| |
Ρεπορτάζ
Barebacking
Σεξ χωρίς προφυλακτικό
Christopher Wood
Μπαίνοντας στην τρίτη δεκαετία του AIDS κι ενώ τα νέα φάρμακα υπόσχονται σχεδόν την εξάλειψη της νόσου, το φαινόμενο του σεξ χωρίς προφυλακτικό απειλεί να τα τινάξει όλα στον αέρα.
 Το φαινόμενο του (πρωκτικού) σεξ χωρίς προφυλακτικό είναι γνωστό ως “barebacking” (από την ιππασία, που σημαίνει ιππεύω χωρίς σέλα). Το barebacking δίνει και παίρνει στο Διαδίκτυο. Η ανωνυμία του Ίντερνετ δημιουργεί το ιδανικό μέρος για να αποκαλύψει και να συζητήσει κανείς τις «απαγορευμένες επιθυμίες» του αλλά και για να βρει άλλους που τις συμμερίζονται. Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός ιστοσελίδων, chat room, mailing lists και αγγελιών που ασχολούνται με το barebacking έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Οι άντρες μπορούν να συζητούν ελεύθερα για το σεξ χωρίς προφυλάξεις και ενίοτε να το κάνουν κιόλας. Ορισμένοι υπέρμαχοι του «φυσικού σεξ» τονίζουν ότι το να πηδάς ή να σε πηδάνε χωρίς προφυλακτικό είναι «αρρενωπό» ή «αληθινό», για «πραγματικούς», «σκληρούς» άντρες.
Το πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλάξεις είναι ο πιο επικίνδυνος και ο πιο συχνός τρόπος μετάδοσης του HIV στην Ελλάδα.
Μόνο οι γκέι;
«Σκληροί και πραγματικοί» άντρες δεν είναι, φυσικά, μόνο οι γκέι που κάνουν σεξ χωρίς προφυλακτικό. Μπορεί στους γκέι το (πρωκτικό) σεξ χωρίς προφυλάξεις να έχει όνομα, αλλά άλλοι έχουν τη χάρη. Αναφερόμαστε, φυσικά, στους ετεροφυλόφιλους, οι οποίοι επιδίδονται σε (κολπικό) σεξ χωρίς προφυλακτικό εξίσου συχνά ή και συχνότερα από τους ομοφυλόφιλους. Στην Ανατολική Ευρώπη οι νέες μολύνσεις στους ετεροφυλόφιλους αυξάνονται με δραματικό ρυθμό. Και στην Ελλάδα τα κρούσματα στους ετεροφυλόφιλους έχουν αυξητική τάση, ενώ αντιθέτως στους ομοφυλόφιλους έχουν σταθεροποιηθεί. Ας σημειωθεί ότι ένας παράγοντας των χαμηλότερων ποσοστών μόλυνσης στους στρέιτ είναι ότι το κολπικό σεξ είναι ελαφρώς λιγότερο επικίνδυνο από το πρωκτικό. Δυστυχώς, ο λόγος που τα φώτα της δημοσιότητας στρέφονται σχεδόν αποκλειστικά στην «καταστροφική και ανεύθυνη» συμπεριφορά των γκέι είναι επειδή βολεύει το πρόβλημα του AIDS να αφορά πάντα κάποιους άλλους. Βλ. παρακάτω το ανεγκέφαλο άρθρο της Λυδίας Παπαϊωάννου από το ΝΙΤΡΟ Απριλίου.
