Γκέι πολιτισμός

Ferzan Özpetek

Γκέι τούρκικες ματιές

του Γιώργου Καρδάρα

Οι Έλληνες είναι Τούρκοι που περνούν τον εαυτό τους για Ιταλούς.

Αυτό έγραψε το 1998 μια έκθεση της ΕΕ που αναζητούσε το πολιτισμικό προφίλ της κάθε χώρας-μέλους της. Με αυτή την επικεφαλίδα σε μια γερμανική εφημερίδα άρχισε μια χειμωνιάτικη και σκοτεινή μέρα εργασίας μου στο Βερολίνο και μου ήρθε πάλι στον νου, όταν άκουσα το όνομα Ferzan Ozpetek.

Ο τουρκικής καταγωγής σκηνοθέτης που γεννήθηκε εις την πόλην και ζει και εργάζεται στην Ιταλία μάς έχει χαρίσει απίστευτες στιγμές με τα έργα του. Εάν ήταν Έλληνας, δεν θα μπορούσε να αντιπροσωπεύσει καλύτερα το πόρισμα της ΕΕ. Αλλά δεν είμαστε όλοι αδέλφια του ίδιου θεού;

O Ferzan Ozpetek γεννήθηκε το 1959 στην Κωνσταντινούπολη. Πήγε ως ανταποκριτής των τουρκικών ΜΜΕ το 1978 στη Ρώμη, όπου σπούδασε ιστορία του κινηματογράφου, ιστορία της τέχνης, σκηνογραφία και κοστούμια θεάτρου. Άρχισε να δουλεύει στο θέατρο και στη συνέχεια στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο ως βοηθός σημαντικών ιταλών σκηνοθετών. Έχει βραβευτεί σε διάφορα φεστιβάλ παγκοσμίως. Μεταξύ άλλων στην Τουρκία στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Αττάλειας ως καλύτερος σκηνοθέτης και καλύτερη ταινία για το Hamam!. Επίσης η Ιταλική Ομοσπονδία Κριτικών Ταινιών τον τίμησε με το Βραβείο του Ασημένιου Φιόγκου στην κατηγορία Καλύτερης Παραγωγής για το ίδιο έργο.

Με τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες του και σενάρια τα οποία μοιάζουν να έχουν βγει από την ίδια τη ζωή, μας βάζει συχνά σε μια διαδικασία περισυλλογής, αυτοκριτικής και προβληματισμού. Διηγείται τις ιστορίες του με τη ματιά ενός βορειοευρωπαίου, ενώ παράλληλα η μεσογειακή πινελιά του μας τον κάνει εδώ στην Ελλάδα δικό μας άνθρωπο.

HAMAM

Η πρώτη του ταινία HAMAM ασχολείται με την Ανατολή και τη Δύση. Διαδραματίζεται στο Μιλάνο και την Κωνσταντινούπολη και καθρεπτίζει τους ρυθμούς των δύο πόλεων –γρήγορος και αγχώδης ο μεν, χαλαρός και οικογενειακός ο δε. Ο πρωταγωνιστής Francesco (Alessandro Gassman) κληρονομεί από μια θεία του ένα παλιό ξεπεσμένο χαμάμ και αναγκάζεται να πάει για λίγες μέρες στην Κωνσταντινούπολη για να κανονίσει τα κληρονομικά. Εκεί τελικά θα τον συναρπάσει η ιδέα της επαναλειτουργίας του και θα μαγευτεί από τους ρυθμούς της πόλεις – και όχι μόνο...

Η ταινία ακολουθεί μια διακριτική προσέγγιση στο θέμα της ομοφυλοφιλίας. Παίζει με τις πολιτισμικές διαφορές (και απροσδόκητες ομοιότητες) της Ανατολής και της Δύσης. Θα αναγνωρίσετε και θα ταυτιστείτε με πολλούς χαρακτήρες της ταινίας, γιατί όπως λένε και οι φίλοι μας οι Ιταλοί: una faccia una razza.

Δυστυχώς δεν έχω βρει την ταινία ακόμα στην ελληνική αγορά. Μπορείτε να τη προμηθευτείτε από το διαδίκτυο σε διάφορες γλώσσες (γερμανικά, αγγλικά, ιταλικά, τούρκικα) αλλά χωρίς ελλ. υπότιτλους.

LE FATE IGNORANTI (HIS SECRET LIFE)

Ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα αποτελεί αίτιο να χηρέψει η πρωταγωνίστρια της ταινίας Antonia (Margherita Buy), μια ιατρός που ζει σε μια πόλη της Ιταλίας. Λίγες ημέρες αργότερα καταφτάνει στο σπίτι ένας πίνακας για τον άντρα της με μια αφιέρωση για αυτόν. Αποφασισμένη να επιστρέψει το δώρο, πάει σε μια ξένη πόλη στη διεύθυνση του αποστολέα, αλλά πέφτει πάνω σε ένα τοίχο σιωπής. Κανείς δεν θέλει να της εξηγήσει ποιο είναι το συγκεκριμένο άτομο και πού βρίσκεται. Μετά από πολλές προσπάθειες ανακαλύπτει πώς ο άντρας της διατηρούσε για πολλά χρόνια κρυφή ερωτική σχέση με... έναν άντρα, τον Michele (Stefano Accorsi). Δημιουργείται μια φιλική σχέση μεταξύ των δυο και δίνεται με αυτό τον τρόπο στην Antonia η ευκαιρία να μάθει περισσότερα για την κρυφή ζωή του πεθαμένου άντρα της.

Η ταινία ασχολείται με την κοινωνική αποδοχή των γκέι σχέσεων στις μέρες μας, την περιθωριοποίηση τους, την ανάγκη και αναζήτηση για εναλλακτικές μορφές οικογένειας (δεν πρέπει να κουμπαριάσουμε για να δείξουμε αγάπη προς άλλους – μπορούμε και χωρίς τα ετεροφυλικά στερεότυπα να δώσουμε αγάπη και στοργή στους επιλεγμένους μας, κατά προέκταση στην δική μας οικογένεια) και η ανάγκη (για καλό ή κακό;) της γκετοποίησης.

Δυστυχώς, και αυτή την ταινία θα τη βρείτε σε πολλές γλώσσες πλην ελληνικών ή χωρίς ελληνικούς υπότιτλους.

CUORE SACRO

Η Irene είναι μια πετυχημένη επιχειρηματίας. Μετά τον θάνατο του πατέρα της, αναγκάζεται να επιστρέψει στη Ρώμη για να αναλάβει τις κληρονομικές εκκρεμότητες. Μετά από πολλά χρόνια βρίσκεται πάλι στο δωμάτιο της μητέρας της, όπου δεν έχει αλλάξει τίποτα. Σαν να μην είχε πεθάνει. Η αίσθηση του πνεύματος της μητέρας της και η συνάντηση με ένα μυστηριώδες κορίτσι θα την οδηγήσουν να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι ευτυχισμένη και νιώθει ανάγκη για μια ριζική αλλαγή στη ζωή της… Είναι η πιο πρόσφατη ταινία του. Βγήκε στις αίθουσες το 2005.