10%
προηγούμενα τεύχη | σύνδεσμοι | οδηγός πόλης | INFO in english  
  περιεχόμενα τεύχους    
 
 

Συνέντευξη

Τζίμης Πανούσης

"Κάνω παιχνίδι με το άγιο πορνό"

του Θοδωρή Αντωνόπουλου
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Φιλιππίδης
Styling: Αιδιόκαρδος Φαλλοκράτης

Το κυνικό, ροκ πνεύμα, ο ατίθασος, «βλάσφημος» λόγος και το διαβρωτικό χιούμορ που τον καθιέρωσαν, τον έφεραν συχνά αντιμέτωπο με τη λογοκρισία και τη δικαιοσύνη. Το κοινό του, όμως, τού έχει εξασφαλίσει προ πολλού την «ασυλία». Κυρίες και κύριοι, ο Τζίμης Πανούσης σε μια εκρηκτική συνέντευξη στο 10%. Απολαύστε τον!

Βρισκόμαστε στο διαμέρισμά του στις παρυφές του Ψυχικού, πολύ κοντά στην Κηφισίας. «Για να μπορώ να την κάνω εύκολα, αν χρειαστεί», χωρατεύει. Μας υποδέχεται με εκείνο το χαρακτηριστικό μειδίαμα, που ποτέ δεν ξέρεις αν είναι συγκαταβατικό, ειρωνικό ή τι. Μας περιεργάζεται για λίγα δευτερόλεπτα. Το βλέμμα διαπεραστικό, οι κόρες ακίνητες. Εντέλει ανάβει «πράσινο». «Περάστε. Και εγώ πριν λίγο μπήκα…». Ήταν Αντίπαρο, όπου παραθερίζει μόνιμα τα τελευταία χρόνια. «Κοίτα να δεις, και δω… Αντί!», συλλογίζομαι. «Θα πιείτε κάτι; Καπνίζετε ελεύθερα, φυσικά…», μας κάνει. Η φωνή ζεστή, απαλή. Το ύφος σεμνό, μειλίχιο. Οι κινήσεις αβίαστες, μετρημένες. Έτσι είναι, λοιπόν, στην καθημερινότητά του ο «Τζίμης ο Τρομερός»;

Ο Αλέξανδρος ξεκινά τη φωτογράφηση και εγώ με την ευκαιρία τον «ακτινογραφώ»: Αγέραστος, με λίγες μόνο άσπρες τρίχες. Το μαλλί και το μούσι, πάντοτε μακρύ. Έχει εμφανώς αδυνατίσει, όμως παραμένει ένας «συμπαγής» καλλιτέχνης, καθώς μας διαβεβαιώνει. Φορά μαύρα, φυσικά, με το σφυροδρέπανο της KGB να δεσπόζει στο t-shirt του. Αντάρτης; Κοσμοκαλόγερος; Βετεράνος των Hells’ Angels; Δισέγγονος του Ρασπούτιν; Εξάδελφος του Frank Zappa; Είναι τόσο φάτσα ώστε, ανάλογα την έκφραση, μπορεί να σε πείσει για καθεμία εκδοχή ξεχωριστά.

Ποζάρει με χάρη και άνεση επαγγελματία, διατηρώντας πάντοτε εκείνο το αινιγματικό α λα Τζοκόντα χαμόγελο. Κοιτώ ολόγυρα. Ο χώρος του μικρός αλλά άνετος και προπαντός οικείος. Γραφείο, υπολογιστής, μικρόφωνα, κονσόλες, ηλεκτρικές κιθάρες στη μια γωνιά, μεταλλικά ράφια για βιβλία και CD στην άλλη, ένας μαύρος καναπές σε σχήμα «Γ» που στολίζουν κεντίδια με αραβουργήματα. Αφίσες από παραστάσεις του και ασπρόμαυρα πορτρέτα γυμνών γυναικών με τα πόδια ορθάνοικτα κοσμούν τους τοίχους. Το τραπέζι του καθιστικού, σωστό αναγνωστήριο: «Ο θάνατος του Αουγκούστο Πινοσέτ» του Σεπούλβεδα, «Γενειάδος Εγκώμιον» του Πλατή, εφημερίδες, περιοδικά για PC…. Μα τι είναι τούτο απέναντί μου; «Α, να σας συστήσω τον κολλητό μου, τον Φαλλοκράτη τον Αιδοιόκαρδο», με προλαβαίνει. Πρόκειται για έναν δίμετρο πλαστικό κούκλο με στρατιωτική (αμερικανική;) στολή εξόδου. Ένα ευμέγεθες dildo εξέχει από τα σκέλια και ένα αιδοίο είναι σμιλεμένο πάνω στην καρδιά. «Εγώ τον έφτιαξα. Σας αρέσει;».