Από κούραση ή από επανάσταση;
Το ότι όλοι μιλούν για το barebacking σημαίνει ότι γίνεται περισσότερο ή απλώς ότι έχει πάψει να είναι τόσο ταμπού; Είναι αλήθεια ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί να ζει σε συνεχή βάση, για όλη του τη ζωή, σε κατάσταση συναγερμού ή φόβου. Μετά από κάποια στιγμή συνηθίζει και παύει να ανησυχεί. Το ίδιο ισχύει με τις εκστρατείες που τρομοκρατούσαν τον πληθυσμό για τις συνέπειες του AIDS. Κάποια στιγμή ο κόσμος χαλάρωσε. Κούραση λοιπόν με τα χιλιοειπωμένα μηνύματα; Εν μέρει. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι το σεξ χωρίς προφυλακτικό έχει αποκτήσει συμβολική σημασία: θεωρείται μια πράξη δεσίματος και τρυφερότητας μεταξύ δυο ανθρώπων. Άλλοι το βλέπουν ως επαναστατική στάση. Ανέκαθεν οι γκέι βρίσκονταν στην πρωτοπορία της σεξουαλικής απελευθέρωσης, η οποία καταδικαζόταν από πανίσχυρους θεσμούς όπως η αστυνομία, η Εκκλησία, τα σχολεία και η οικογένεια. Το barebacking θεωρείται από μερικούς λοιπόν μια επαναστατική πράξη ενάντια σε όσους προσπαθούν να επιβάλουν ένα αντιερωτικό στάτους κβο. Οι προσπάθειες «χαλιναγώγησης της ερωτικής επιθυμίας», είτε εκπορεύονται από την ίδια την ομοφυλόφιλη κοινότητα (π.χ. οργανώσεις) είτε από τους θεσμούς, συχνά προκαλούν «παραβατική ερωτική επιθυμία». Με άλλα λόγια, μετατρέπουν ορισμένες σεξουαλικές συμπεριφορές σε φετίχ, ακριβώς επειδή είναι επικίνδυνες, στιγματισμένες και συναισθηματικά φορτισμένες. Το barebacking υπονομεύει τα μηνύματα πρόληψης του AIDS, κάνοντας φετίχ όχι τόσο το σεξ χωρίς προφυλακτικό όσο την ανταλλαγή σωματικών υγρών, η οποία είναι απαγορευμένη για τους γκέι.
Πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό είναι κάτι που γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται από τις αρχές της επιδημίας του AIDS, ακόμα και σε χώρες όπου οι εκστρατείες ενημέρωσης για το HIV στην ομοφυλόφιλη κοινότητα ξεκίνησαν νωρίς μετά από την εμφάνιση του συνδρόμου – πόσο μάλλον στην Ελλάδα, όπου η ενημέρωση ήταν και είναι ελλιπής, δειλή και σποραδική. Το πόσοι κάνουν σεξ χωρίς προφυλακτικό διαφαίνεται από τα πολλά νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Βέβαια, πολλά από αυτά τα κρούσματα οφείλονται στο ότι κάποιοι αμελούν να βάλουν προφυλακτικό πάνω στην ερωτική έξαψη. Φαίνεται, όμως, πως ορισμένοι οροαρνητικοί και οροθετικοί άντρες επιδίδονται συνειδητά σε πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό.
Στην Ελλάδα;
Στην έρευνα που διεξήγαγε το 10% στα chat room που συναντιούνται Έλληνες, το 92% των αντρών που ζητούσαν σεξ χωρίς προφυλακτικό (barebackers) ήταν ήδη οροθετικοί. Από αυτούς, το 95% πίστευε ότι και οι ερωτικοί τους σύντροφοι πρέπει επίσης να ήταν οροθετικοί, αφού έκαναν, ή ήθελαν να κάνουν σεξ, χωρίς προφυλάξεις. Εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι το 89% των οροθετικών barebackers δεν έβλεπε κανένα λόγο να αναφέρει την οροθετικότητά του στον ερωτικό σύντροφο. «Αφού θέλει γαμήσι χωρίς προφυλακτικό πάει να πει ότι ή είναι οροθετικός ή δεν τον νοιάζει,» λέει ο Γ, που είναι οροθετικός εδώ και 3 χρόνια.
[Η έρευνα έγινε σε δείγμα 168 ατόμων (155 οροθετικοί, 13οροαρνητικοί). Από τους 155 οροθετικούς που απάντησαν, οι 147 πίστευαν ότι οι ερωτικοί τους σύντροφοι με τους οποίους έκαναν πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό είχαν ήδη HIV. Από τους 155 οροθετικούς, οι 134 δεν ανέφεραν την οροθετικότητά τους στο σύντροφό τους. Διάρκεια έρευνας Οκτ. 2003-Μαρ. 2004.]
