Γκέι ιστορία

Το δικό μας Ολοκαύτωμα

του Κάρολου Μαντζάκου

Δεν θανατώθηκαν μόνο εκατομμύρια Εβραίοι, Πολωνοί, Τσιγγάνοι και άλλοι «ανεπιθύμητοι» στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χιλιάδες ομοφυλόφιλοι βρήκαν τραγικό θάνατο. Και το χειρότερο: αποσιωπήθηκαν.

Η πλέον φιλελεύθερη πόλη παγκοσμίως για τους ομοφυλόφιλους ήταν το Βερολίνο πριν από την άνοδο των Ναζί στην εξουσία. Η γκέι κοινότητα της Γερμανίας είχε πετύχει ένα εντυπωσιακό επίπεδο κοινωνικής αποδοχής την περίοδο 1919-1933. Ειδικά το Βερολίνο είχε πολλά gay bar, cabaret και οργανώσεις προώθησης των δικαιωμάτων των γκέι. Την ίδια περίοδο ο (εβραϊκής καταγωγής) Magnus Hirschfeld ίδρυσε το Ινστιτούτο για τη Σεξουαλική Επιστήμη, το πρώτο ερευνητικό ίδρυμα σεξολογίας στον κόσμο. Ο Χίρσφελντ ήταν αυτός που ανέπτυξε τη θεωρία του «Τρίτου Φύλου», αναφέρθηκε στην τρανσεξουαλικότητα, ενώ στα πλαίσια του Ινστιτούτου παρείχε συμβουλευτική, έκανε εκστρατείες για τα lgbt θέματα και συγκέντρωσε πολλά σπάνια λογοτεχνικά έργα ομοερωτικού περιεχομένου στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.

Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες βρέθηκαν στο στόχαστρο της ναζιστικής εκστρατείας «κάθαρσης» του γερμανικού έθνους. Η ομοφυλοφιλία κηρύχθηκε «ασύμβατη» με τη ναζιστική ιδεολογία διότι οι γκέι δεν συνέβαλαν στην αναπαραγωγή της «Αρίας Φυλής», διέφθειραν τα «χρηστά ήθη» και διάβρωναν τον «αρσενικό» χαρακτήρα του κράτους. Οι ομοφυλόφιλοι χαρακτηρίστηκαν «εχθροί του κράτους», με αποτέλεσμα να κριθούν παράνομα και να κλείσουν τα μπαρ, οι οργανώσεις και το Ινστιτούτο, η βιβλιοθήκη του οποίου κάηκε μαζί με χιλιάδες άλλα «μη γερμανικά» βιβλία πανεπιστημίων της χώρας.

Το 1928 περίπου 1,2 εκατομμύριο γκέι και λεσβίες είχαν δηλώσει ανοιχτά τη σεξουαλικότητά τους στη Γερμανία, μεταξύ των οποίων και κορυφαία στελέχη του ναζιστικού κόμματος όπως ο Ernst Rohm, ο οποίος δολοφονήθηκε την περιβόητη Νύχτα των Κρυστάλλων απο τους συντρόφους του. Απο κει και πέρα ξεκίνησε ένα πρωτοφανές κύμα διώξεων των Γερμανών ομοφυλόφιλων με την αυστηροποίηση της περιβόητης «Παραγράφου 175», του νόμου του 1871 που ποινικοποιούσε την ομοφυλοφιλία.

Υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 άνθρωποι συνελήφθησαν κατηγορούμενοι ως ομοφυλόφιλοι στο διάστημα 1933-1945 εκ των οποίων οι 50.000 εκτελέστηκαν. Ο ακριβής αριθμός των ατόμων που οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης παραμένει αδιευκρίνιστος, διότι ο νόμος δεν προέβλεπε τη θανατική ποινή. Παρόλα αυτά 5.000-15.000 ομοφυλόφυλοι στάλθηκαν από τη Γκεστάπο στα στρατόπεδα όπου το ποσοστό θανάτου των κρατουμένων με το ροζ τρίγωνο –διακριτικό για τους ομοφυλόφιλους κρατούμενους πριν γίνει σήμα του lgbt κινήματος– ήταν το υψηλότερο από αυτό των Εβραίων. Ωστόσο, ο αριθμός είναι σίγουρα μεγαλύτερος, δεδομένου ότι αρκετές χιλιάδες γκέι Εβραίοι φορούσαν το κίτρινο τρίγωνο. Όσον αφορά τις λεσβίες, ο αριθμός τους ήταν αρκετά μικρότερος, καθώς ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός χαρακτηριζόνταν ως «αντικοινωνική συμπεριφορά» και όχι ομοφυλοφιλία.

Οι γκέι κρατούμενοι αντιμετώπισαν ιδιαίτερη κακομεταχείριση και υπέστησαν πρωτοφανή βασανιστήρια που συμπεριλάμβαναν τη χρησιμοποίησή τους σε επώδυνα ιατρικά πειράματα για τη «θεραπεία» τους. Στις υπό κατοχή χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης εκατοντάδες γκέι ευνουχίστηκαν από τους Ναζί.

Αυτό που διαφοροποιεί τους ομοφυλόφιλους κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης από τους υπόλοιπους, είναι ότι μετά το τέλος του πολέμου δεν αναγνωρίστηκαν αμέσως ως επίσημα θύματα των ναζιστικών διώξεων. Μάλιστα πολλοί κρατούμενοι μετά την απελευθέρωση ξαναφυλακίστηκαν καθώς η Παράγραφος 175 συνέχισε να ισχύει τόσο στη Δυτική όσο και στην Ανατολική Γερμανία μέχρι τη δεκαετία του 1960. Μόλις τη δεκαετία του 1970 οι ιστορικοί άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν επίσημα τους γκέι στα θύματα του Ολοκαυτώματος. Μαρτυρίες κρατουμένων, θεατρικά και κινηματογραφικά έργα όπως το Bent και ιστορικές πηγές τεκμηρίωσαν την ομοφοβική υστερία και τη λαίλαπα διώξεων στη ναζιστική Γερμανία.

Ωστόσο, η γερμανική κυβέρνηση μόλις το 2002 αναγνώρισε τους ομοφυλόφιλους ως θύματα της ναζιστικής θηριωδίας –και δικαιούχους αποζημιώσεων για όσους ζούσαν ακόμα–, ενώ στις 27 Ιανουαρίου του 2005, στην επέτειο των 60 χρόνων από την απελευθέρωση του Άουσβιτς, ήρθε και η επίσημη αναγνώριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σήμερα υπάρχουν μνημεία στο Βερολίνο, το Άμστερνταμ και το Σύδνεϋ, για να υπενθυμίζουν μια όχι και τόσο γνωστή πτυχή ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, και να ενδυναμώνουν τη διεκδίκηση των lgbt δικαιωμάτων παγκοσμίως ως ένδειξη σεβασμού προς τα θύματα και αποδοχής του δικαιώματος στη διαφορετικότητα.