του Κωστή Σπηλιώτη

Την εβδομάδα 7-13 Νοεμβρίου σε όποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης και να συνδεόσουν, θες facebook, θες twitter, θες blog και forum, θα έβλεπες lgbt να πέφτουν από τα σύννεφα: μα πώς έγινε να μπει ο ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση, αναρωτιόντουσαν όλες και όλοι εν χορώ και δώσ' του καταδίκες της ακροδεξιάς, και δώσ' του θρήνοι για το ΠΑΣΟΚ που μας είχε τάξει σύμφωνο και μας πότισε φαρμάκι τελικά με τον Γεωργιάδη και τον Βορίδη σε υπουργικές θέσεις. Η επόμενη εβδομάδα θα άνοιγε με μια προσωρινή ανάταση βέβαια: στην Ελλάδα είχαμε μόλις αποκτήσει τον πρώτο ανοιχτά γκέι πρόεδρο κόμματος, έστω και μικρού, τον Γρηγόρη Βαλλιανάτο στη Φιλελεύθερη Συμμαχία.

Η κατάσταση παραήταν καλιαρντή για τις αντοχές μου, και αντί να το ρίξω στο Κουγκ Φου και στα ξίδια με φίλες, είπα να εκτονωθώ με ένα άρθρο. Λοιπόν, αδελφές μου, μετά από ενάμιση χρόνο μνημονίου, μεσοπρόθεσμου, δανειακής σύμβασης και αφού οι περισσότερες έχετε υποστεί μείωση μισθού ή ωρών εργασίας / απόλυση / αυξημένη φορολόγηση και μερικές σκέφτεστε ακόμη και να μεταναστεύσετε σε κάποια χώρα του εξωτερικού, ενώ ταυτόχρονα δεν έχει υπάρξει καμία θετική εξέλιξη στο δικό σας ζήτημα, αλλά ούτε και στο μεταναστευτικό, φεμινιστικό, οικολογικό κτλ., πόσο δύσκολο είναι να αντιληφθείτε ότι στην πολιτική ατζέντα εδώ και καιρό κυριαρχεί η οικονομία και ότι τα δικαιώματα έχουν πάει να κουρεύονται μαζί με το ελληνικό χρέος; Και επίσης αν τον πετύχω τον Γρηγόρη σε κάνα Booze ή Rooster θα του τα πω τα συγχαρητήρια, αλλά δεν πρόκειται να τον ψηφίσω με την καμία. Εσείς οι υπόλοιπες που χαίρεστε, το πρόγραμμα της Φιλελεύθερης Συμμαχίας το έχετε διαβάσει; Οι συνειδητά νεοφιλελεύθερες εξαιρείστε, φυσικά, από την κριτική μου. Εξάλλου, αν ήμουν στη θέση σας θα ενθουσιαζόμουνα ειλικρινά που ένα ελληνικό κόμμα τιμά ρητά το σύνολο των επιλογών μου. Αλλά δεν είμαι στη θέση σας.

Οκέι, θα είμαι πιο ψύχραιμος μέχρι να τελειώσω το άρθρο. Κατανοώ ότι το ΠΑΣΟΚ είχε δεσμευτεί προεκλογικά για τη θέσμιση Σύμφωνου Συμβίωσης για τα ζευγάρια ίδιου φύλου και για διάφορα άλλα θετικά προς την κοινότητα (η ΟΛΚΕ μάλιστα φάνηκε τότε τόσο αγαθή ώστε να συγχαρεί το ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά την εκλογή του), όπως είχε υποσχεθεί και πολιτική φιλική προς τα λαϊκά στρώματα, ότι λεφτά υπάρχουν και άλλα ηχηρά παρόμοια. Μπορώ να κατανοήσω επίσης ότι αν κάποια έλειπε από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια αυτής της διετίας π.χ. στην Μπουργκίνα Φάσο και ζούσε ανέμελη στη φύση, χωρίς τηλεόραση, διαδίκτυο και εφημερίδες, επιστρέφοντας θα έμενε εμβρόντητη με το πώς ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα έφτασε να παίρνει τόσο σκληρά οικονομικά μέτρα και να συγκυβερνά με την εθνικιστική δεξιά. Όσες όμως μείναμε στη χώρα αυτά τα δύο χρόνια είδαμε την κυβέρνηση με την πάροδο των μηνών να αποστασιοποιείται όλο και περισσότερο από τις προεκλογικές της δεσμεύσεις, ενώ ταυτόχρονα να αναπτύσσει μια κεντρική ρητορική για την πατρίδα που κινδυνεύει να καταποντιστεί, αν δεν ακολουθηθούν κατά γράμμα οι όροι των δανειστριών μας. Είδαμε επίσης το ΛΑΟΣ να υποστηρίζει με την ψήφο του την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ήδη από το μνημόνιο της 5ης Μάη του 2010 – μια συμμαχία των πρόθυμων φιλοτροϊκανών δεν ήταν δύσκολο να καταλήξει επιτακτική, έτσι όπως η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ φυλλορροούσε αδιάκοπα, και έχω την αίσθηση ότι ο κ. Καρατζαφέρης είχε προβλέψει από νωρίς μια τέτοια εξέλιξη. Κρατώντας τον εθνοπατριωτικό και ξενοφοβικό λαϊκισμό για το κόμμα του, αλλά αναπτύσσοντας ταυτόχρονα μια «οικονομικά υπεύθυνη» και φιλοτροϊκανή ρητορική, μάλλον το ΛΑΟΣ υπήρξε ο πονηρότερος όλων, κατορθώνοντας να είναι και με τον αστυφύλαξ των δημοσκοπήσεων και με τον χωροφύλαξ των υπουργικών θέσεων.

