Οι «αλήθειες» των Αγίων Γραφών. Τότε και τώρα.
Αφιέρωμα: πίστη και ομοφυλοφιλία
του Λεωνίδα Δαδίκου
Πόσο απόλυτες είναι οι ιερές αλήθειες και οι επιταγές των Αγίων Γραφών; Έχουν όλες διαχρονική αξία; Ή μήπως οι παπάδες κόβουν και ράβουν την Αγία Γραφή όπως τους συμφέρει;
Το θέμα της ομοφυλοφιλίας σήμερα έχει λάβει για την Εκκλησία τις διαστάσεις ανάλογες με εκείνες που είχε το θέμα της δουλείας πριν από 150 χρόνια. Η συζήτηση αυτή είναι μια ευκαιρία να δούμε όχι μόνο τη θέση της Εκκλησίας πάνω στην ομοφυλοφιλία, αλλά και πώς η θρησκεία διαμόρφωσε και διαμορφώνει τη ζωή μας μέσα από τις ηθικές αρχές που επιβάλλει.
Υπάρχουν μερικά κείμενα στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη που αγγίζουν το θέμα (Γένεση 19:1-29, Δευτερονόμιο 23:17-18, Προς Κορινθίους 6:9), αλλά δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον αναφέρονται σε μια σεξουαλική σχέση μεταξύ δύο συναινούντων ενηλίκων του ίδιου φύλου ή στην ανηθικότητα και την πορνεία. Αν παραλείψουμε αυτά τα αμφίβολα κείμενα, καταλήγουμε σε άλλα τρία, τα οποία καταδικάζουν κατηγορηματικά την ομοφυλοφιλία.
Στο Λευιτικό 18:22, τίθεται η βασική αρχή.
«Εσύ (άντρα) δε θα ξαπλώσεις με έναν άντρα όπως με μία γυναίκα. Είναι βδέλυγμα.»
Το δεύτερο, Λευιτικό 20:13, προσθέτει και την ποινή:
«Αν ένας άντρας ξαπλώσει με έναν άντρα σα γυναίκα, και οι δύο έχουν διαπράξει βδέλυγμα. Είναι ένοχοι ποινής θανάτου».
Για να καταλάβουμε καλύτερα τη διαμόρφωση αυτών των απόψεων θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στη συγκεκριμένη εποχή και κοινωνία. Επρόκειτο για μια κοινωνία ανδροκρατούμενη και μια μικρή φυλή με διασκορπισμένο πληθυσμό σε μια μεγάλη έκταση και με πολλούς εχθρούς. Ο πολλαπλασιασμός της ήταν ιδιαίτερα κρίσιμος για την επιβίωση της. Για τους Ιουδαίους, το σπέρμα περιείχε την εκκολαπτόμενη ζωή και η γυναίκα πρόσφερε απλά το χώρο εκκόλαψης. Αυτή ήταν η «επιστημονική γνώση» της εποχής, σαφώς επηρεασμένη από την ανδροκρατική δομή της κοινωνίας. Συνεπώς, η σπατάλη του ανδρικού σπέρματος για μη αναπαραγωγικούς σκοπούς ισοδυναμούσε με έκτρωση ή φόνο. Υπάρχει μάλιστα η παράξενη ιστορία του Αυνάν, ενός άντρα που εφάρμοσε μιας μορφής αντισύλληψη (διακεκομμένη συνουσία), τον οποίο ο Θεός σκότωσε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο (Γένεση 38:6-10). Αντίθετα, η γυναικεία ομοφυλοφιλία ή ο αυνανισμός δεν απασχόλησαν ποτέ τις Γραφές.
Το τρίτο κείμενο μας έρχεται από την Καινή Διαθήκη και τον απόστολο Παύλο (1η προς Ρωμαίους 1:26-27)
«Γι’ αυτό τους παράδωσε ο Θεός σε ατιμωτικά πάθη: γιατί και οι γυναίκες μετάλλαξαν τη φυσική χρήση του σώματός τους στην αφύσικη, κι όμοια και οι άνδρες, αφού άφησαν τη φυσική χρήση του θηλυκού, κατακάηκαν από το πάθος τους ο ένας προς τον άλλο, αρσενικοί με αρσενικούς. Έκαναν άσχημες πράξεις και πήραν την πληρωμή που τους άξιζε για την πλάνη τους.»
Αναμφίβολα ο Παύλος δεν ήξερε από μοντέρνα ψυχολογία, δεν γνώριζε για τη διαφορά ανάμεσα στη σεξουαλική συμπεριφορά και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κάτι που ξέρουμε σήμερα από την ψυχολογία ότι δεν είναι θέμα επιλογής. Δεν ήξερε ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι κάτι που διαμορφώνεται πολύ νωρίς στη ζωή (πριν από το πέμπτο έτος της ζωής από κληρονομικούς ή επίκτητους παράγοντες – αδιάφορο) και ότι για τα άτομα αυτά είναι ενάντια στη φύση τους να έχουν ετεροφυλικές σχέσεις. Για το μυαλό του Παύλου οι ομοφυλόφιλοι ήταν στην πραγματικότητα ετεροφυλόφιλοι που από πλάνη ή από ηθική κατάπτωση δρούσαν αντίθετα στη φύση τους, αφήνοντας τον κανονικό σεξουαλικό προσανατολισμό για κάτι ξένο, κάτι αφύσικο για αυτούς. Και αυτό το «αφύσικο» είναι που καταδικάζει. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι η ομοφυλοφιλία είναι πολύ διαδεδομένη στη Φύση σε μεγάλο αριθμό ζώων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι το μόνο θέμα σεξουαλικής συμπεριφοράς με το οποίο διαφωνούμε σήμερα με τις Γραφές τόσο σε επίπεδο κοινωνίας, όσο και σε επίπεδο επιστημονικής γνώσεως. Υπάρχουν και ένα σωρό άλλα θέματα τα οποία αντιμετωπίζονται πολύ διαφορετικά στη σημερινή εποχή.
