Επιλέγουμε να είμαστε γκέι; Και ναι και όχι.

βασισμένο σε ένα άρθρο του Jordan Roth, Advocate
απόδοση: Μαρία Παπαγιάννη

Αν μπορούσατε να κάνετε κάτι και να πάψετε να είστε γκέι, θα το κάνατε; Σκεφτείτε λίγο πριν απαντήσετε. Η σχεδόν αντανακλαστική αντίδραση είναι να μπείτε σε άμυνα και να φωνάξετε με αγανάκτηση: «Μα δεν είναι κάτι που επέλεξα!»

Επιλέγουμε να είμαστε γκέι; Και ναι και όχι. Η έλξη που αισθανόμαστε για άτομα του ίδιου φύλου ίσως να μην εξαρτάται από μας. Η απόφαση όμως να ζούμε κρύβοντας την έλξη αυτή εξαρτάται από μας τους ίδιους. Το να είμαστε γκέι δεν είναι λόγος για να είματσε περήφανοι. Το να ζούμε ως γκέι, είναι.

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες προσπαθούν σκληρά να αποδείξουν κάτι που το σώμα μας μάς λέει καθημερινά: οι σεξουαλικές μας προτιμήσεις είναι θέμα βιολογικό. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι ο μονοζυγωτικός δίδυμος ενός ομοφυλόφιλου έχει διπλάσιες πιθανότητες να είναι κι αυτός ομοφυλόφιλος από έναν ετεροζυγωτικό δίδυμο. Επίσης, η ανατομία του εγκεφάλου ενός ομοφυλόφιλου διαφέρει σημαντικά από την εγκεφαλική ανατομία του στρέιτ άνδρα, οι λεσβίες έχουν μήκος δαχτύλων και αντανακλαστικά τα οποία μοιάζουν περισσότερο με αυτά των αντρών παρά με των υπόλοιπων γυναικών και οι πιθανότητες ενός άντρα να γίνει ομοφυλόφιλος αυξάνονται ανάλογα με το πόσους μεγαλύτερους αδερφούς έχει, γεγονός που οφείλεται στις ορμονικές ισορροπίες στη μήτρα της μητέρας του. Με λίγα λόγια, όλες οι σχετικές μελέτες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ομοφυλοφιλία καθορίζεται βιολογικά – είτε εξ ολοκλήρου είτε σε σημαντικό βαθμό.

Χαιρόμαστε που αποδεικνύεται ότι αυτό που νιώθαμε, αυτό που κατά βάθος γνωρίζαμε από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας, είναι τελικά αλήθεια: Η ομοφυλοφιλία δεν είναι θέμα επιλογής. Δεν έχει, λοιπόν, κανένα νόημα να προσπαθούν να μας αλλάξουν, πόσο μάλλον να κάνουν διακρίσεις σε βάρος μας.

Από την άλλη, πρέπει να σκεφτούμε το εξής: Πόσο μας συμφέρει να επιμένουμε ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι επιλογή; Πόσο μας συμφέρει να υποστηρίζουμε ότι η ταυτότητά μας διαμορφώνεται χωρίς τη δική μας συμμετοχή; Τι συνέπειες έχει το να δηλώνουμε αδύναμοι να διαμορφώσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό;

Το να λέμε ότι η ομοφυλοφιλία μας δεν είναι δική μας επιλογή δημιουργεί την εντύπωση ότι είμαστε γκέι λόγω μιας ανεξέλεγκτης σεξουαλικής επιθυμίας για έναν άντρα ή μια γυναίκα, ότι το θέμα έχει μόνο σεξουαλική διάσταση. Όμως το να είσαι γκέι δεν σημαίνει απλά την επιθυμία να κάνεις σεξ με άτομα του ίδιου φύλου.Σημαίνει να ερωτεύεσαι άτομα του ίδιου φύλου, να θέλεις να περάσεις τη ζωή σου μαζί με τον σύντροφό σου, να ζεις χωρίς να κρύβεις αυτό που είσαι. Μπορεί να γεννιόμαστε ομοφυλόφιλοι αλλά επιλέγουμε να είμαστε γκέι. Ξέρουμε ότι αν θέλουμε να κατοχυρώσουμε το δικαίωμά μας να ζούμε ως γκέι –ελεύθερα, περήφανα, ολόκληρα– πρέπει να αγωνιζόμαστε με δύναμη και θάρρος κάθε μέρα. Μπορεί να είναι μια επιλογή που απαιτεί θυσίες και αγώνες, αλλά ναι, απαιτούνται θυσίες και αγώνες για να ζούμε με ελευθερία και περηφάνια.