Επιτέλους, ο «Τζιμάκος» εν δράσει! Πάνω που ανησυχούσαμε μήπως συναντήσαμε λάθος άτομο… Η φωτογράφηση ολοκληρώνεται στον κήπο, κάτω από μια κλαίουσα και η κουβέντα μας ξεκινά. Προσπαθούμε να τον προκαλέσουμε, να τον ιντριγκάρουμε. Έγινε προβλέψιμος; Αφομοιώθηκε; Συμβιβάστηκε; Ματαιοπονούμε. Ο Τζίμης Πανούσης απλώς δεν παίζεται! Είναι ένα αερικό – πνέει παντού χωρίς να ανήκει πουθενά. Είναι ο ευδαίμων νεκροθάφτης των καθωσπρεπισμών μας, η αντεστραμμένη καρμική συνείδηση μιας ολόκληρης γενιάς. Α, να μην ξεχάσω: Είναι και Υδροχόος με Σκορπιό. Γι’ αυτό μην την ψάχνεις πολύ μαζί του. Όπως τιτλοφορείται και το νέο υπό έκδοση βιβλίο του, «Πούστευε και μη Ερεύνα»!

“Ola Skata” τιτλοφορούνταν η φετινή σου παράσταση στο Luna Dark. Προς τι η λοιδορία και ο πεσιμισμός σε μια εποχή που το έθνος μεγαλουργεί; (Ολυμπιάδα, Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, Eurovision...).

“Ola Skata” είναι η μετεξέλιξη του πετυχημένου σλόγκαν «Δεν μας χέζεις ρε Νταλάρα;». Σε μια μοναδική κρίση χιούμορ, ο Νταλάρας απάντησε «πολύ ευχαρίστως!». Έκτοτε μας χέζει αναφανδόν, εξ ου και ο τίτλος. Ο πεσιμισμός και η λοιδορία είναι βασικά εργαλεία της σάτιρας. Όσο για το έθνος, δεν μεγαλουργεί, αντίθετα ραδιουργεί εις βάρος των πολιτών. Η Ολυμπιάδα, το Ευρωπαϊκό και η Eurovision είναι μεταμφίεση του χουντικού τρίπτυχου «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια».

Στα σόου σου χρησιμοποιείς πολύ εύκολα «βρώμικες» λέξεις. Το κάνεις για να σοκάρεις; Πιστεύεις ότι το κοινό ευθυμεί και μόνο στο άκουσμα τέτοιων λέξεων;

Όσο «βρώμικη» είναι η λέξη «χέρι», άλλο τόσο «βρώμικη» είναι η λέξη «πούτσος». Το κοινό δεν είναι ηλίθιο να ευθυμεί έτσι εύκολα. Θέλει μεγάλη μαστοριά και απαιτεί τεράστιο ψυχικό κόστος η ενασχόληση με την αρχαία τέχνη της βωμολοχίας.

Είσαι, πάντως, δεινός λεξιπλάστης...

Α ναι, παιδιόθεν. Αν ζούσα στην αρχαιότητα θα έγραφα επιτύμβιες στήλες!

Είσαι «σεξιστής» επί σκηνής ή πρόκειται για συκοφαντίες «πολιτικά ορθών»; Πώς συνδυάζεται η αθυροστομία με την ευαισθησία των στίχων σου;

Φίλε μου, ο επάρατος πολιτικός ορθολογισμός έχει παντού μόνο σκύλους. Οι φοβισμένοι «μικροαστείοι» μάχονται δήθεν για τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Βλέπουν παντού σεξιστές και τρομοκράτες κρυμμένοι πίσω από την πανοπλία της δουλοπρέπειας.

Έχεις κατά καιρούς κριτικάρει τα πάντα. Πώς αντιμετωπίζεις το σεξ, τον έρωτα εν γένει;

Παλεύω με το ζώο εκτός έδρας και μόνο στα όνειρά μου το νικάω. Κάνω παιχνίδι με το άγιο πορνό, που το σέβομαι και το αγαπάω, και μάχομαι αντάρτικα τις θρησκευτικές ανωμαλίες, τα ισχυρά όπλα των εξουσιαστών.