1) Η Παλαιά Διαθήκη απαγορεύει ρητά τη σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια της περιόδου και μάλιστα την τιμωρεί με λιθοβολισμό, στραγγαλισμό, εξορία.
2) Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη θεωρούν τη δουλεία φυσική και δεν την καταδικάζουν πουθενά, και μάλιστα το Ευαγγέλιο υπήρξε το ιδεολογικό υπόβαθρο για την αιτιολόγηση της δουλείας στην Αμερική.
3) Η γύμνια, το χαρακτηριστικό του Παραδείσου, θεωρούνταν αξιοκατάκριτη από τους Εβραίους. Όταν ένας από τους υιούς του Νώε τον είδε γυμνό, τον καταράστηκε.
4) Η πολυγαμία και η παλλακεία είναι συνήθεις πρακτικές στην Παλαιά Διαθήκη και δεν καταδικάζονται στην Καινή (με δύο αμφίβολες εξαιρέσεις) ούτε καν από τον Ιησού. Όταν ο Αδάμ λεει όταν συνάντησε την Εύα το «έσονται οι δύο εις σάρκαν μίαν» αυτό δεν αποκλείει την πολυγαμία. Απλά ο άντρας μπορεί να γίνει μία σάρκα με πολλές γυναίκες μέσα από το σεξ. Τόσο η πολυγαμία όσο και η παλλακεία συνεχίστηκαν στον ιουδαϊσμό για πολλούς αιώνες. Σήμερα όμως ούτε η πολυγαμία ούτε η παλλακεία δεν αναγνωρίζονται ως δικαίωμα.
5) Πουθενά στις Γραφές δεν υπάρχουν όροι για τα σεξουαλικά όργανα και χρησιμοποιούνται ευφημισμοί. Και το σπέρμα και το αίμα της περιόδου θεωρούνται στην Παλαιά Διαθήκη ακάθαρτα, και όποιος ερχόταν σε επαφή με αυτά γινόταν και αυτός ακάθαρτος.
6) Το διαζύγιο επιτρεπόταν στην Παλαιά Διαθήκη και ήταν συνήθης πρακτική. Αργότερα ο Ιησούς το καταδίκασε, αλλά σήμερα υπάρχει και πάλι στην κοινωνία μας. Και ενώ ο Ιησούς δεν είπε ούτε λέξη εναντίον της ομοφυλοφιλίας, γιατί άραγε αυτή θεωρείται αμάρτημα βαρύτερο από το διαζύγιο;
7) Η αγαμία στην Παλαιά Διαθήκη θεωρούταν αφύσικη και μάλιστα ο Τιμόθεος, θεωρούσε αιρετικές τις απόψεις που την υποστήριζαν. Η Εκκλησία όμως την έκανε υποχρεωτική για τους μοναχούς και η Καθολική επιπλέον για όλους τους ιερείς.
8) Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αφού ο Θεός έπλασε τον άντρα και τη γυναίκα τον ένα για τον άλλο, οι ομοφυλόφιλοι απορρίπτουν το θεϊκό σχέδιο επειδή δεν τεκνοποιούν. Το ίδιο δεν συμβαίνει όμως και με όσους ετεροφυλόφιλους είναι άκληροι ή απλά ανύπανδροι; Ή ακόμα και με τους μοναχούς και τους ιερείς; Να επισημάνουμε εδώ ότι ούτε ο Παύλος ούτε ο Ιησούς παντρεύτηκαν ποτέ.
9) Η γυναίκα μέσα στην κοινωνία της Παλαιάς Διαθήκης έχει θέση αντικειμένου. Οι κοινωνικοί κανόνες που διέπουν την απιστία, το βιασμό, την πορνεία και τον γάμο υπάρχουν για να προασπίσουν τα κτητικά δικαιώματα του άνδρα πάνω στη γυναίκα. Οι σεξουαλικές σχέσεις μιας γυναίκας δεν απαγορεύονται εφόσον δεν υποβιβάζεται η οικονομική της αξία, δηλαδή εφόσον δεν είναι πια παρθένα. Η πορνεία θεωρούταν φυσική και απαραίτητη σαν ασφάλεια της παρθενίας των υπολοίπων γυναικών και των κτητικών δικαιωμάτων των συζύγων πάνω σε αυτές. Ο άνδρας δεν αμάρτανε αν πήγαινε με μια πόρνη, ενώ η πόρνη θεωρούταν αμαρτωλή.
10) Αν μια γυναίκα έχανε τον σύζυγο της χωρίς να έχει παιδιά, έπρεπε να κάνει σεξ με τα αδέρφια του με τη σειρά μέχρι να αποκτήσει έναν αρσενικό κληρονόμο.
Υπάρχουν και άλλα θέματα, όπως το σεξ με σκλάβους, ο γάμος σε πολύ μικρή ηλικία, η ενδογαμία, ο αυνανισμός, ο έλεγχος των γεννήσεων, η παλλακεία, πάνω στα οποία η κοινωνία προβληματίστηκε και ξεπέρασε τις επιταγές και τις απαγορεύσεις των Αγίων Γραφών. Για ποιόν λόγο λοιπόν να μην κάνει το ίδιο και με την ομοφυλοφιλία;