10%
προηγούμενα τεύχη | σύνδεσμοι | οδηγός πόλης | INFO in english  
  περιεχόμενα τεύχους    
 
 

Γυναίκες Άλλες

Υπόθεση για λίγες;

της Δήμητρας Μακατσώρη

Όσοι βγαίνουν από το καβούκι τους και ασχολούνται με τα κοινά δεν είναι απαραίτητα καλύτεροι άνθρωποι ή ξεχωριστοί ή πιο ευαίσθητοι. Μπορεί απλά να πάσχουν από μια ειδικού τύπου αχρωματοψία.

Ευαγγελία Βλάμη & Ειρήνη Πετροπούλου

Κι έτσι, εκεί που οι άλλοι βλέπουν γκρι, εκείνοι βλέπουν ουρανό. Εκεί που οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εκείνοι βλέπουν μια αχτίδα φωτός. Το καλό μ’ αυτήν την πάθηση είναι ότι είναι επίκτητη και μπορεί να την κολλήσει ο οποιοσδήποτε. Ο κόσμος αλλάζει όταν αλλάζουμε εμείς οι ίδιοι και γίνεται καλύτερος όταν εμείς ατομικά, γίνουμε καλύτεροι. Και κινητήρια δύναμη αυτής της αλλαγής είναι η δράση.

Οι ελληνίδες λεσβίες έχουν κατηγορηθεί ως το πλέον αθόρυβο και αόρατο κομμάτι της ελληνικής ομοφυλόφιλης κοινότητας, με ελάχιστη δράση σε συλλογικό επίπεδο. Είναι όμως έτσι ή μήπως εθισμένοι όλοι στην τηλεοπτικού τύπου κάθαρση, παραβλέπουμε τη δράση ανθρώπων με χαμηλό προφίλ; Μακριά ή μπροστά σε κάμερες, βήμα βήμα και ψύχραιμα, οι ελληνίδες λεσβίες δίνουν τον δικό τους αγώνα με θετικά αποτελέσματα.

Πέντε γυναίκες που δραστηριοποιούνται στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γκέι και λεσβιών μίλησαν στο 10%.

Η Ειρήνη Πετροπούλου είναι η πιο γνωστή λεσβία ακτιβίστρια στην Ελλάδα και επί σειρά ετών η μόνη που εμφανιζόταν δημοσίως. Η άποψή της έχει ιδιαίτερη σημασία:

«Ξεκίνησα τη δράση μου στο εξωτερικό όπου σπούδαζα. Όταν γύρισα στην Ελλάδα, με τη φόρα που είχα απ’ έξω, έψαξα να βρω τι υπάρχει σε γκέι και λεσβιακό κίνημα στη χώρα μου, αφού πρώτα ανακοίνωσα στην οικογένειά μου ότι είμαι λεσβία, για να γλιτώσω από την ευχή «άντε και μ’ ένα καλό παιδί. Δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει ουσιαστική ακτιβιστική δράση όταν η οικογένεια δεν ξέρει. Ακτιβισμός σημαίνει βγάζω το πρόσωπό μου στον αέρα, κατεβαίνω στο δρόμο κι όταν έρθουν οι κάμερες δεν κρύβομαι, αλλά στέκομαι εκεί. Άλλωστε τα θέματα τα λύνεις πρώτα από μέσα κι έπειτα στρέφεσαι στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον».

«Σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο κόστος αυτή η δημοσιότητα, γιατί ποτέ δεν έκρυψα τι είμαι. Ίσως κάποιες κοπέλες να με πλησίασαν περισσότερο επειδή ήμουν αυτή που έβγαινε στην τηλεόραση να υπερασπιστεί τις λεσβίες. Στην αρχή αυτό είχε μια γοητεία, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις, όταν έβλεπαν ότι ο ακτιβισμός έχει πολλή τρεχάλα, έκαναν πίσω. Επίσης δεν είναι εύκολο να ζεις με κάποιον που εκτίθεται όταν δεν είσαι διατεθειμένος να εκτεθείς. Στις σχέσεις μου με στρέιτ δεν είχα ποτέ πρόβλημα. Θα έλεγα ότι πιο πολύ μου κόστισε επαγγελματικά, με την έννοια ότι αφιέρωσα πολύ χρόνο αφιλοκερδώς στην ακτιβιστική μου δράση σε βάρος της καριέρας μου. Όσο για την τηλεόραση, ναι, νομίζω ότι είναι καλό να βγαίνει κανείς, γιατί είναι καλό η κοινωνία να συνηθίζει στην ιδέα. Να καταλάβει ότι το να είσαι λεσβία είναι για όλο το 24ωρο κι όχι μόνο για την κρεβατοκάμαρα. Στο εξωτερικό γίνονται κοσμογονικές αλλαγές, οι άνθρωποι κατοχυρώνονται νομικά και θεσμικά. Στην Ελλάδα πώς θα πάει να παντρευτεί η λεσβία ή ο γκέι αν δεν το έχει πει ακόμα στη μαμά; Κάπου έχουμε κι εμείς ευθύνη για τον φόβο που μας φοράνε. Γιατί όσο φοβάσαι και δεν αντιδράς, πάντα θα σε φοβίζουν και θα σε τρομοκρατούν ακόμη περισσότερο. Ας πάει ένα ζευγάρι που θέλει να παντρευτεί σ’ ένα δημαρχείο κι αν του αρνηθούν, ας αρχίσει τις αγωγές. Ας φτάσει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να δικαιωθεί. Όμως όλο αυτό θέλει χρόνο, επιμονή, δύναμη κι είμαστε λίγο του καναπέ…»

«Πίκρα δεν έχω καμία, σε κανένα επίπεδο. Υπήρξαν κακές στιγμές, αλλά είναι μέσα στο παιχνίδι. Μια φυσιολογική κούραση έπειτα απ’ όλα τα χρόνια του τρεξίματος. Εξάλλου, καλό είναι να βγουν κι άλλοι μπροστά, να εναλλάσσονται τα πρόσωπα».

Πιο γνωστή από τις εμφανίσεις της στην τηλεόραση, η Ευαγγελία Βλάμη, μέλος της ΟΛΚΕ, μας μίλησε κι εκείνη για τη δράση της:

«Ξεκίνησα το 1977 κι η απόφασή μου να βγω προς τα έξω ήταν φυσικό ακόλουθο της πορείας μου και του γεγονότος ότι όλοι στον οικογενειακό και κοινωνικό μου κύκλο ήξεραν για μένα. Ως προς το αν η έκθεση σ’ ένα μέσο όπως η τηλεόραση βοηθά πάντα ή είναι παγίδα, ανεξάρτητα από τους σκοπούς που έχουν οι δημοσιογράφοι που με καλούν, εγώ προσπαθώ να πω και να πετύχω πράγματα που να προβάλλουν τα δικαιώματα των λεσβιών και των γκέι. Απ’ αυτή την άποψη νομίζω ότι είναι πάντα θετικό. Αρνητικά δεν με έχει επηρεάσει η δημοσιότητα. Δεν είχα τίποτα να κρύψω».

«Καμιά κυβέρνηση δεν μοιράζει απλόχερα δικαιώματα. Όμως όλοι τα απολαμβάνουμε όταν υπάρχουν, ακόμη κι αν διστάζουμε για προσωπικούς λόγους να κάνουμε χρήση τους. Εξάλλου, η κοινωνία προκαλεί φόβο και τρόμο στις λεσβίες και τους γκέι ώστε να μη διεκδικούν πιο μαχητικά τα δικαιώματά τους».

Η Ελένη, είναι 30 ετών, καθηγήτρια σε λύκειο και από τα πρώτα μέλη της Λεσβιακής Ομάδας Αθήνας (ΛΟΑ) η οποία εδώ και πέντε χρόνια κάνει αισθητή την παρουσία της στην πόλη.

