψηλότερο επίπεδο στοργής, ευαισθησίας και φροντίδας για μικρότερα παιδιά, ενώ επιδεικνύουν εντυπωσιακή ψυχική δύναμη.

Κοινωνικές σχέσεις

Όπως αναφέρει η Patterson, οι έρευνες που αφορούν τις κοινωνικές σχέσεις παιδιών λεσβιών ή γκέι εστιάζονται στις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους τους, όπως αυτές της Golombok και συνεργατών (1983) ή του Green και συνεργατών (1986) ή στις σχέσεις τους με τους ενήλικες όπως θα δούμε παρακάτω. Τα ευρήματα αναφέρουν μια κανονική ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων των παιδιών. Τα περισσότερα παιδιά αναφέρουν ως καλύτερο τους φίλο κάποιον ή κάποια με το ίδιο με αυτά φύλο, ενώ οι παρέες τους απαρτίζονται κυρίως από άτομα του ίδιου φίλου. Τόσο οι γονείς όσο και τα ευρήματα των μελετητών αναφέρουν την ποιότητα των σχέσεων με θετικούς όρους.

Οι σχέσεις μεταξύ παιδιών λεσβιών και γκέι γονέων και άλλων ενηλίκων εμφανίζουν επίσης θετική εικόνα. Στην έρευνα του 1983 η Golombok και οι συνεργάτες της βρήκαν ότι τα παιδιά διαζευγμένων λεσβιών είχαν καλύτερες σχέσεις με τους πατεράδες τους από ό,τι τα παιδιά των διαζευγμένων ετεροφυλόφιλων γυναικών. Οι Harris και Turner (1986) εξετάζοντας παιδιά γκέι και λεσβιών διαπίστωσαν σημαντική διαφορά μεταξύ των γκέι και λεσβιών γονέων και ετεροφυλόφιλων γονέων. Οι ετεροφυλόφιλοι γονείς δήλωσαν ότι η επίσκεψη των παιδιών τους με το άλλο γονέα ήταν προβληματική για αυτούς.

Η σχέση των παιδιών γκέι και λεσβιών με άλλους φίλους των γονέων εμφανίζεται επίσης πολύ ομαλή στην έρευνα της Golombok και συνεργατών (1983). Όλα τα παιδιά δήλωσαν ότι είχαν καλή επαφή με τους ενήλικες φίλους των λεσβιών μητέρων τους, οι οποίοι ήταν τόσο ετεροφυλόφιλοι όσο και γκέι και λεσβίες.

Τα ερευνητικά αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι οι λεσβίες και οι γκέι γονείς είναι ικανοί να παρέχουν εξίσου με τους ετεροφυλόφιλους υποστηρικτικά και υγιή περιβάλλοντα για τα παιδιά τους.

Στα παραπάνω πεδία αντίστοιχα αποτελέσματα έδωσε η πρόσφατη έρευνα των Wainright, Russell, και Patterson, (2004) στα πλαίσια της Εθνικής Διαμήκους Μελέτης Υγείας Εφήβων, τη μεγαλύτερη έρευνα που αφορά εφήβους στις ΗΠΑ. Στο δείγμα 12.000 εφήβων εντοπίστηκαν 44 έφηβοι που ανατρέφονταν από λεσβίες σε σχέσεις που «μοιάζουν με γάμο». Επειδή υπήρχαν μόνο έξι έφηβοι που μεγάλωναν με γκέι αντρικά ζευγάρια, αυτή η περίπτωση αποκλείστηκε από τη μελέτη ως μη στατιστικά σημαντική. Η νέα αυτή έρευνα έδειξε ότι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης για την ευημερία των παιδιών είναι η σχέση τους με τους γονείς τους. «Το σημαντικότερο είναι η ποιότητα της σχέσης» σχολιάζουν οι ερευνητές στο περιοδικό Child Development.

Σεξουαλική παρενόχληση

Όσον αφορά την σεξουαλική παρενόχληση των παιδιών από γονείς ή άλλους κοντινούς ενήλικες, φαίνεται ότι η πιθανότητα κινδύνου που διατρέχουν τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων γονέων από κάτι τέτοιο είναι πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των παιδιών γκέι και λεσβιών. Οι φόβοι ότι τα παιδιά των γκέι και λεσβιών γονέων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο κακοποίησης δεν τεκμηριώνονται ερευνητικά.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η μεγαλύτερη πλειοψηφία ενηλίκων που διαπράττουν σεξουαλική κακοποίηση παιδιών είναι άνδρες. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις με γυναίκες δράστες. Επίσης η σεξουαλική παιδική κακοποίηση αφορά στις περισσότερες περιπτώσεις άνδρες και μικρά κορίτσια. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι οι γκέι άνδρες θα προβούν με μεγαλύτερες πιθανότητες σε κακοποίηση παιδιών από ό,τι οι ετεροφυλόφιλοι.

