Για ορισμένους η ομοφυλοφιλία είναι αρρώστια. Και ως αρρώστια πρέπει να θεραπευτεί. Με κάθε τρόπο. Ακόμα και με βασανιστήρια.

της Ιωάννας Νόρη

Η αντίληψη ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια ακόμα «αρρώστια», απόρροια κάποιας γενετικής ανωμαλίας ή μια «διαταραχή της ψυχής», η οποία πρέπει να «θεραπευτεί», ή τουλάχιστον να εξαλειφθεί ως κοινωνική συμπεριφορά, δυστυχώς δεν είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν. «Θεραπευτικές» προσπάθειες γίνονται παγκοσμίως ακόμα και σήμερα, και μάλιστα βρίσκονται σε ιδιαίτερη άνθηση. Στο όνομα της επιστήμης, άλλά και της θρησκείας οργανωμένα αντιομοφυλοφιλικά κινήματα χρησιμοποιούν επιβλαβείς μεθόδους, που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, διαιωνίζουν την προκατάληψη και απενεχοποιούν τη «δικαιολογημένη» βία προς τους ομοφυλόφιλους.

Γκέι όρχεις, στρέιτ όρχεις και καθόλου όρχεις

Ιστορικά, ένας από τους πιο γνωστούς υποστηρικτές της θεώρησης ότι η ομοφυλοφιλία είναι κάτι που μπορεί να τροποποιηθεί, ήταν ο Αυστριακός ενδοκρινολόγος Eugen Steinach. Ο Steinach μεταμόσχευε όρχεις ετεροφυλόφιλων ανδρών σε ομοφυλόφιλους στην προσπάθειά του να τους «θεραπεύσει» από την ομοφυλοφιλία, καθώς πίστευε ότι είναι μια γενετική ανωμαλία που καθορίζεται από ορμονολογικούς παράγοντες.

Πάνω στη δική του ιδέα βασίστηκαν και πολλά ναζιστικά πειράματα που έγιναν μετέπειτα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν σε αυτές τις επεμβάσεις και αρκετοί που κατάφεραν να επιβιώσουν δήλωναν «θεραπευμένοι» από την ομοφυλοφιλία στην προσπάθειά τους να κερδίσουν την ελευθερία τους.

Ομοφυλοφιλία: μια καινούργια αρρώστια γεννιέται

Ο Βιεννέζος Steinach αποτελεί πηγή έμπνευσης και για τον Sigmund Freud, ο οποίος ανοίγει το δρόμο στην ψυχιατρική ώστε να συνδεθεί στενά με την ομοφυλοφιλία. Ο ψυχιατρικός κλάδος αρχίζει να καταλαβαίνει ότι μπορεί να αποκτήσει καινούρια «πελατεία» και, έτσι, το 1952 ο Αμερικανικός Σύλλογος Ψυχιατρικής (ΑΡΑ) αποφασίζει αυθαίρετα και διά ψηφοφορίας (όπως σε όλες τις διαγνώσεις) να καταχωρήσει στο DSM 1 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) την ομοφυλοφιλία ως «ψυχική διαταραχή».

Όλο και περισσότεροι ψυχίατροι συμμετείχαν στην προσπάθεια να θεραπευτεί η ομοφυλοφιλία και ο όρος «θεραπεία μετατροπής» καθιερώνεται ως επιστημονικός και προτεινόμενος τρόπος θεραπείας.

Η θεραπεία μετατροπής με δυο λόγια

Η θεραπεία μετατροπής ή επανόρθωσης (conversion or reparative therapy) δεν είναι τίποτε άλλο από μια σειρά ψευδοεπιστημονικών μεθόδων που στοχεύουν στην αλλαγή/μετατροπή του σεξουαλικού προσανατολισμού από την ομοφυλοφιλία στην ετεροφυλοφιλία. Συμπεριλαμβάνει ψυχανάλυση για την εύρεση των «βαθύτερων εσωτερικών συγκρούσεων», συμβουλευτική προσέγγιση, για τη στροφή της κοινωνικής συμπεριφοράς του ατόμου προς πιο «ετεροκανονικές» δραστηριότητες αλλά και «στήριξη» μέσα από πνευματικού περιεχομένου ομάδες, όπου ασκείται πίεση προς την ετεροφυλοφιλία μέσω της προσευχής.

Το πιο σημαντικό μέρος όμως της όλης διαδικασίας μετατροπής είναι οι πολλαπλές μέθοδοι αποστροφής στις οποίες υποβάλλονται τα «υποκείμενα», και δεν είναι τίποτε άλλο από μια σειρά βασανιστηρίων καμουφλαρισμένα ως θεραπευτικές και επιστημονικές ψυχοθεραπευτικές τεχνικές.

