Η Γνώμη του 10%

Ελευθερία λόγου ή μίσους;

του Θέμη Κατσαγιάννη *

gay-hate-120Οι γκέι, οι λεσβίες, οι αμφισεξουαλικοί και οι αμφισεξουαλικές, οι τραβεστί και οι τρανσέξουαλ άντρες και γυναίκες στην Ελλάδα βαλλόμαστε από παντού. Στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, στους ναούς, στην εργασία, στην παιδεία, στην υγεία, στα σπίτια μας, στους χώρους διασκέδασης και γενικά σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και ιδιωτικής μας ζωής. Με όλη αυτήν την καταπίεση είναι δύσκολο να πορευτούμε ισότιμα και ισάξια, με δίκαιη μεταχείριση και ίσες ευκαιρίες. Γι' αυτόν το λόγο χρειαζόμαστε την αρωγή της πολιτείας, με συγκεκριμένες πολιτικές, που στοχεύουν στην καταπολέμηση των διακρίσεων, αλλά κυρίως με την κατάλληλη νομοθεσία.

Μόνο που δεν φτάνει η απλή θεσμοθέτηση της ισότητας, αλλά χρειάζονται επιπλέον ρυθμίσεις λόγω του μίσους, της βίας και των επιπλέον διακρίσεων που υφιστάμεθα σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Για να καταφέρουμε, λοιπόν, να είμαστε ίσοι και ίσες, πρέπει να έχουμε πιο διευρυμένη νομική προστασία.

Υπάρχουσα νομοθεσία

Στην Ελλάδα υπάρχει ένας τέτοιος νόμος από το 1979, ο νόμος 927 που είναι γνωστός και ως «αντιρατσιστικός». Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, τότε, πέρασε τον περιορισμένο αυτόν νόμο για να προστατεύσει μειονότητες με βάση τη φυλετική και εθνική καταγωγή. Αργότερα, το 1984, το ΠΑΣΟΚ με τον νόμο 1419 πρόσθεσε στον 927 και την περίπτωση του θρησκεύματος. Από το 2001 με το νόμο 2910 η δίωξη γίνεται και αυτεπάγγελτα και όχι μόνο μετά από καταγγελία.

Ο νόμος αυτός τιμωρεί τέσσερις πράξεις και δηλώνει τις αντίστοιχες ποινές για τους παραβάτες. Έτσι, όποιος και όποια με οποιοδήποτε μέσο (ΜΜΕ, γραπτός και προφορικός λόγος, διαδίκτυο) προτρέπει σε μίσος, βία και διακρίσεις εναντίον ανθρώπων ή ομάδων με ένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά μπορεί να υποστεί ποινές που κυμαίνονται από χρηματικά πρόστιμα μέχρι 2 χρόνια φυλακή. Με τις ίδιες ποινές τιμωρείται και όποιος ή όποια συστήνει ή συμμετέχει σε οργανώσεις που έχουν αυτόν τον σκοπό. Ακόμα, όποιος ή όποια εκφράζεται προσβλητικά εναντίον ανθρώπων ή ομάδας ανθρώπων με κάποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά τιμωρείται με μέγιστη ποινή ένα χρόνο φυλάκιση και ελάχιστη κάποιο χρηματικό ποσό. Οι ίδιες ποινές ισχύουν για όποιον ή όποια κάνει διακρίσεις στην παροχή αγαθών ή υπηρεσιών με βάση τα τρία αυτά χαρακτηριστικά (φυλετική/εθνική καταγωγή, θρήσκευμα). Αυτή η τελευταία διάταξη είναι πολύ σημαντική ιδιαίτερα για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα στέγασης.

Τα μέτρα αυτά θεσπίστηκαν προκειμένου να προστατευτούν οι μειονότητες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει χρήση τους κι από πλειοψηφίες (όπως, για παράδειγμα, οι χριστιανοί ορθόδοξοι). Τέτοια νομοθετήματα βοηθούν στην αντιμετώπιση μεγάλων δυσκολιών, όπως η προπαγάνδα περιθωριοποίησης και τα κηρύγματα μίσους. Δεν αντιμετωπίζεται, όμως, ούτε η άγνοια ούτε η έλλειψη παιδείας ούτε η παραπληροφόρηση, που καθιστούν τις μειονοτικές ομάδες εύκολους στόχους για επιθέσεις και βία. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να βελτιώσουν λίγο την κατάσταση περιορίζοντας τα συμπτώματα και όχι την πραγματική αιτία.