Πολλοί το αποδίδουν την έξαρση του φαινομένου στην εσφαλμένη ιδέα που υπάρχει για την αποτελεσματικότητα των νέων φαρμάκων κατά του AIDS (αντιρετροϊικά φάρμακα). Ο Michelangelo Signorile, συγγραφέας του “Χωρίς προφυλακτικό και χωρίς μυαλό”, λέει ότι ναι μεν είναι λίγοι που το κάνουν, αλλά συνεχώς αυξάνονται. Στις ΗΠΑ και σε άλλες δυτικές χώρες, όλοι μιλούν για ανησυχητική έξαρση του φαινομένου, λόγω του μεγάλου αριθμού ιστοσελίδων και αγγελιών για bareback dating. Τι μας λέει αυτό για την επιτυχία των εκστρατειών πρόληψης; Τι μας λέει για τις γκέι οργανώσεις; Και κυρίως τι μας λέει για το ρόλο των ίδιων των ομοφυλόφιλων τώρα που μπαίνουμε στην τρίτη δεκαετία του AIDS;
Το άρθρο του Signorile δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Out και περιγράφει μια επαφή που είχε στο Διαδίκτυο με έναν άντρα, ο οποίος ισχυριζόταν ότι το “HIV είναι μια πολύ εύκολα αντιμετωπίσιμη αρρώστια.» Χάρη στα νέα φάρμακα ακόμα κι αν κολλούσε, «σχεδόν αποκλείεται να πέθαινε από AIDS.» Σύμφωνα με το έγκυρο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine, τα νέα αντιρετροϊικά φάρμακα φαίνεται πως «άλλαξαν τον τρόπο που πολλοί ομοφυλόφιλοι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο να μολυνθούν». Το 26% από όσους απάντησαν στην έρευνα που ανακοινώθηκε μέσω του περιοδικού δήλωσε ότι «δεν ανησυχούσαν τόσο πολύ» αν κολλούσαν HIV, αφού υπήρχαν νέες θεραπείες. Το 15% ήδη έκανε πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό.
Κι οι οροθετικοί;
 Οι ίδιοι οι οροθετικοί ομοφυλόφιλοι θεωρούν ότι αφού είναι ήδη οροθετικοί μπορούν να κάνουν σεξ μεταξύ τους χωρίς προφυλάξεις και χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν για διάφορους κινδύνους ή μήπως μεταδώσουν τον ιό σε κάποιον οροαρνητικό. Όπως λέει ο Stephen Gendin από το POZ Magazine, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη αποδείξει ότι το πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό ανάμεσα σε οροθετικούς είναι επικίνδυνο. «Αφού οι κίνδυνοι είναι τόσο ασαφείς και τα οφέλη τόσο ξεκάθαρα, μικρή η έκπληξη που το barebacking είναι τόσο δημοφιλές.» Από την άλλη, ούτε έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι επικίνδυνο. Όπως επισημαίνει ο Peter Cohen, συντάκτης του AIDS Knowledge Base, υπάρχουν πολλά στοιχεία για μετάδοση στελεχών του ιού που είναι ήδη ανθεκτικά στα φάρμακα. Αυτό είναι πολύ σοβαρός λόγος οι οροθετικοί να μην κάνουν σεξ μεταξύ τους χωρίς προφυλάξεις. Διατρέχουν τον κίνδυνο να μολυνθούν με στελέχη του HIV με ανθεκτικότητα σε όλα τα φάρμακα (και άρα αδύνατο να αντιμετωπιστούν!) Εξάλλου, όταν κάποιος δε χρησιμοποιεί προφυλακτικό στο πρωκτικό σεξ, κινδυνεύει να κολλήσει άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα οποία είναι καταστροφικά εάν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύναμο.
Οι επιδημιολογικές προεκτάσεις του barebacking για την ομοφυλόφιλη κοινότητα μπορεί να είναι πολύ σοβαρές. Όπως καταλήγει ο Signorile, “Ενώ τώρα τελευταία το μέλλον προδιαγραφόταν λαμπρό – διαφαινόταν το τέλος της επιδημίας – εύκολα μπορεί να προκληθεί καταστροφή για όλους μας. Το barebacking ενδέχεται να επηρεάσει ακόμα και τη χρηματοδότηση της πρόληψης του HIV.”