Η λογική πίσω από αυτά είναι απλή: Εάν δημιουργηθεί αποστροφή σε ομοφυλοφιλικά ερεθίσματα (εικόνες, ήχοι, συμπεριφορές), θα δημιουργηθεί απέχθεια και αποφυγή σε κάθε μορφής ομοφυλοφιλική επιθυμία και συμπεριφορά, και παράλληλα θα αναπτυχθεί η τάση προς την αντίθετη σεξουαλική κατεύθυνση.

«Ιατρικές» θεραπείες ή αλλιώς βασανιστήρια

Στις μεθόδους αποστροφής, οι οποίες βασίζονται στις θεωρίες του Pavlov, χρησιμοποιείται κυρίως το ηλεκτροσόκ τόσο στα χέρια όσο και στα γενετικά όργανα, αλλά και η χορήγηση ψυχοτρόπων χημικών ουσιών που προκαλούν εμετό, ταυτόχρονα με την προβολή ομοφυλοφιλικών οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων.

Οι επιπτώσεις της «θεραπείας»

Η «θεραπεία» μετατροπής μπορεί κυριολεκτικά να καταστρέψει τη ζωή ενός ανθρώπου, καθώς μερικές μόνο από τις «παρενέργειές» της είναι το υπερβολικό άγχος, τα συναισθήματα ντροπής και ενοχής, η μόνιμη σεξουαλική ανικανότητα και στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες, η κατάθλιψη, και δυστυχώς αρκετές φορές η αυτοκτονία.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όμως, μετά από διαμαρτυρία του ομοφυλοφιλικού κινήματος κατά της ψυχιατρικοποίησης της ομοφυλοφιλίας, ο ΑΡΑ αποφασίζει (το 1973, πάλι διά ψηφοφορίας) να κατεβάσει ελαφρώς τους τόνους και να επαναδιατυπώσει με «ηπιότερους» ψευδοϊατρικοποιημένους όρους το σεξουαλικό προσανατολισμό ως ψυχική ασθένεια στο DSM 2.

Ήταν όμως η λέξη ομοφυλοφιλία που άλλαξε σε ένα βιβλίο, και όχι η αντίληψη, η οποία παρέμεινε αμετάλλακτη στη συνείδηση των ψυχιάτρων και πολλών ψυχοθεραπευτών. Και ενώ τα ομοφυλοφιλικά κινήματα σταδιακά αναπτύσσονταν παγκοσμίως, παράλληλα με αυτά, το 1973, ξεκίνανε και οι «πρώην γκέι» οργανώσεις, με στόχο να εξαλείψουν τον ομοφυλοφιλικό τρόπο ζωής σε όσους ομοφυλόφιλους το επιθυμούν. Όπως υποστηρίζουν, δεν προσπαθούν να θεραπεύσουν την ομοφυλοφιλική τάση ή/και επιθυμία, καθώς το θεωρούν αδύνατον, αλλά να σταματήσουν κάθε ομοφυλοφιλική πράξη και συμπεριφορά. Προτιμούν να χρησιμοποιούν τεχνικές που βασίζονται κυρίως στη θρησκευτική πίστη. Οι έννοιες της αμαρτίας, της αιώνιας καταδίκης, το μέσο ψυχολογικής βίας και εκφοβισμού στα ομοφυλόφιλα άτομα που βρίσκονται στο στόχαστρό τους, στην πλειοψηφία τους ανήλικοι άρρενες.

Παρ’ όλα αυτά, οι ψευτο-επιστήμη της ψυχιατρικής δεν εγκατέλειψε το «πελατολόγιό» της. Ο πιο ένθερμος «μετατροπέας» της σεξουαλικής κατεύθυνσης, σήμερα είναι ο κλινικός ψυχολόγος Joseph Nicolosi, ο οποίος υποστηρίζει ότι προσπαθεί να «βγάλει» την ετεροφυλοφιλία μέσα απο τον ομοφυλόφιλο, καθώς η ομοφυλοφιλία είναι μια συμπεριφορά που μπορεί να αποτραπεί.

{youtube}DMJnVhQSNg0{/youtube}
"Curing" Gays: Understanding Conversion Therapy

Μπορεί πάντως στο μεγαλύτερο μέρος των παραπάνω «θεραπειών» στο στόχαστρο να βρίσκεται κυρίως η ανδρική ομοφυλοφιλία, όμως και ο λεσβιασμός δεν είναι στο απυρόβλητο. Και ενώ τα ομοφυλοφιλικά κινήματα παλεύουν καθημερινά, για ισάξιες νομοθεσίες και ανθρώπινα δικαιώματα σε νομικό πλαίσιο, όμως το τι είναι νόμιμο και τι όχι, τι ηθικά σωστό και τι ανήθικο, τι φυσιολογικό και τι «ανώμαλο», τι υγιές και τι «άρρωστο», αποτελούν διαφορετικές έννοιες, που όχι μόνο δεν συμβαδίζουν, αλλά καθορίζονται και από τελείως διαφορετικούς φορείς, λόμπι, συμφέροντα και χρόνιες, βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις.

Διαβάστε το πλήρες άρθρο, με περισσότερα στοιχεία και παραδείγματα.