Αυτό δεν μειώνει τη σημασία του μέτρου, καθώς υπάρχουν άνθρωποι που πείθονται από τα κηρύγματα μίσους, κυρίως όταν αυτά γίνονται από σημαίνοντα πρόσωπα της κοινωνίας, όπως ανώτατοι ιερείς, πολιτικοί και καλλιτέχνες. Το αποτέλεσμα είναι να πιστεύουν ότι δικαιούνται να φέρονται υποτιμητικά, προσβλητικά και βίαια απέναντι στις ομάδες που δέχονται τα κηρύγματα μίσους. Πιστεύουν ότι αυτές οι μειονότητες δεν αξίζουν τον ίδιο σεβασμό με όλους τους άλλους. Με την εξάλειψη των κηρυγμάτων μίσους θα μειωθούν δραστικά τα ερεθίσματα που ευνοούν αυτές τις πεποιθήσεις.

Ελευθερία λόγου ή κηρύγματα μίσους

Παρά τα οφέλη του, ο αντιρατσιστικός νόμος έχει εισπράξει μεγάλη κριτική. Σύμφωνα με τους πολέμιούς του, βάζει φραγμούς στην ελευθερία του λόγου, και με αυτήν την άτυπη και έμμεση λογοκρισία πλήττεται η δημοκρατία. Αυτό δεν ισχύει, γιατί ο νόμος δεν περιορίζει ούτε την ελευθερία του λόγου ούτε την ελευθερία της έκφρασης ούτε τον ελεύθερο διάλογο. Αυτό που εμποδίζει και προσπαθεί να τερματίσει είναι η ελευθερία του μπινελικιού και των ύβρεων. Βάζει φραγμό στη λεκτική βία, που είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Καθένας μπορεί να έχει άποψη, αλλά ο 927 αναγκάζει όσους θέλουν να εκφέρουν γνώμη για τα θέματα αυτών των ομάδων να το κάνουν κόσμια και ήπια, χωρίς προσβολές, ύβρεις και υποκίνηση σε βία. Έτσι, ενισχύεται ο διάλογος, γιατί γίνεται σε ένα επίπεδο ανώτερο από αυτό των καταπιεστικών κραυγών. Από αυτήν την εξέλιξη μπορούν να ωφεληθούν και οι δύο (ή περισσότερες) πλευρές του διαλόγου.

Ο νόμος έχει ήδη χρησιμοποιηθεί με επιτυχία εναντίον γνωστών προσώπων και εντύπων της ελληνικής ακροδεξιάς σε υποθέσεις αντισημιτισμού. Στο έντυπο «Ελεύθερος Κόσμος» μεταξύ άλλων ο αρθρογράφος έγραφε «Δόξα τω Θεώ, ούτε 1500 Εβραίοι δεν έχουν μείνει στη Θεσσαλονίκη...» και «...την υποτιθέμενη "σαπωνοποίηση" των Εβραίων...» προκαλώντας αγωγή εναντίον του. Μάλιστα, η μία από τους ενάγοντες στην συγκεκριμένη υπόθεση είναι η λεσβία ακτιβίστρια Andrea Gilbert, μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Athens Pride. Ακόμα μία υπόθεση, με χρήση του νόμου 927, πρόκειται να εκδικαστεί σύντομα εναντίον του Κωνσταντίνου Πλεύρη (πατέρα του βουλευτή Αθανασίου Πλεύρη του ΛΑΟΣ), καθώς, μετά από κλητήριο θέσπισμα να εμφανιστεί στο Β΄ Τριμελές Εφετείο Αθηνών την 1η Οκτωβρίου 2008 ως εναγόμενος, απάντησε ότι δεν θέλει να παραστεί αυτοπροσώπως, γιατί μεταξύ άλλων μία από τους ενάγοντες ήταν η Andrea Gilbert, η οποία είναι «εβραιοαμερικανίς καυχώμενη ότι εκπροσωπεί τας ομοφυλοφίλους γυναίκας, δηλαδή πρόκειται περί ψυχανωμάλου γενετησίου διεστραμμένου προσώπου, το οποίον αφού δεν σέβεται την γυναικείαν φύσιν του δεν σέβεται και την αλήθειαν». Προφανώς, δεν είναι μόνο ορισμένοι θρησκευτικοί άρχοντες που καταφέρονται προσβλητικά εναντίον των γκέι και των λεσβιών, αλλά και αρχηγικές προσωπικότητες πολιτικών χώρων.