Είσαι παντρεμένος και ζεις με την ίδια γυναίκα εδώ και πολλά χρόνια. Είσαι όντως μονογαμικός; Πώς συμβιβάζεται αυτό με το όλο επαναστατικό σου ίματζ; Τι λέει εκείνη για αυτό;

Είμαι μουνογαμικός με παρά φύσιν εξάρσεις και οπαδός της υγιεινής διαστροφής. Εκείνη λέει τα ίδια.

Ποιος είναι για σένα ο πραγματικά απελευθερωμένος σεξουαλικά άνθρωπος; Τον συνάντησες ποτέ; Πώς τον λένε και πού μένει;

Υπάρχει τοιούτος άνθρωπος αλλά δεν ζει ανάμεσά μας. Εγώ σκοπεύω να τον συναντήσω σύντομα. Πρόκειται για ένα περίεργο ανθρωποειδές στο Άλφα του Μεγάλου Κυνός.

Εμφανίζεσαι συχνά σε εξώφυλλα δίσκων, φωτογραφίες κ.λπ. με γυναικεία αμφίεση. Είσαι τόσο συμφιλιωμένος με τη θηλυκή σου πλευρά ή ρέπεις προς τον παρενδυτισμό;

Ομολογώ ότι θαυμάζω το θάρρος και τον τσαμπουκά των παρενδυτικών. Όταν μεγαλώσω φιλοδοξώ να βάλω βυζιά.

Θυμάμαι πόσο είχε κάνει αίσθηση παλιά «Το Γαλάζιο Τραγούδι», όπου έλεγες «όχι, δεν φταίει η μαμά μου/ που δεν έγινα ποτέ το γαλάζιο αγοράκι/ με τη βαρβάτη την ψωλή». Πώς το εμπνεύστηκες; Πώς αντέδρασε ο περίγυρός σου, δεδομένου ότι ο «χώρος» των Εξαρχείων υπήρξε μάλλον συντηρητικός σε ζητήματα σεξουαλικότητας - γιατί, άραγε;

Γιατί ο φασισμός δεν είναι ιδεολογία, είναι νοοτροπία και υπάρχει παντού, σε όλα τα χρώματα. Το συγκεκριμένο τραγούδι το έγραψα ύστερα από μια έντονη πολιτική λογομαχία με την τραβεστί Πάολα σε ένα Φεστιβάλ του Ρήγα Φεραίου.

«Γαμάτε γιατί Χανόμαστε», τιτλοφορούνταν ένα διάσημο χιτ των Μουσικών Ταξιαρχιών, γραμμένο μάλιστα στα πρώτα χρόνια του AIDS. Ήταν προτροπή, δήλωση, προφητεία;

Τολμώ να πω ναι, προφητεία. Δεν σου κρύβω ότι είμαι μετεμψύχωση του προφήτη Ηλία σε διασταύρωση με αντιστασιακιά Κορεάτισσα ποιήτρια του 18 ου αιώνος.

Θα ξανασύστηνες τις Μουσικές Ταξιαρχίες;

Οι ψαγμένοι μικροαστοί, που είναι το κοινό μου, αρέσκονται στα καλλιτεχνικά ψευδώνυμα. Παλαιότερα χρησιμοποιούσα το «Μουσικές Ταξιαρχίες», τώρα το Τζίμης Πανούσης και από του χρόνου θα λανσάρω το «Ντίμης». Δεν φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι πίθηκος.

Τι είναι για σένα η σάτιρα; Αντίσταση, ξόρκι, καταφύγιο; Υπάρχουν όρια σε αυτή ή μήπως διολισθαίνει κάποτε στον λαϊκισμό;

Η σάτιρα είναι τρόμος ζωής. Όρια υπάρχουν και μάλιστα αυστηρότατα! Καθορίζονται όμως αποκλειστικά από το κοινό.

Ένιωσες ότι αδίκησες ποτέ κάποιον σατιριζόμενο;

Εν αρχή ην ο αυτοσαρκασμός, όπως ήδη διαπιστώνεις από τις απαντήσεις μου. Η υπερβολή που χαρακτηρίζει τη σάτιρα σίγουρα μπορεί να αδικήσει κάποιους. Όσοι όμως αντιδρούν με μηνύσεις, έχουν κατά κανόνα τη φωλιά τους χεσμένη.

Σε βλέπουμε ζωντανά, σε διαβάζουμε, σε ακούμε, γιατί όμως δεν σε είδαμε ποτέ στην τηλεόραση;

Διότι η τηλεόρασή μας είναι χαμηλοτάτου επιπέδου και δουλεύει με λογοκριτικές νόρμες χουντικής αισθητικής. Είναι εργαλείο προπαγάνδας των εκδοτών και της κυβέρνησης. Έκανα στο παρελθόν για την ΕΤ1 την εκπομπή «Κορίτσια, ο Τζίμης», αλλά την έκοψαν Παναγιώτου και Βενιζέλος προτού καν βγει στον αέρα. Στο ραδιόφωνο υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία, για αυτό και εκεί συνεχίζω ακάθεκτος.

