Η ζωή της Αντέλ είναι γεμάτη πολλές πάρα πολύ σοκαριστικές σκηνές. Όμως δεν είναι αυτές που νομίζετε.

 
της Nana Rheims

Ο λόγος φυσικά για την πολυσυζητημένη ταινία «Η Ζωή της Αντέλ», η οποία παίζεται αυτή την περίοδο στους ελληνικούς κινηματογράφους και η οποία παρά τις εκατοντάδες συγκρίσεις που έχει δεχτεί κινείται κινηματογραφικά κοντινότερα στη Ροζέτα των αδερφών Νταρντέν.

Η ταινία των Βέλγων σκηνοθετών είχε κερδίσει και αυτή τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών το 1999 αποσπώντας τις εντυπώσεις με τη ρεαλιστική –σχεδόν ντοκυμαντερίστικη– κινηματογραφική αφήγηση και με τη σκηνοθετική προσήλωση στη νεαρή πρωταγωνίστρια Εμιλί Ντεκέν, η οποία παρεμπιπτόντως μοιάζει να φέρνει αρκετά φυσιογνωμικά στην Αντέλ Εξαρχόπουλος.

Φυσικά εκείνη η ταινία δεν είχε προκαλέσει τόσο σάλο ούτε είχε τόσο μεγάλη εισπρακτική επιτυχία γιατί δεν αφορούσε το τόσο πιασάρικο θέμα της λεσβιακής σχέσης και δεν είχε ακουστεί ούτε είχε προωθηθεί για την προκλητικότητα των σκηνών της όπως η ταινία του Κεσίς.

Η ταινία του Κεσίς δεν είναι παρά μια αριστουργηματική περιγραφή της ερωτικής ενηλικίωσης, δοσμένη με απόλυτο ρεαλισμό από τις ιδιαίτερα ταλαντούχες ηθοποιούς, που παρά την τρίωρη διάρκειά της δεν φλυαρεί ούτε στιγμή, αλλά απεναντίας διατηρεί το ρυθμό της, το νεανικό δηλαδή ρυθμό της πρωταγωνίστριάς της, την οποία βλέπουμε μέσα σε καταιγιστικά γκρο πλαν να κερδίζει, να βιώνει και να χάνει τον απόλυτο έρωτα. Όλα αυτά με μια κινηματογραφική γλώσσα που κινείται πολύ μακρύτερα από τα χολυγουντιανά πρότυπα, αλλά κοντά στο σύγχρονο ευρωπαϊκό ρεαλιστικό σινεμά.

Οι περιβόητες λεσβιακές σκηνές της ταινίας δεν είναι καθόλου σοκαριστικές. Τουλάχιστον όχι περισσότερο σοκαριστικές από τις αντίστοιχες σκηνές σεξ μεταξύ ετερόφυλων που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στον σύγχρονο κινηματογράφο.

Δεν είναι σοκαριστικές αλλά σίγουρα είναι πρωτοφανείς για το mainstream σινεμά ή ακόμη και για το πορνογραφικό λεσβιακό σινεμά όπως κάποιοι το έχουν στο μυαλό τους. Κανένας αισθησιακός φωτισμός, καμία μουσική που να ενισχύει τη λαγνεία, καμία υπόνοια αντρικής παρουσίας έστω και ηδονοβλεπτικής. Οι σκηνές σεξ σαφέστατα δεν είναι για μας, για τον θεατή, αλλά για αυτές, τις πρωταγωνίστριες. Και αυτό φυσικά θίγει το πρότυπο του φαλλοκράτη στρέιτ που έχει συνηθίσει να βλέπει και να αγαπά λεσβιακό σεξ μόνο σε πορνογραφικές ταινίες που υπονοούν και τη συμμετοχή του.

Οπότε η ταινία σαφώς όχι μόνο δεν ενδείκνυται για όσους θέλουν να πάρουν μάτι λεσβίες να το κάνουν, αλλά από ό,τι φαίνεται πεντακάθαρα από σχόλια κοινού και κριτικών μπορεί και να τους ενοχλήσει. Επίσης, δεν χρειάζεται να υποστούν μια ολόκληρη τρίωρη ταινία (αν δεν έχουν κανέναν άλλο λόγο) όσες/οι θέλουν να δουν πώς γίνεται το λεσβιακό σεξ. Αυτούς τους παραπέμπω στο άρθρο μου Λεσβιακό σεξ: οδηγίες χρήσης για όλες τις πιθανές απορίες.