Σε μία ανάλυση 352 φακέλων κακοποιημένων παιδιών οι Jenny, Roesler και Poyer (1994) βρήκαν ότι μόνο το 1% των παιδιών είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά από γκέι ή λεσβία. Όπως οι ίδιοι δηλώνουν ο κίνδυνος που διατρέχει ένα παιδί να κακοποιηθεί σεξουαλικά από κάποιο γονέα ή συγγενή είναι 100 φορές μεγαλύτερος εάν ο τελευταίος είναι ετεροφυλόφιλος από ό,τι εάν είναι λεσβία ή γκέι.

Συμπεράσματα

Αναμφισβήτητα τα παιδιά που μεγαλώνουν με λεσβίες ή γκέι γονείς θα αντιμετωπίσουν ορισμένες προκλήσεις. Μεγαλώνοντας σε έναν ετεροκεντρικά δομημένο κοινωνικοπολιτισμικό περίγυρο θα αντιμετωπίσουν τι σημαίνει να μην εντάσσεσαι στα πλαίσια του κοινωνικά αναμενόμενου. Είναι αναγκασμένα από πολύ νωρίς να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την σκληρότητα του κοινωνικού περίγυρου, την προκατάληψη σε σχέση με τους γονείς τους και κατ' επέκταση και με τους ίδιους ή τις ίδιες. Όσο πιο συνειδητοποιημένοι είναι οι γονείς σε σχέση με την δική τους σεξουαλικότητα τόσο πιο εύκολο είναι στα παιδιά να αναπτύξουν τέτοιου είδους δεξιότητες. Δεξιότητες που τα παιδιά ετεροφυλόφιλων γονιών αναγκάζονται να αναπτύξουν πολύ αργότερα ή καμιά φορά και καθόλου.

Η έρευνα που αφορά λεσβίες και γκέι γονείς και τα παιδιά τους είναι ένα σχετικά νέο πεδίο και ο αριθμός των μελετών σχετικά μικρός. Υπάρχουν πολύ λιγότερα ερευνητικά αποτελέσματα για τα παιδιά των γκέι γονέων από ό,τι για τα παιδιά των λεσβιών. Ίσως επειδή το ζήτημα της μητρότητας επικρατεί στην ανατροφή των παιδιών, ενώ παράλληλα είναι πιο εύκολο ένα ζευγάρι λεσβιών να αποκτήσει παιδί παρά ένα γκέι ζευγάρι. Επίσης δεν γνωρίζουμε πολλά για την εφηβική και την ενήλικη ζωή τέτοιων παιδιών.

Όμως τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα δηλώνουν ότι η ανάπτυξη των παιδιών που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς ίδιου φύλου σε τίποτα δεν υπολείπεται η διαφέρει από την ανάπτυξη των άλλων παιδιών. Γίνεται εμφανές ότι τον σημαντικότερο ρόλο παίζει η σχέση γονέα και παιδιού και όχι η σεξουαλική ταυτότητα των γονέων. Με αυτό τον τρόπο δηλώνουν ότι τα επιχειρήματα για την παρεμπόδιση δημιουργίας οικογενειών με γκέι ή λεσβίες γονείς δεν έχουν επιστημονική βάση αλλά στηρίζονται στα δεκανίκια της προκατάληψης και της φοβίας απέναντι στον ομοερωτικό τρόπο ζωής.

Δείτε επίσης:

Η δυστυχία του να έχεις γκέι γονείς

Παραπομπές

---

Konig, R. (1978). Die Familie der Gegenwart, C.H.Beck, München: 9

Τσαούσης, Δ. Γ. (1989). Χρηστικό λεξικό Κοινωνιολογίας, Gutenberg, Αθήνα: 192

Μουσούρου Λ. Μ. (1989). Κοινωνιολογία της σύγχρονης οικογένειας, Gutenberg, Αθήνα: 78κ

Smith, D. M., Gates G. J. (2001).Gay And lesbian families in the United States: Same sex unmarried partner households. A preliminary analysis of 200 United States Census Data. A Human Rights Campaign Report.

APA policy statement Sexual Orientation, Parents, & Children Adopted by the APA Council of Representatives July 28 & 30, 2004 Falk, P.J. (1994). Lesbian mothers: Psychosocial assumptions in family law. American Psychologist, 44, 941-947 Patterson, C. J. (2001). Lesbian and gay parenting, American Psychological Association 1995 Patterson, C. J., Fulcher, M., & Wainright, J. (2002). Children of lesbian and gay parents: Research, law, and policy. In B. L. Bottoms, M. B. Kovera, and B. D. McAuliff (Eds.), Children, Social Science and the Law (pp, 176 - 199). New York: Cambridge University Press.

Η παρούσα εισήγηση βασίσθηκε κυρίως σε αμερικάνικες έρευνες ενώ πολύτιμες στάθηκαν οι εργασίες της Patterson σχετικά με την ανασκόπηση των ερευνητικών δεδομένων γύρω από τις οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου.