Δηλαδή το AIDS θεραπεύεται;
Όχι! Από τη στιγμή που κανείς μολυνθεί, ο ιός παραμένει για πάντα στο σώμα του. Οι νέες θεραπείες με συνδυασμό φαρμάκων (με τρία ή και παραπάνω διαφορετικά φάρμακα – 4-20 χάπια την ημέρα, κάθε μέρα, για πάντα) έχουν φέρει επανάσταση στην αντιμετώπιση του AIDS. Πράγματι, χάρη στα αντιρετροϊικά το να είσαι οροθετικός είναι σχεδόν σαν κάποια άλλη χρόνια νόσο. Ο οροθετικός μπορεί να ζήσει για πάρα πολλά χρόνια υγιής, αφού με τα φάρμακα ο ιός στο αίμα μειώνεται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα (μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο) και άρα δεν καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα. Προσοχή όμως: μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο στο αίμα δε σημαίνει ότι όποιος έχει HIV δεν είναι μολυσματικός! Σημαίνει ότι με τις μεθόδους που διαθέτουμε σήμερα δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε τον ιό στο αίμα. Δηλαδή, μπορεί κανείς να είναι μη ανιχνεύσιμος για ιό στο αίμα, αλλά στο σπέρμα του να υπάρχει αρκετός ιός για να προκαλέσει μόλυνση.
Ο Μάικλ, webmaster του Xtreme’Sex, ενός site για το barebacking, διατείνεται ότι το HIV είναι μια «μικρή ενόχληση και όχι η τραγωδία που νομίζουν οι οροαρνητικοί». Πράγματι, δεν είναι η καταστροφή που ήταν κάποτε, όταν σχεδόν όλοι πέθαιναν. Όμως δεν είναι παιχνιδάκι, αφού τα φάρμακα που πρέπει να παίρνει κανείς δια βίου δεν είναι πάντα αποτελεσματικά και μερικές φορές έχουν σοβαρότατες παρενέργειες.
Ένα πρόσφατο άρθρο στο Newsweek κάνει την υπόθεση ότι το barebacking θα αυξανόταν εξαιτίας της εκστρατείας για την Προφύλαξη Μετά από Έκθεση (ΠΜΕ – αγγλιστί: PEP· δείτε στήλη Υγείας). Όμως η ΠΜΕ δεν είναι σαν το χάπι της επόμενης ημέρας που παίρνουν οι γυναίκες που φοβούνται μην έμειναν έγκυοι. Την ΠΜΕ την παίρνεις πολλές εβδομάδες, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες και, το σημαντικότερο, πετυχαίνει σπάνια.
Δεν είναι πάντως βέβαιο αν όλοι όσοι μιλάνε για σεξ χωρίς προφυλακτικό στα chat room το κάνουν κιόλας ή απλώς το θέμα έχει πάψει να είναι τόσο ταμπού όσο ήταν κάποτε. Το φαινόμενο μπορεί να οφείλεται επίσης στην αποτυχία των εκστρατειών πρόληψης, οι οποίες δεν κατάφεραν να καλύψουν την πολυπλοκότητα της σεξουαλικής συμπεριφοράς των ομοφυλόφιλων αλλά και των αλλαγών που επιφέρει μια μόλυνση από HIV στη σεξουαλική συμπεριφορά. Οι εκστρατείες πρόληψης συμβουλεύουν τους γκέι να βάζουν προφυλακτικό «κάθε φορά σε όλες τις ερωτικές πράξεις», κάτι που ενδεχομένως να μην είναι εφικτό εφ’ όρου ζωής. Γι’ αυτό σε πολλές χώρες οι νέες εκστρατείες πρόληψης στοχεύουν στη μείωση του κινδύνου παρά στην απόλυτη ασφάλεια.