Σε πολύ μικρότερη κλίμακα είδαμε το ίδιο σενάριο να επαναλαμβάνεται και στο δήμο της Αθήνας, όπου το πολυσυλλεκτικό σχήμα του κ. Καμίνη (υποστηριζόμενο από ΠΑΣΟΚ, Οικολόγους Πράσινους, Δημοκρατική Αριστερά και Δράση) συμπεριέλαβε έναν ανοιχτά γκέι υποψήφιο, τον Δημήτρη Τσαμπρούνη, ο οποίος προς τιμήν του κατέβηκε με μια ρητή lgbt ατζέντα, προσφέροντας το ροζ στην προαναφερθείσα πολυχρωμία και τον εαυτό του στο «όλοι οι καλοί χωράνε». Μετά όμως από ένα χρόνο δημαρχίας του κ. Καμίνη, το μόνο που υλοποιήθηκε από τη συγκεκριμένη ατζέντα ήταν η αιγίδα του Δήμου στο Athens Pride και ο χαιρετισμός από την Αντιδήμαρχο σε αυτό (ο Δήμαρχος έλειπε τότε σε ταξίδι για δουλειές). Θα μπορούσα να αναφέρω ως θετική και τη συνεργασία του Δήμου Αθηναίων με τον ΕΟΤ και το Pride για το Athens Rainbow Week, αλλά ο υφυπουργός τουρισμού μας ενημέρωσε εκ των υστερών ότι έγινε καθαρά για οικονομικούς λόγους, επειδή «αυτοί οι τουρίστες» είναι πηγή εσόδων, που δεν το βρίσκω πολύ δικαιωματικό και φιλοlgbt ως επιχείρημα (εδώ τα έχωσε ωραία η ΟΛΚΕ, είχαν περάσει και δύο χρόνια από το προηγούμενο δελτίο τύπου που σας ανέφερα πριν). Όπως πιθανόν προσέξατε, αυτήν την περίοδο από εδώ πας, από εκεί πας, πάλι την οικονομία βρίσκεις μπροστά σου.