«Το κίνητρό μου για να βρεθώ σε μια λεσβιακή ομάδα ήταν εντελώς προσωπικό. Έχοντας σχέση με μια κοπέλα, σ’ ένα εντελώς στρέιτ κοινωνικό περιβάλλον, ένιωθα την ανάγκη να βρεθώ σ’ ένα κύκλο ομοφυλόφιλων γυναικών. Πήγαμε με τη φίλη μου. Τον πρώτο καιρό η ομάδα ήταν πολυπληθής και κάλυπτε μια μεγάλη ηλικιακή ομάδα από 22 ως 50. Υπήρχε πληθώρα απόψεων σε σχέση με τη δράση μας: κάποιες ήθελαν έντονη πολιτική δράση, άλλες αρκούνταν στο να γνωρίσουν απλά κόσμο, κάποιες να ασχοληθούν με πολιτιστικές δραστηριότητες. Όσες εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται, ασχολούνται με μια ήπιας μορφής δράση, υποστηρικτικού χαρακτήρα. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, υπάρχει πολύ μεγάλη ανάγκη έκφρασης, προσδιορισμού και υποστήριξης. Για πιο ανοιχτή δράση, πρέπει να είσαι εντελώς out, από όλες τις πλευρές. Εγώ δεν είμαι out, ούτε στην οικογένεια μου, ούτε στη δουλειά, οπότε δεν θα το έκανα. Πρώτα ξεκινάς από το να λύσεις τα ατομικά σου προβλήματα, να αποδεχτείς τον εαυτό σου, να σταθείς στα πόδια σου και να ενταχθείς σ’ ένα κοινωνικό περιβάλλον όπου θα βρεις υποστήριξη. Μετά ξεθαρρεύεις και πας σε πιο δυναμικές διεκδικήσεις».

H Αδριανή, 46 ετών, δημόσιος υπάλληλος και μέλος τη ΛΟΑ, μας λέει:

«Τα μέλη της ομάδας δεν έχουν ενιαίο προφίλ· στεγάζει την ανάγκη γυναικών που θέλουν κάτι παραπάνω από την ενασχόληση με τα προσωπικά τους και το καταφέρνει. Οι δικοί μου δεν το ξέρουν. Δεν το είπα γιατί δεν πιέστηκα ποτέ από πουθενά, μένω μόνη μου και δεν είχα κανένα λόγο να μιλήσω γι’ αυτό. Γενικά, ούτε το κρύβω, αλλά ούτε και το φωνάζω. Πέρα από τη ΛΟΑ μ’ ενδιαφέρουν τα κοινά, αλλά δεν έχω κάποια ιδιαίτερη δράση. Υπήρξα υποστηρίκτρια της Greenpeace και συνεργάστηκα μέσω μιας επιτροπής με τη Διεθνή Αμνηστία κατά των φυλετικών-σεξουαλικών διακρίσεων. Επίσης είμαι από τα ιδρυτικά μέλη της ΟΛΚΕ».

Η Μαριανέλλα Κλώκα, σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού Antivirus και μέλος του ανθρωπιστικού κινήματος, έχει μια διαφοροποιημένη άποψη σε σχέση με την εικόνα που έχουμε γενικά για τον ακτιβισμό.

«Πιστεύω στην ανάδειξη ενός θετικού τρόπου ύπαρξης, μιας θετικής εικόνας, μέσω μιας πιο ουσιαστικής δραστηριότητας. Υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας κύκλος πολιτικών, δημοσιογράφων, ανθρώπων της τέχνης που είναι θετικά προσκείμενοι στα δικαιώματα των άλλων. Η ελληνική κοινωνία είναι περισσότερο έτοιμη απ΄ όσο νομίζουμε να δεχτεί τη νομική κατοχύρωση αυτών των δικαιωμάτων. Θα υπάρξει αντίδραση από κύκλους που παραδοσιακά αντιστέκονται στις αλλαγές και μπορεί να είναι και έντονη, αλλά νομίζω ότι γενικά η κοινωνία είναι πιο έτοιμη παρ’ όλο που τα ΜΜΕ παρουσιάζουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Όσον αφορά τις διαφορές μας σε σχέση με το εξωτερικό, αν μιλάμε για τον δυτικό κόσμο, απλά έξω τα πράγματα είναι πιο οργανωμένα, υπάρχει μεγαλύτερη συνοχή απέναντι σε κοινούς στόχους. Στην Ελλάδα, στην αρχή υπήρξαν λίγοι άνθρωποι που ανέπτυξαν κάποια δράση, χωρίς να αποφύγουν τις κόντρες μεταξύ τους, ενώ τώρα βλέπω μεγαλύτερη ανταπόκριση. Υπάρχουν γυναίκες που θέλουν να κάνουν κάτι, έστω και λίγο, έστω και κάτι μικρό. Πολλές γυναίκες που απευθύνονται σε μένα, μέσω του περιοδικού ζητούν να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες. Τα βήματα είναι αργά και σταθερά και έτσι ίσως να μην είναι άμεσα διακριτά, όμως τα αποτελέσματα έχουν αρχίσει να φαίνονται και είναι ουσιώδη».