Η προκλητικότητα λοιπόν της ταινίας –διότι είναι σαφές ότι έχει προκαλέσει και έχει εγείρει πλήθος αντιδράσεων– δεν έγκειται στις σεξουαλικές της σκηνές, όσο και αν πολλοί θέλουν να το πιστεύουν. Μέσα από την ιστορία της Αντέλ θίγονται πολλά συντηρητικά, ετεροκανονικά, φαλλοκρατικά και σεξιστικά κατεστημένα. Και εφόσον συμβαίνει αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί σχεδόν φυσικό να δημιουργείται ταραχή και αρνητικές αντιδράσεις.

Ας δούμε όμως πως συμβαίνει αυτό, χρησιμοποιώντας ένα από τα πιο χτυπητά παραδείγματα, τη σεκάνς της γνωριμίας της Αντέλ με τον συμμαθητή της στο πρώτο μέρος της ταινίας:

Αρχικά η επιλογή του συγκεκριμένου αγοριού έγινε αποκλειστικά με εμφανισιακά κριτήρια, εφόσον οι συμμαθήτριες της κοίταζαν το αγόρι σαν ξερολούκουμο αδιαφορώντας τελείως για την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του και την παρότρυναν να περάσει «στο ψητό». Σε πόσες ταινίες το έχουμε δει αυτό; Το συνηθισμένο είναι η ομορφιά του κοριτσιού να είναι το κίνητρο για την ερωτική προσέγγιση.

Στο λεωφορείο όπου γίνεται η γνωριμία, η Αντέλ μιλάει με άνεση για τον εαυτό της, με ισχυρή θέληση για τα όνειρά της και στην ερώτηση τι μουσική ακούει έχει πολύ συγκεκριμένη άποψη. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει σε ταινίες την κλασσική απάντηση «τα πάντα» ή «ό,τι να ναι» από τα χείλη γυναικών που επιβεβαιώνει το στερεότυπο της γυναίκας που δεν έχει άποψη για μουσική (ή γενικά για Τέχνη, για πολιτική κλπ κλπ) και είναι ανοιχτή να μάθει από τον σύντροφό της;

Στο πρώτο ραντεβού το αγόρι της προτείνει να πάνε για βάφλα ή κρέπα και εκείνη αντιπροτείνει σουβλάκι. Πάει και το σεξιστικό κατεστημένο που θέλει την νεαρή κοπέλα ανορεξική και να προσέχει τι και πως τρώει μπροστά στο αγόρι της για να μην τσαλακώσει την τέλεια φτιασιδωμένη εικόνα της. Καθώς τρώει λαίμαργα και αχόρταγα τον γύρο της και τα τζατζίκια τρέχουν από παντού στο άβαφο πρόσωπό της, του μιλάει για το πάθος της για τη λογοτεχνία, του προτείνει να διαβάσει ένα συγκεκριμένο βιβλίο, τον παίρνει στο ψιλό όταν καταλαβαίνει ότι δεν πολυτρελαίνεται με το διάβασμα και είναι μάλλον ρηχός, βαριέται (αν και δεν το δείχνει) την ταινία που της προτείνει να πάνε μια και αυτή έχει πολύ πιο εκλεπτυσμένα κινηματογραφικά γούστα (Σκορτσέζε, Κιούμπρικ) και στο τέλος της βραδιάς αφού πηγαίνουν στο κρεβάτι μένει ανικανοποίητη από τον έρωτά τους.

Ποιος θα πει ότι όλες αυτές οι μικρές λεπτομέρειες δεν αναποδογυρίζουν φαλλοκρατικές σταθερές αιώνων που θέλουν τον άντρα σίγουρο, με άποψη, κυνηγό, σεξουαλικό ζώο που κοιτά μόνο το κορμί της γυναίκας, καθοδηγητή, μέντορα και Πυγμαλίωνα στη σχέση του; Ποιος θα πει ότι οι σκηνές σεξ μεταξύ γυναικών είναι πιο προκλητικές και ενοχλητικές από τα παραπάνω; Μάλλον όποιος από αυτούς που ενώ ενοχλήθηκαν από τη συγκεκριμένη ταινία δεν θέλουν να αναγνωρίσουν την ουσιαστική πηγή της ενόχλησής τους και βρίσκουν την αιτία στην εύκολη λύση των προκλητικών σεξουαλικών σκηνών.
Και για να ξεκαθαριστεί οποιαδήποτε παρανόηση τα παραπάνω είναι αποκλειστικά για αυτούς που ενοχλήθηκαν και όχι για αυτούς που δεν τους άρεσε. Γιατί περί ορέξεως ... φυσικά κολοκυθόπιτα.