Θέλω να πω με όλα αυτά ότι στη συγκεκριμένη κοινωνική και οικονομική συγκυρία (μη σας πω και γενικότερα) το να είσαι μόνο δικαιωματική στη λογική σου, πόσο μάλλον lgbt δικαιωματική, ούτε εξηγεί την πραγματικότητα ούτε μπορεί να την προβλέψει. Ζούμε σ' ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, σε μια χώρα μέλος (προς το παρόν τουλάχιστον) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεσμευμένης (προς το παρόν τουλάχιστον) από τις απαιτήσεις της τρόικας, με τις ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις των εγχώριων κυβερνητικών κομμάτων να μοιάζουν με τους αμμόλοφους στην έρημο – και εδώ και ενάμιση χρόνο φυσάει πολύ στην Ευρώπη. Επομένως είτε θα τοποθετήσουμε την lgbt ατζέντα μέσα στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο και θα παλέψουμε να καταλάβουμε ό,τι μπορούμε περισσότερο ή θα συνεχίσουμε να πέφτουμε κάθε φορά από τα σύννεφα – στο τέλος όμως βρίσκεις γη και προσκρούεις, όπως ξέρετε. Πέραν τούτου, σε μια περίοδο που η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των περισσότερων από εμάς αλλάζει ραγδαία (ή για να το πούμε πιο απλά και λαϊκά φτωχαίνουμε), μια αποκλειστικά lgbt λογική δεν έχει σοβαρή αναφορά ούτε καν στην κοινότητα. Όπως το λέει πολύ ωραία ο φίλος και συναγωνιστής Στρατής από τη Σαλονίκη: «όταν είμαι άνεργος, δεν μπορώ να βρω δουλειά και αναγκάζομαι να μένω στο ομοφοβικό πατρικό μου, το coming out γίνεται τελείως ριψοκίνδυνο, και το σύμφωνο συμβίωσης με το σύντροφό μου είναι απαραίτητο αλλά δεν αρκεί για να αλλάξει την κατάστασή μου».

Η λογική που υποστηρίζω είναι εν μέρει αντίπαλη και προς την lgbt ρητορική που έχουμε κληρονομήσει από την Ελληνική Ομοφυλοφιλική Κοινότητα και πέρα, ότι δηλαδή εφόσον ένα κόμμα εντάσσει στο πρόγραμμά του τα δικαιώματά μας, όποιο και να είναι αυτό το κόμμα, αξίζει την υποστήριξή μας. Έχουμε όμως ήδη πικρή πείρα από κόμματα, δημοτικές παρατάξεις κτλ. που εντάσσουν βέβαια τα lgbt δικαιώματα στην ατζέντα τους, αλλά όταν την εφαρμόζουν, αυτομάτως τα τοποθετούν στη χαμηλότερη προτεραιότητα. Και έχουμε ακόμη πικρότερη πείρα από κόμματα, που ό,τι και να λένε για τα lgbt δικαιώματα, οι κεντρικές τους επιλογές υποβαθμίζουν την καθημερινότητά μας συνολικά. Περηφάνια δεν είναι μόνο ορατότητα, είναι και στέγη, τροφή, ρούχα, ψυχαγωγία και κυρίως το να ζεις σε μια χώρα που οι συμπολίτισσές σου έχουν ισότιμη πρόσβαση σε όλα τα βασικά αγαθά.

Και για να το κλείσω από εκεί που το ξεκίνησα. Ένας ανοιχτά γκέι πρόεδρος κόμματος είναι σίγουρα ένα βήμα μπροστά για την ορατότητά μας, και μια lgbt θεματική σε ένα κομματικό πρόγραμμα είναι σίγουρα δείγμα ότι το κόμμα αυτό υπολογίζει στις ψήφους μας, αλλά τίποτα από τα δύο δεν έχει βέβαιο πρακτικό αντίκρισμα και κυρίως δεν αρκεί για να αλλάξουν οι ζωές μας προς το καλύτερο, σε μια περίοδο συνολικών κοινωνικοοικονομικών αλλαγών, που υποβαθμίζουν τη ζωή των περισσότερων από εμάς σε όλα τα επίπεδα. Ας σκεφτούμε συνολικά και ας δράσουμε τοπικά, μπας και βγει καμιά άκρη στο τέλος.

Υ.Γ. Ανέφερα την ΟΛΚΕ δύο φορές σε αυτό το κείμενο επειδή τη θεωρώ μαζί με το Athens Pride τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα για την κακή κληρονομιά ενός lgbt ακτιβισμού που σπάνια συνυπολογίζει τη γενικότερη πολιτική εικόνα, αλλά και επειδή εκτιμώ ότι έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν και δράσουν διαφορετικά, αν πιεστούν από την κοινότητα. Μιλώντας από κάπως διαφορετική θέση, το ζήτημα το έχω ξαναπιάσει και εδώ. Από τη μεριά μου πάντως είμαι απλώς ένα μέλος της ΟΛΚΕ (όπως και άλλων συλλογικοτήτων, lgbt και μη) και με αυτό το κείμενο εκπροσωπώ τον εαυτό μου και μόνο. Ευχαριστώ τον Στρατή Γατελούζο για ένα καίριο σχόλιο σε μια προηγούμενη μορφή του κειμένου.