Αν όμως κάποιος έχει ήδη κολλήσει ή δεν τον νοιάζει αν κολλήσει; Οι άνθρωποι πάντα βρίσκουμε διάφορα προσχήματα για να δικαιολογήσουμε τα ρίσκα που παίρνουμε, είτε πρόκειται για το HIV, είτε για το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, την επικίνδυνη οδήγηση ή το πάχος.
Όταν η ανευθυνότητα παντρεύεται την ηλιθιότητα
Οι στρέιτ δεν κινδυνεύουν από το AIDS αφού «απαλλάσσονται λόγω προτιμήσεων». Αυτό διαβάσαμε στο ΝΙΤΡΟ Απριλίου 2004 στο χαριτωμένα ανέμελο και ανεύθυνο άρθρο που υπογράφει η κ. Λυδία Παπαϊωάννου. Κάνοντας επιλεκτική ανάγνωση των στατιστικών από σκόρπιες χρονιές και μπερδεύοντας ηλιθιωδώς τις στατιστικές του AIDS και του HIV, καταλήγει στο εξωφρενικό συμπέρασμα ότι «ο ιός του AIDS δεν αποτελεί σοβαρή απειλή για τους στρέιτ». Δηλώνει δε ότι το AIDS «θα έπρεπε να απασχολεί περισσότερο τους γκέι, bisexual και άπορους ναρκομανείς» (οι εύποροι μάλλον δεν έχουν πρόβλημα). Χωρίς να παραθέτει τις στατιστικές πηγές της (αναφέρει αόριστα μόνο μια «έρευνα του 1998»), ισχυρίζεται ότι οι «στρέιτ άντρες δε μολύνονται σχεδόν ποτέ από τον ιό!» Το θαυμαστικό μάλλον οφείλεται στη χαρά της.
Προφανώς οι στατιστικές του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων, που αναφέρουν ότι το 29% των νέων κρουσμάτων HIV για το 2001 ήταν ετεροφυλόφιλοι άντρες, είναι μια μικρή λεπτομέρεια που την αφήνει αδιάφορη. Γιατί άλλωστε να την απασχολήσει το γεγονός ότι από όλα τα νέα κρούσματα για το ίδιο έτος, το 24,4% είναι γυναίκες [Πρόληψη του HIV / AIDS και των ΣΜΝ στην Ευρώπη, Εθνική Έκθεση Ελλάδα, Τομέας Κοινωνιολογίας, ?. Αγραφιώτης, Καθηγητής Κοινωνιολογίας Αθήνα 2002]. Μάλλον οι κακομοίρες πίστευαν ότι, αφού οι άντρες τους και οι ίδιες δεν είναι «γκέι, bisexual ή άποροι ναρκομανείς», δεν είχαν λόγο να ανησυχούν μήπως κολλήσουν.
Η κ. Παπαϊωάννου πυροβολεί την υπεύθυνη δημοσιογραφία παραβλέποντας ότι «η ετεροφυλική μετάδοση παρουσιάζει ταχύτερο αυξητικό ρυθμό τα τελευταία χρόνια, καθώς και το ποσοστό των ετερόφυλων μολυσμένων γυναικών αυξάνει µε την πάροδο των χρόνων» (ΚΕΕΛ, 2000). Γιατί άλλωστε να μπει στον κόπο να ψάξει στο επίσημο site του ΚΕΕΛ (www.keel.gr) και να βρει την καθόλου χαρούμενη πληροφορία ότι «οι αναλογίες ως προς τον τρόπο μόλυνσης δείχνουν μια μείωση από το 1996 μέχρι το 1999 για τους άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άλλους άνδρες, με την ποσοστιαία αναλογία όμως να σταθεροποιείται τα τελευταία έτη και μια αντίστοιχα μικρή, αλλά συνεχή αύξηση για την ετεροφυλοφιλική μετάδοση» [Επιδημιολογική Επιτήρηση του HIV/AIDS στην Ελλάδα, τεύχος 17, Ιούνιος 2003, ΚΕΕΛ].
Το μόνο σημείο που πετυχαίνει σωστά η κ. Παπαϊωάννου είναι ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να μολυνθούμε μέσω στοματικού σεξ.
