Δικαιώματα

Viva España

του Ζαχαρία Μαυροειδή

Στις 21 Απριλίου, το ισπανικό κοινοβούλιο υπερψήφισε νομοσχέδιο που δίνει στα ζευγάρια ομοφυλόφιλων το δικαίωμα στην αναγνωρισμένη συμβίωση και την υιοθεσία παιδιών, παρά τις αντιδράσεις θρησκευτικών ομάδων και του κεντροδεξιού PP. Ο νόμος αντανακλά την κοινή γνώμη, αφού το 65% των Ισπανών δηλώνει υπέρ του γάμου μεταξύ ομόφυλων. Σύντομα, οι Ισπανοί ομοφυλόφιλοι θα μπορούν να ανταλλάξουν ισόβιους όρκους.

Εμείς, αντιθέτως, έχουμε άπλετο χρόνο να αναζητήσουμε τον ιδανικό γαμπρό. Ο γάμος δεν αναμένεται σύντομα. Η ψήφιση, στο άμεσο μέλλον, αντίστοιχου νόμου από το ελληνικό κοινοβούλιο είναι μάλλον απίθανη, δεδομένης της απουσίας πολιτικού διαλόγου γύρω από τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων. Προς το παρόν, μπορούμε να συμβιβαστούμε με τα όσα προβλέπει το Ευρωσύνταγμα, αν βέβαια αυτό τεθεί σε ισχύ, ύστερα από την καταψήφισή του στη Γαλλία.

Η Ελλάδα είναι η έκτη χώρα που, στις 19 Απριλίου, επικύρωσε το Ευρωσύνταγμα μέσω κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας. Προηγήθηκαν άλλες 8 χώρες. Πόσο όμως ενημερωμένοι είμαστε για το Ευρωσύνταγμα; Τι προβλέπει για τις διακρίσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα; Από ομοφυλοφιλική σκοπιά, τα σημαντικότερα σημεία του Ευρωσυντάγματος είναι τα εξής:

1. Η μη διάκριση υπάρχει εγγεγραμμένη τόσο στην παράγραφο των αξιών όσο και στην παράγραφο των δικαιωμάτων.

2. Η περίληψη στο Ευρωσύνταγμα της Χάρτας των Βασικών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. ενδυναμώνει την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ισότητα, ως βασική αξία της Ένωσης. Το Άρθρο ΙΙ-81 αναφέρει:

«Απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου (…) ή γενετήσιου προσανατολισμού».

3. Καθορίζονται συγκεκριμένες ενέργειες στις οποίες η Ένωση θα προβεί προκειμένου να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι.

Καθώς όμως η γλώσσα των νομικών είναι δυσνόητη, παραθέτουμε την κριτική που έγινε στο Ευρωσύνταγμα από ισπανικές ΛΟΑΤ οργανώσεις.

Οι θετικά διακείμενες οργανώσεις θεωρούν ότι η αναγωγή της απαγόρευσης των διακρίσεων σε θεμελιώδη αρχή, εξασφαλίζει την ισότητα και ουσιαστικά κατοχυρώνει το δικαίωμα γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Αναγνωρίζουν στην Ε.Ε. την πρόθεσή της να συμβάλει στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Αν το Ευρωσύνταγμα υιοθετηθεί, θα αναγάγει την Ε.Ε. στη μεγαλύτερη γεωγραφική και πολιτική ενότητα του πλανήτη, στην οποία οι ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες θα προστατεύονται από τις διακρίσεις.

Οι αρνητικά διακείμενες οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι οι σεξουαλικές ελευθερίες δεν κατοχυρώνονται από το Ευρωσύνταγμα, καθώς υπάγονται στην εκάστοτε κρατική πολιτική για τον γάμο. Το 80% των άρθρων του Ευρωσυντάγματος αφορούν οικονομικές ρυθμίσεις με σκοπό τη διατήρηση του νεοφιλελεύθερου συστήματος και κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην κατάλυση της πατριαρχίας.

Βέβαια και να ψηφιστεί στο μέλλον, το πώς θα εφαρμοστεί είναι στο χέρι του κάθε κράτους. Αν δεν υπάρχει από κάτω κόσμος που θα διεκδικήσει οι θεμελιώδεις αρχές να γίνουν απτά δικαιώματα (πολιτικός γάμος, ασφάλιση κτλ), θα παραμείνει ένα ωραίο κείμενο.

Ακόμη και αν το Ευρωσύνταγμα δεν ισχύσει ποτέ ή η υιοθέτηση του παραπεμφθεί για το μέλλον, υπάρχουν πολλά σαφή κέρδη: α) έθεσε με πολιτικούς όρους τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, ανάγοντάς τα αμετάκλητα σε ζήτημα πολιτικό· β) τα γκέι δικαιώματα εγγράφηκαν στον ανώτατο καταστατικό χάρτη· γ) προώθησε μια πολιτική αλλαγή νοοτροπίας, έστω και από πάνω προς τα κάτω· και δ) για οποιοδήποτε Ευρωσύνταγμα του μέλλοντος, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων θα θεωρούνται σχεδόν de facto. Κι αν αυτό είναι κάτι δεδομένο για την Ισπανία, για την Ελλάδα είναι μεγάλη πρόοδος και γερή βάση για περαιτέρω διεκδικήσεις και δημόσιο διάλογο.

Πηγές: www.chueca.com, www.ert.gr, www.gaychile.com, home.tiscali.be/beltrans/CFE-BIL.html