του Λύο Καλοβυρνά

I am my own wife. Είμαι εγώ η γυναίκα της ζωής μου.

Η Σαρλότε γεννήθηκε αγόρι στο Βερολίνο το 1928. Έζησε το ναζισμό, τον πόλεμο, τη δικτατορία της Ανατολικής Γερμανίας. Αλλά πάντα ήταν ο εαυτός της. Το ομώνυμο έργο του αμερικανού Νταγκ Ράιτ παίζεται τώρα στο BIOS, σε σκηνοθεσία Σήφη Βαρδάκη και με πρωταγωνιστή τον Χάρη Αττώνη, που παίζει με εξαιρετική μαεστρία καμιά δεκαπενταριά ρόλους, μεταφέροντάς σε στη δύσκολη πραγματικότητά της και πείθοντάς σε ότι έχεις μπροστά σου τη Σαρλότε. Είναι μια πολύ δυνατή παράσταση, που δεν ενδίδει σε μελοδραματικές ευκολίες ή φτηνές εξάρσεις. Το έργο ούτε την εξιδανικεύει ούτε τη βάζει στο εδώλιο. Περισσότερο, όμως, από μια ανυπέρβλητη παράσταση είναι ένα μάθημα ζωής.

Μίλησα με τον Χάρη Αττώνη για το πώς είναι να παίζει τη Σαρλότε

Τι σε συγκινεί στη Σαρλότε;

Ήταν ένας άνθρωπος τόσο γενναίος, ώστε να καταφέρει να ζήσει σε πολύ δύσκολες καταστάσεις –πολέμους, εμφυλίους, ψυχρούς πολέμους, κατακραυγή– αλλά αυτή να φορά το φουστανάκι της, να τρέχει ανάμεσα στα συντρίμμια και να σώζει πράγματα, μέχρι το να προσπαθεί να προσφέρει καταφύγιο στους ομοφυλόφιλους της Ανατολικής Γερμανίας, όπου, σημειωτέον, υπήρχαν τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών εκείνη την περίοδο. Το μουσείο της ήταν o μοναδικός χώρος σε όλη τη χώρα όπου μπορούσαν να βρουν καταφύγιο οι γκέι άντρες και γυναίκες. Τους πρόσφερε ένα ασφαλές περιβάλλον για να γνωρίζονται και να συναναστρέφονται. Όσο λοιπόν δόλο και να της προσάπτουν, ήταν ένας άνθρωπος που ζούσε σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αν δηλαδή της χτύπησε την πόρτα η Στάζι και της είπε ή σε σκοτώνουμε ή σε βάζουμε φυλακή ή μας δίνεις δύο ονόματα, κάτω από τις τότε συνθήκες δεν ξέρω τι θα έκανε ο καθένας μας. Δηλαδή, δεν μπορώ να την κρίνω με τα μάτια του σήμερα. Ήταν ένας άνθρωπος με πείσμα, που ήθελε να ζήσει όπως ήθελε εκείνη, όχι όπως της επέβαλλαν.

Εμάς ως γκέι πώς μας αφορά η ιστορία της Σαρλότε;

Mας αφορά η διαφορετικότητά της και πώς τη διαχειρίστηκε – χωρίς ποτέ καμία ενοχή. Έβρισκε τον εαυτό της απόλυτα φυσιολογικό, χωρίς καμία επιτήδευση. Φορούσε το φουστάνι της ή το δερμάτινο σορτσάκι της, χωρίς να νιώθει την ανάγκη να βαφτεί για να φανεί γυναίκα. Δεν ένιωθε την ανάγκη να μπει σε κάποια κατηγορία τύπου τραβεστί ή γκέι, όπου πρέπει να έχεις μια συγκεκριμένη εικόνα. Ήταν ο εαυτός της. Και μάλιστα σε περιόδους που αν ήσουν ο εαυτός σου, μπορεί να σε έστηναν στον τοίχο. Υπερασπίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής της τη διαφορετικότητά της, η οποία την οδήγησε συχνά στο χείλος του κινδύνου.

Κάτι που δε φαίνεται στο έργο είναι ότι η Σαρλότε στο μουσείο της εκτός από καταφύγιο στους γκέι πρόσφερε και δουλειά σε ανέργους. Τους έδινε ένα μέρος να κοιμούνται και να τρώνε. Είχε πολλές λεσβίες φίλες που τις λάτρευε και έμεναν μαζί. Είχε φτιάξει ένα μικρό κοινόβιο, την οικογένειά της, κι αυτό είναι κάτι που με συγκινεί πολύ: το πώς ορίζουμε την οικογένεια και ποιοι άνθρωποι τελικά είναι η οικογένειά μας.

Σαφώς η ιστορία της είναι εμπνευστική, επειδή, όπως λέει κι η ίδια, ο κόσμος βλέπει ότι μια τραβεστί μπορεί να κάνει σπουδαία πράγματα. Η Σαρλότε αποτελεί σημείο αναφοράς. Λες ναι! Παρότι σ' αυτόν τον άνθρωπο δεν χαρίστηκε τίποτα, παρότι γεννήθηκε σε μια κοινωνία ανατροπών και κτηνωδίας ανθρώπου προς συνάνθρωπο, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να ζει όπως θέλει. Μέσα σ' αυτό που ζούμε όλοι μας αυτή την εποχή, νομίζω ότι η Σαρλότε είναι μάθημα ζωής. Αν τα κατάφερε η Σαρλότε, μπορεί να τα καταφέρει ο καθένας.

Το I am my own wife παίζεται μέχρι 3 Απριλίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο BIOS ως τα τέλη Μαρτίου.