Το ΝΙΤΡΟ συμπεριφέρεται σαν μπαμπάς που αφήνει την τρίχρονη κορούλα του να παίζει με όπλα. Και καλά αν ενδιαφέρεται η ίδια να πάθει κάτι· δικό της το κορμί, ας το κάνει ό,τι θέλει και ό,τι μπορεί. Όμως είναι εγκληματικά ανεύθυνο να παρουσιάζει το ευχολόγιό της ως πραγματικότητα και να παίρνει κόσμο στο λαιμό της.
Βιβλιογραφία
- Michelangelo Signorile, "Bareback and Reckless" from Life Outside : The Signorile Report on Gay Men http://www.signorile.com/articles/outbbr.html
- "Treatment Advances May Be Changing Perceptions of Risk" James W. Dilley, M.D., William J. Woods, Ph.D. William McFarland, M.D., Ph.D., M.P.H.
Τα ακόλουθα άρθρα πραγματεύονται τους κινδύνους της επιμόλυνσης:
- Role of Viral Load in Heterosexual Transmission of Human Immunodeficiency Virus Type 1 by Blood Transfusion Recipients. by Eva A. Operskalski, et al. American Journal of Epidemiology, Oct. 97.
- Effects of reverse transcriptase inhibitor therapy on the HIV-1 viral burden in semen. by B.L. Gilliam et al. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes and Human Retrovirology 1997 May 1, 15:1, 54-60.
- Who's Afraid of Reinfection? Mark Schoofs, POZ May, 1997, http://www.poz.com/index.cfm?p=article&art_id=2489
- What HIV Negative People Need to Know About New HIV Treatments FactSheet prepared by ACT UP Golden Gate.
- HIV Watch: Acting Cautiously is the Best Option by Lee Klosinski, Positive Living, Oct. 97.
- Safer Sex for HIV Positive Men, by P. Ward, Positive Nation http://hivinsite.ucsf.edu/prevention/safer_sex_info/2098.3341.html
- Possible cross-infection between HIV+ couple, Rick Sowadsky, MSPH http://www.thebody.com/sowadsky/answers/quest137.html
- "Riding Bareback Skin-on-skin sex been there, done that, want more" by Stephen Gendin, POZ Magazine June, 1997
- (1994). AIDS Education and Harm Reduction for Gay Men: Psychological Approaches for the 21st Century. AIDS & Public Policy Journal, 9(1), 1-18.
- (1995). Why we stopped doing primary prevention in 1985. AIDS and Public Policy Journal, 10(1), 1-35. and reproduce in Policing Public Sex.
- In the Shadow of the Epidemic: Being Negative in the Age of AIDS , Duke University Press, 1995.
Ο όρος «υποτροπή σε μη ασφαλές σεξ» δημιουργήθηκε από ερευνητές, αλλά άλλοι ερευνητές του βρετανικού Project Sigma επέκριναν τον όρο «υποτροπή» με το σκεπτικό ότι ηθικολογούσε και θεωρούσε νοσηρή τη φυσιολογική επιθυμία για σεξ χωρίς προφυλάξεις. Βλ.
- Stall, R., Ekstrand, M., Pollack, L., McKusick, L., & Coates, T. J. (1990). Relapse from Safer Sex: The Next Challenge for AIDS Prevention Efforts. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndrome, 3(12), 1181-1187.
- Hart, G., M. Boulton, et al. (1992). "Relapse To Unsafe Sexual Behaviour Among Gay Men - A Critique Of Recent Behavioural HIV/AIDS Research." Sociology Of Health & Illness 14(2): 216-232.
- Relapse Prevention Interventions by Wayne Blankenship, SF AIDS Foundation
- "The Bareback Phenomenon" Dan Perreten, Windy City Times, May, 1997.
- "Talking about sex in an intelligent way is tough" in S.O.S. by Sean O. Strub POZ Magazine June, 1997
- "A Deadly Dance" by Marc Peyser, Elizabeth Roberts, and Frappa Stout. Newsweek, September 29, 1997. p. 76.
- Dennis Altman's "AIDS and the Discourses of Sexuality" in Connel, R.W. G.W. Dowsett eds. Rethinking Sex: Social Theory and Sexuality Research. Temple University Press, 1992.
|
|