Το θέμα της περηφάνιας των γκέι πάντα μου δημιουργούσε την εξής απορία: Για ποιο λόγο να είμαι περήφανος; Έχω κάνει κάτι για το οποίο θα πρέπει να αισθάνομαι περηφάνια; Αν η ομοφυλοφιλία είναι απλά θέμα βιολογίας, όπως είναι το ύψος μου ή το χρώμα των μαλλιών μου, γιατί να πανηγυρίζω γι’ αυτήν;

Αν ο κόσμος ωρυόταν εδώ και εκατοντάδες χρόνια ότι το ύψος μου είναι κάτι το αρρωστημένο και το ανήθικο και με απειλούσε συνεχώς ότι θα με τιμωρήσει που είμαι κοντός τοποθετώντας με σε μια προκρούστεια κλίνη για να με μακρύνει, θα συμμετείχα με μεγάλο ενθουσιασμό σε μια Παρέλαση Υπερηφάνειας των Κοντών (όπως δηλαδή το gay pride), για να υψώσω τη φωνή μου ενάντια στους βασανιστές μου. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν στις προκρούστειες κλίνες. Ανυπομονούν να αδράξουν την ευκαιρία για να με βασανίσουν, για το καλό μου βέβαια, ώστε να μου γιατρέψουν τα ψυχικά τραύματα και το μπέρδεμά μου που, κατά τη γνώμη τους, προκάλεσαν την ομοφυλοφιλία μου.

Αυτός όμως δεν είναι λόγος για να νιώθει περήφανος ένας γκέι. Δεν είναι δυνατόν να περάσουμε ολόκληρη τη ζωή μας σε θέση άμυνας. Δεν είναι δυνατόν η μόνη εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας να είναι προϊόν της αντίδρασής μας σε αυτό που σκέφτεται ο κόσμος για μας. Πρέπει κάποτε να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε περήφανοι –πραγματικά περήφανοι– όχι επειδή κάποιος άλλος θεωρεί ότι δε θα έπρεπε να είμαστε, αλλά επειδή απλά είμαστε!

Ο λόγος; Επειδή, τελικά, είναι και θέμα επιλογής. Θα μπορούσαμε να είχαμε επιλέξει να ζούμε στη σκιά, μέσα στην άρνηση και την απογοήτευση. Θα μπορούσαμε να είχαμε αποστειρώσει τον εαυτό μας από το φόβο μήπως φανερωθούν οι επιθυμίες μας. Κι αυτό επιλογή είναι. Θα μας στοίχιζε, βέβαια, αλλά είναι μια επιλογή. Μια επιλογή που έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν πολλοί, ζώντας μια ζωή γεμάτη ντροπή και μυστικά. Μια επιλογή που κι εμείς θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει. Αλλά δεν την κάναμε.

Η επιθυμία μας να αγαπήσουμε έναν άντρα ή μια γυναίκα δεν είναι επιλογή μας. Επιλογή μας δεν είναι ούτε τα όσα κάνουμε ωθούμενοι από αυτή την επιθυμία. Επιλογή μας είναι το να ζούμε διαμορφώνοντας την ταυτότητα μας σύμφωνα με αυτές τις επιθυμίες, γιατί μας γεμίζουν απόλαυση και χαρά.

Εννοείται ότι η επιλογή αυτή είναι δύσκολη. Θα μπορούσαμε απλά να αποδεχόμασταν τα όσα μας έχουν πει για τον εαυτό μας, για το πώς πρέπει να είμαστε και τι πρέπει να κάνουμε ή να αισθανόμαστε. Σίγουρα θα ήταν ασφαλέστερο, γιατί το να αγωνίζεσαι για μια επιλογή που διαφέρει από την επιλογή των πολλών είναι επίπονο και κρύβει κινδύνους. Για να ανοίξεις δρόμο μέσα από τη ζούγκλα του δογματισμού, του χλευασμού και της παράδοσης που εκατοντάδες χρόνια πολεμούν τη φύση μας και να φτάσεις στο όμορφο και γαλήνιο ξέφωτο της αυτοαποδοχής πρέπει να αντλήσεις από μέσα σου όλη σου τη δύναμη, την ευελιξία και τις αντοχές. Μια τέτοια προσπάθεια είναι, από μόνη της, μια δύσκολη επιλογή, μια επιλογή που ελάχιστοι κάνουν. Αν έχουμε κάποιο λόγο να είμαστε πραγματικά περήφανοι, είναι το γεγονός ότι εμείς ανήκουμε σε αυτούς που την έχουν κάνει.