Μουσούρου Λ. Μ. (1989): Κοινωνιολογία της σύγχρονης οικογένειας, Guttenberg, Αθήνα, σελ: 9 κ.ε.

Armesto, J. C. (2002). Developmental and contextual factors that influence gay fathers' parental competence: A review of the literature. Psychology of Men and Masculinity, 3, 67 - 78. Patterson, C.J. (2000). Family relationships of lesbians and gay men. Journal of Marriage and Family, 62, 1052 - 1069. Tasker, F. (1999). Children in lesbian-led families - A review. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 4, 153 - 166.

APA policy statement Sexual Orientation, Parents, & Children Adopted by the APA Council of Representatives July 28 & 30, 2004. Patterson, C. J. (2001). Lesbian and gay parenting, American Psychological Association 1995.

Patterson, C.J. (2000). Family relationships of lesbians and gay men. Journal of Marriage and Family, 62, 1052 - 1069. Patterson, C.J. (2004a). Lesbian and gay parents and their children: Summary of research findings. In Lesbian and gay parenting: A resource for psychologists. Washington, DC: American Psychological Association.

Stacey, J. & Biblarz, T. J. (2001). (How) Does the sexual orientation of parents matter. American Sociological Review, 66, 159-183.

Patterson, C. J. (2001). Lesbian and gay parenting, American Psychological Association 1995. Patterson, C. J. (2004). Lesbian and gay parents and their children: Summary of research findings. In Lesbian and gay parenting: A resource for psychologists. Washington, DC: American Psychological Association.

Green, R., Mandel, J. B., Hotvedt, M. E., Gray, J., & Smith, L. (1986). Lesbian mothers and their children: A comparison with solo parent heterosexual mothers and their children. Archives of Sexual Behavior, 15, 167-184.

Kirkpatrick, M., Smith, C., & Roy, R. (1981). Lesbian mothers and their children: A comparative survey. American Journal of Orthopsychiatry, 51, 545 - 551.

Golombok, S., Spencer, A., & Rutter, M. (1983). Children in lesbian and single-parent households: Psychosexual and psychiatric appraisal. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 24, 551-572.

Στο Patterson, C. J. (2001). Lesbian and gay parenting, American Psychological Association 1995.

Green, R., Mandel, J. B., Hotvedt, M. E., Gray, J., & Smith, L. (1986). Lesbian mothers and their children: A comparison with solo parent heterosexual mothers and their children. Archives of Sexual Behavior, 15, 167-184.

Huggins, S. L. (1989). A comparative study of self-esteem of adolescent children of divorced lesbian mothers and divorced heterosexual mothers. Journal of Homosexuality, 18 (1/2), 123 -135.

Bailey, J.M., Bobrow, D., Wolfe, M., & Mikach, S. (1995). Sexual orientation of adult sons of gay fathers. Developmental Psychology, 31, 124-129.

APA policy statement Sexual Orientation, Parents, & Children Adopted by the APA Council of Representatives July 28 & 30, 2004.

Stacey, J. & Biblarz, T. J. (2001). (How) Does the sexual orientation of parents matter. American Sociological Review, 66, 159-183.

Patterson, C. J. (2001). Lesbian and gay parenting, American Psychological Association 1995.

Golombok, S., Spencer, A., & Rutter, M. (1983). Children in lesbian and single-parent households: Psychosexual and psychiatric appraisal. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 24, 551-572.

Green, R., Mandel, J. B., Hotvedt, M. E., Gray, J., & Smith, L. (1986). Lesbian mothers and their children: A comparison with solo parent heterosexual mothers and their children. Archives of Sexual Behavior, 15, 167-184.

Golombok, S., Spencer, A., & Rutter, M. (1983). Children in lesbian and single-parent households: Psychosexual and psychiatric appraisal. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 24, 551-572.

Harris, M. B., & Turner, P. H. (1985). Gay and lesbian parents. Journal of Homosexuality, 12, 101-113.

Golombok, S., Spencer, A., & Rutter, M. (1983). Children in lesbian and single-parent households: Psychosexual and psychiatric appraisal. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 24, 551-572.

Wainright, J. L., Russell, S.T. , Patterson, C. J. (2004): Psychosocial Adjustment, School Outcomes, and Romantic Relationships of Adolescents With Same-Sex Parents , Child Development, 75:6, 1886-1898.

Jenny, C., Roesler, T. A., & Poyer, K. L. (1994). Are children at risk for sexual abuse by homosexuals? Pediatrics, 94, 41-44.

Armesto, J. C. (2002). Developmental and contextual factors that influence gay fathers' parental competence: A review of the literature. Psychology of Men and Masculinity, 3, 67 - 78. Patterson, C.J. (2000). Family relationships of lesbians and gay men. Journal of Marriage and Family, 62, 1052 - 1069. Tasker, F. (1999). Children in lesbian-led families - A review. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 4, 153 - 166.