Γνώμη

Brokeback Mountain

Βουνό με βουνό δεν σμίγει (αν και ποτέ δεν ξέρεις...)

του Θοδωρή Αντωνόπουλου

«Κάνατε και τους καουμπόηδες αδελφές; Μα όλα τα ξεφτιλίσατε πια!» Οι στρέιτ φίλοι μου ταυτίστηκαν άθελά τους με τη μαύρη αντίδραση πριν καν να δουν το Brokeback Mountain. Κι εγώ άλλωστε προκατειλημμένος πήγα στο σινεμά – έχω ξαναδεί Γαλάζιες Λίμνες με ροζ περιτύλιγμα και έχω ξεράσει βατράχια. Όμως αυτή είναι κάτι πολύ ευρύτερο από μια «γκέι» - έστω «μεταγκέι» - ταινία.

Όταν τελικά το είδα – και το ερωτεύτηκα-, κατάλαβα ότι «Το Μυστικό του Brokeback Mountain» ήταν προορισμένο να θριαμβεύσει αλλά και να διχάσει. Ιδεολογικά και καλλιτεχνικά. Διχασμός που κράτησε μέχρι την απονομή των Όσκαρ, όπου έχασε στο νήμα από το “Crash” - άλλοι μίλησαν για «στημένο παιχνίδι», θα ήταν, λένε, ανεπίτρεπτο να «βαφτεί ροζ» το κορυφαίο Όσκαρ, άλλοι πάλι πανηγύρισαν που η «διεστραμμένη» ταινία «που τόσο πριμοδότησε το γκέι λόμπι» ήρθε δεύτερη.

Λίγες ταινίες τα τελευταία χρόνια προκάλεσαν τόσο έντονες αντιπαραθέσεις και όχι μόνο στην Αμερική. Αναμενόμενο, βεβαίως. Φανταστείτε πχ. να γυριζόταν στην Ελλάδα και μάλιστα από αλλοεθνή μια γκέι εκδοχή της «Γκόλφως», της «Μπουμπουλίνας» ή του «Παπαφλέσσα». Οποίο ύπουλο πλήγμα στο συλλογικό υποσυνείδητο της φυλής (άσχετα τι φουστανελοφόρα μυστικά μπορεί να κρύβουν ο Ταΰγετος, η Γκιώνα, η Σαμαρίνα...). «Πιστόλια βγήκαν» σε chatroom, blog, ιστοσελίδες, στήλες περιοδικών, σπίτια, καφέ, μπαράκια, τρόλεϊ, μετρό. Σε κάθε περίπτωση, το «γκέι γουέστερν» συγκλόνισε. Φίλους και εχθρούς. Ακόμα και οι επαγγελματίες «αγανακτισμένοι πολίτες» σιώπησαν. Ακόμα και τα χαζογκομενάκια που χαχάνιζαν υστερικά στα πίσω καθίσματα του Village (σε αντίθεση με τα πολύ πιο μαζεμένα αγόρια τους), το έραψαν εντελώς στο καταιγιστικό φινάλε.

Προσωπικά θεωρώ Το Μυστικό του Brokeback Mountain σούπερ ταινία και μία από τις σημαντικότερες που έχουν γυριστεί με γκέι θεματολογία. Σίγουρα άξιζε περισσότερα από τα τρία χρυσά αγαλματίδια που τελικά κατέκτησε.

• Καταρχήν γιατί εστιάζει στην original, ωμή, πηγαία ομοφυλόφιλη επιθυμία, που υπερβαίνει τη μεταγενέστερη έννοια της ταυτότητας. Την υιοθέτηση της οποίας ευνοεί δίχως απαραίτητα να την προϋποθέτει. Έτσι, σαν μία ακόμη ανθρώπινη δυνατότητα. Πολύ συγκεκριμένη, βεβαίως. Διότι ούτε «μια ακραία ιστορία αγάπης, που θα μπορούσε άνετα να έχει και στρέιτ πρωταγωνιστές» είναι. Κακά τα ψέματα - καμιά ετεροφυλόφιλη σχέση, ακόμα και η πιο καταραμένη, δεν έχει να σηκώσει τέτοιο σταυρό.

•  Έπειτα γιατί είναι κάτι πολύ ευρύτερο από μια «γκέι» - έστω «μεταγκέι» - ταινία. Γι’ αυτό και κακώς θεωρήθηκε «στρατευμένη». Η προβληματική της ακολουθεί τα χνάρια του Θορό, του Έμερσον και των άλλων μεγάλων Αμερικανών ρομαντικών που επαγγέλονταν την επιστροφή στη φύση και την κατάφαση στα βασικά ένστικτα ως λύτρωση από τα δεσμά του αστικού πολιτισμού. Προοπτική πανανθρώπινη και όχι σεχταριστική, προκλητική ακόμα και για εκείνους τους γκέι που γνώρισαν την απελευθέρωση ως καταναλωτισμό.

•  Τέλος επειδή ο Ανγκ Λι κατάφερε μέσω των εξαιρετικών, πράγματι, ερμηνειών των πρωταγωνιστών του (Χιθ Λέτζερ, Τζέικ Γκίλενχαλ) να πει τα πάντα δίχως να καταφύγει ούτε σε μία σπουδαιοφανή ρήση, ούτε σε έναν αξιομνημόνευτο διάλογο, ούτε σε μια τόση δα πιασάρικη ατάκα – έτσι, με τον τρόπο τού ζεν. Που μοιάζει τελικά να είναι ο πλέον κατάλληλος για να μιλήσει κανείς περί σεξουαλικότητας και πολιτικής τον 21ο αιώνα.

Υ.Γ. Διαβάστε οπωσδήποτε το ομώνυμο, παραγνωρισμένο μέχρι χθες μυθιστόρημα της Αν Πρου πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Είναι απλά ιδιοφυές.