Περήφανοι επίσης γιατί δημιουργούμε μια κοινότητα επιλογής. Περήφανοι που ο καθένας από μας συνεχίζει να δίνει καθημερινά τη μάχη του ενάντια στην ανασφάλεια και την αυτοκαταστροφή. Περήφανοι για το δεκαεννιάχρονο αγόρι που εγκατέλειψε το κατσικοχώρι του, όπου η μάνα του θα προτιμούσε να το ’βλεπε νεκρό παρά να ζει με την ατίμωση να ’ναι πούστης, και ήρθε με μεγάλες θυσίες στην πόλη για να μπορεί να ζει ελεύθερο και να χαμογελά χωρίς να ντρέπεται. Περήφανοι που είμαστε μέρος μιας κουλτούρας και μιας κληρονομιάς που βασίζεται στη μουσική του Χατζιδάκη, την ποίηση του Καβάφη, τους πίνακες του Τσαρούχη. Περήφανοι γιατί στηριζόμαστε στους αγώνες των αντρών που αγάπησαν άντρες πριν από εμάς και περήφανοι για τις επιλογές τους.

Όλα αυτά, βέβαια, δε σημαίνουν ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος ζωής για τους γκέι. Οι μπρατσαράδες που ξημεροβραδιάζονται στα γυμναστήρια και τα μπαρ της Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι περισσότερο γκέι από τον ομοφυλόφιλο που κάνει μια ήσυχη ζωή σε μια επαρχιακή πόλη. Ούτε το να ζεις ως γκέι σημαίνει απαραίτητα πως το μόνο που κάνεις είναι να αναζητάς σεξουαλικούς συντρόφους. Ένας γκέι που έχει ελάχιστη ως μηδαμινή σεξουαλική ζωή είναι εξίσου γκέι. Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι τίποτα από τα παραπάνω αλλά η γκέι ταυτότητα, την οποία συνθέτουν η κατανόηση, η αγάπη, η συντροφικότητα, η ομορφιά και, ναι, το σεξ, μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου. Γιατί έτσι επιλέγουμε να ζούμε: ως γκέι.

Αν όμως το να είσαι γκέι –ή μάλλον το να ζεις ως γκέι– είναι επιλογή, άρα είναι δυνατό να το αλλάξουμε και να πάψουμε να είμαστε γκέι; Το θέμα δεν είναι αν μπορούμε, αλλά ότι δε θέλουμε και δεν πρόκειται να το κάνουμε. Γιατί αρνούμαστε να ξαναγυρίσουμε στη σκιά. Γιατί αρνούμαστε ότι είμαστε άρρωστοι, όπως θέλουν κάποιοι να πιστεύουν για μας. Γιατί αρνούμαστε να γυρίσουμε την πλάτη ο ένας στον άλλο και στη ζωή που απολαμβάνουμε χάρη στην αλληλεγγύη μας. Γιατί, απλά, αρνούμαστε να απαρνηθούμε τον εαυτό μας και να ακυρώσουμε την ταυτότητά μας. Αυτή είναι η επιλογή μας κι έχουμε το σθένος να τη στηρίξουμε.

Επιλέξαμε να ζούμε όπως θέλουμε. Αυτή είναι η επιλογή μας και θα υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα της επιλογής μας με όση δύναμη και σθένος έχουμε μέσα μας. Ο τρόπος ζωής που επιλέξαμε θα καταργήσει τις προκρούστειες κλίνες. Ο τρόπος ζωής που μας θέλει πιασμένους χέρι-χέρι με τον αγαπημένο μας όταν περνάμε απέναντι το δρόμο, να απολαμβάνουμε την κατανόηση, την αγάπη, τη συντροφικότητα, την ομορφιά και τη σεξουαλική ικανοποίηση ο ένας στο πρόσωπο του άλλου. Και όλα αυτά ως συνειδητή επιλογή και όχι ως πράξεις αντίδρασης ή άμυνας. Δε θα στερηθούμε την περηφάνια που μας χαρίζει ο τρόπος ζωής που επιλέξαμε. Την κερδίσαμε με την αξία μας αυτή την περηφάνια και δε θα την προδώσουμε λέγοντας «Μα δεν είναι κάτι που επέλεξα!»

Στις ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες κουβεντιάζουμε για θέματα όπως η περηφάνια, το coming out, το πώς είναι να είσαι γκέι άντρας, το σεξ και οι ερωτικές γνωριμίες μας.