Ο νόμος αυτός, λοιπόν, έχει πολλά θετικά στοιχεία και μπορεί πραγματικά να προστατεύσει τις διάφορες εθνικές, φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες από ύπουλες σκοπιμότητες και παραληρήματα. Για τους ίδιους λόγους η ΟΛΚΕ ζητάει εδώ και χρόνια να επεκταθεί αυτός ο νόμος ώστε να περιλαμβάνει και την περίπτωση του σεξουαλικού προσανατολισμού και την ταυτότητα του κοινωνικού φύλου. Έτσι, θα καλύπτονται από τον νόμο οι γκέι, οι λεσβίες, οι αμφισεξουαλικοί-ες, οι τραβεστί και οι τρανσέξουαλ. Ήδη κάποιες χώρες, όπως ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φιλανδία, η Δανία, το Βέλγιο, η Κροατία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υιοθετήσει τέτοια νομοθεσία, για να προστατεύεται ο ΛΟΑΤ πληθυσμός τους. Το ίδιο έχουν κάνει, πιο περιορισμένα, όμως, η Αυστρία και η Ουγγαρία. Το θέμα έχει τεθεί πολλές φορές και στην Ελλάδα, μάλιστα η ΟΛΚΕ το μετέφερε στον υπουργό Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη τον περασμένο Μάρτιο, όταν εκπρόσωποι της οργάνωσης συναντήθηκαν μαζί του. Δυστυχώς, αν και παραδέχθηκε την ανάγκη της νομοθετικής αλλαγής, δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή τότε από τα ΜΜΕ, καθώς μαζί με αυτό η ΟΛΚΕ έθεσε και μια σειρά άλλων θεμάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του υπουργού, όπως το σύμφωνο συμβίωσης και ο πολιτικός γάμος. Πάντως, στην πρόσφατη συζήτηση για το σύμφωνο συμβίωσης στη Βουλή (που σημειοτέον αποκλείει τα ομόφυλα ζευγάρια σε παγκόσμια τραγική πρωτοτυπία), ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Φώτης Κουβέλης έθεσε το θέμα της «ποινικής δίωξης για προσβολή των σεξουαλικών προτιμήσεων» και ο υπουργός δεσμεύτηκε να φροντίσει για αυτό.

Μια πολύ πρόσφατη υπόθεση έφερε και πάλι στο προσκήνιο τον νόμο και την ανάγκη να επεκταθεί, ώστε να καλύπτει και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Πρόκειται για την υπόθεση του μητροπολίτη Σεραφείμ Πειραιώς, ο οποίος έκανε αγωγή εναντίον του ακτιβιστή Λύο Καλοβυρνά και της οργάνωσης Σύνθεση που εκδίδει το περιοδικό 10%, γιατί στις σελίδες αυτού του περιοδικού ο κ. Καλοβυρνάς στηλίτευσε τα κηρύγματα μίσους του μητροπολίτη, ο οποίος είπε ότι οι γκέι είμαστε «ηθικά απονευρωμένοι, πλήρως χωματοποιημένοι, με ψυχοπαθολογικές εκτροπές και ψυχασθένειες, άρρωστοι ψυχικά επειδή έχουμε αναγάγει σε τρόπο ζωής τον σωλήνα αποβολής περιττωμάτων».

Αυτό ακριβώς το παράδειγμα δείχνει πόσο απαραίτητο είναι να επεκταθεί αυτός ο νόμος και ότι το πρόβλημα των κηρυγμάτων μίσους και της προπαγάνδας περιθωριοποίησης είναι επίκαιρο και πολύ έντονο. Μάλιστα ο μητροπολίτης είπε ότι ο ηθοποιός Νίκος Σεργιανόπουλος είναι ο ίδιος υπαίτιος για την δολοφονία του, καθώς πίεσε τον δολοφόνο του να συνουσιαστούν. Βέβαια, δεν συμφέρει τον μητροπολίτη να σκεφτεί ότι κατά πάσα πιθανότητα με τη στάση του και την αντίστοιχη του μητροπολίτη Άνθιμου της Θεσσαλονίκης οπλίζουν το μυαλό τέτοιων ανθρώπων ποτίζοντάς τους με μίσος και παραπληροφόρηση. Ας ελπίσουμε, ότι με την επέκταση του νόμου θα εκλείψουν τέτοια τραγικά παραδείγματα ανθρώπων που πέφτουν θύματα άκρατης βίας.

Με τον καιρό, θα συνετιστούν και οι πιο ακραίοι αγορητές εναντίον της ομοφυλοφιλίας, γιατί τόσο οργανώσεις όσο και μεμονωμένα άτομα είναι πανέτοιμα να κάνουν χρήση του νόμου. Έτσι, θα σιγάσουν οι ακραίες φωνές και θα μπορέσουμε, επιτέλους, να κάνουμε σοβαρό διάλογο με επιχειρήματα για τις διεκδικήσεις της κοινότητάς μας και να περάσουμε από την αφάνεια στη διεκδίκηση. Ίσως έτσι, να μπορέσουμε να κάνουμε και σοβαρό πολιτικό και κοινωνικό διάλογο, για να προβάλλουμε όλα όσα δεν προβάλλονται ενώ θα έπρεπε, όπως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η νομική ισότητα, η εξάλειψη των διακρίσεων στην εργασία, την παιδεία και την υγεία και η αποδοχή του διαφορετικού ως ισότιμου.


* O Θέμης Κατσαγιάννης είναι μέλος του Δ.Σ. της ΟΛΚΕ
  • Δημιουργήθηκε στις

Το περιεχόμενο αυτής της σελίδας του 10% χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές.
Άδεια Creative Commons

web+programming makebelieve

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 35 guests και κανένα μέλος