Μετά την κόντρα Πανούση vs Νταλάρα, η νέα «βεντέτα» που ξεσήκωσε τα πλήθη ήταν Λαζόπουλος vs Κούγια. Έγιναν συρμός οι δημόσιες κονταρομαχίες μεταξύ επωνύμων; Πώς το κρίνεις όλο αυτό;

Το βρίσκω φτηνιάρικο, επιπέδου «Εσπρέσο». Διαθέτει ζηλευτή πουτανιά η τηλεόραση και όλες τις κόντρες, ακόμα και όταν είναι σε επίπεδο ουσίας, τις ξεκατινιάζει. Μένει μόνο η ξεφτίλα.

Στις παλιές σου εμφανίσεις στο «Κύτταρο», το «Μετρό» κ.λπ. το κοινό, βασικά νεολαίοι, συμμετείχε ολόψυχα. Σήμερα έρχονται να σε δουν κοστουμάτοι, σκαφάτοι, φραγκάτοι γενικώς. Το μαγαζί κυριλέ, το εισιτήριο επίσης. Δεν νιώθεις λίγο άβολα; Έχει νόημα να σερβίρεις αμφισβήτηση σε τέτοιο κόσμο;

Παραμύθια τού Χάλι μας. Το κοινό είναι ίδιο όπως και εγώ, όσο και να προσπαθώ να γίνω καλύτερος. Μαγαζί κυριλέ με ψηφιακές πεολειχίες κρεμασμένες στους τοίχους και ψωλόσταυρους στις προβολές, μάλλον δεν κολλάει. Ας μην υποτιμάμε το κοινό, ούτε να υπερεκτιμούμε τη νεότητά μας. Καθρέφτης είναι, και πάνω του προβάλλουμε τα κόλπα και τις ευαισθησίες μας. Σκαφάτοι και φραγκάτοι πάντα υπήρχαν μεταξύ των «πελωτών». Ο ρημάδιας ο ρατσισμός έχει δύο όψεις. Θα ήθελα, ξέρεις, να κάνω face control στους εξυπνάκηδες και τις εξεκιούτιβ γκόμενες, αλλά δυστυχώς δεν γίνεται.

Τι γνώμη έχουν για σένα, πιστεύεις, τα νέα παιδιά; Εσύ πώς τα βλέπεις; Μπορείς να μιλάς στη γλώσσα τους ή νιώθεις κάπως «αρχαίος»;

Έχω σοβαρό πρόβλημα ηλικιακής προσαρμογής, αγαπητέ μου. Έχω κολλήσει στην εφηβεία. Θέλω να ελπίζω ότι οι νεότεροι θα καταφέρουν να ξεκολλήσουν από την πατροπαράδοτη ελληνική δουλοπρέπεια.

Με τους συνομηλίκους σου επικοινωνείς; Πού βρίσκονται, τι κάνουν σήμερα οι κολλητοί σου;

Πολεμάνε την επέλαση των βαρβάρων στον νέο Μεσαίωνα και προσπαθούν να γλιτώσουν από τα δάνεια και τις κάρτες. Έχουμε αποφασίσει να βρούμε τίποτα παλαιά όστρακα στις παραλίες, να γράψουμε πάνω τα ονόματά μας και να εξοριστούμε αυτοπροτεινόμενοι.

Κινείσαι καλλιτεχνικά στην ίδια πάντοτε μανιέρα. Σκέφτηκες να επιχειρήσεις κάτι διαφορετικό;

Την ίδια παράσταση κάνω μια ζωή, με μικρές παραλλαγές. Τα κόλπα του κλόουν, ξέρετε, είναι συγκεκριμένα και μετρημένα.

Είσαι ευχαριστημένος από τον Τζιμάκο; Τον δικαίωσες ή τον απογοήτευσες;

Ούτε κρύο, ούτε ζέστη. Όταν βαριέμαι τον αποφεύγω τον Τζιμάκο. By the way, το bisexual είναι ο φερετζές του γκέι.

Από όσα έμαθες ως τώρα στη ζωή τι θα κρατούσες;

Τον στίχο του παλαιού ρεμπέτη: «Του μουνιού σου η χωρίστρα μού χαλάει την ορχήστρα».