Έφηβη, λεσβία, μόνη… ψάχνεται

 

Γκέι καθημερινότητα

της Άννας & της Κατερίνας (To Briki)

Υπάρχουν λεσβίες; Τις έχετε δει πουθενά;

altΌταν γίνεται αναφορά ή συζήτηση για την ομοφυλοφιλία, η εικόνα που έρχεται στο μυαλό των περισσοτέρων είναι αυτή ενός ομοφυλόφιλου άντρα. Οι λεσβίες – έφηβες, ενήλικες, ηλικιωμένες – είναι ανύπαρκτες. Η εικόνα τους παίρνει σάρκα και οστά σε ταινίες πορνογραφικού περιεχομένου, στις οποίες εξάπτεται η φαντασία του αντρικού ετερoφυλόφιλου κοινού. Ο λόγος; «Κυρίως επειδή ζούμε σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία […]». Αλλά και γιατί «η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία και ικανοποίηση εμφανίζεται ως πλήρως εξαρτώμενη από τον άνδρα». [1]

Σε σχέση με το τελευταίο, ο Γιάννης Κορδάτος στο βιβλίο του με τον τίτλο Σαπφώ και κοινωνικοί αγώνες στη Λέσβο αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους οι ενήλικες και έφηβες γυναίκες της Μυτιλήνης υπέκυπταν, κατ’ αυτόν, στην ανώμαλη γενετήσια διαστροφή τους: «Μια που τον πιο πολύ καιρό οι άντρες από τις αριστοκρατικές οικογένειες έμειναν στην ξενιτιά ως πολιτικοί εξόριστοι, ήταν επόμενο οι γυναίκες τους που δεν μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις γενετήσιες ορμές τους να το ρίξουνστην ομοφυλοφιλία.». Και καταλήγει στο συμπέρασμα «έτσι σιγά-σιγά η γενετήσια διαστροφή τους μέσα στις αριστοκράτισσες της Λέσβου έγινε συνήθεια. Το ίδιο όπως και η παιδεραστία». [2] Αυτά εν έτη 1974…

Στην σημερινή εποχή αυτά που ακούγονται δεξιά και αριστερά για τις λεσβίες ποικίλουν:

  • Δεν βρέθηκε ο κατάλληλος άντρας για αυτήν.
  • Στα κορίτσια αρέσει να παίζουν, είναι μια φάση θα περάσει.
  • Ο μπαμπάς της την έδερνε και την κακοποιούσε και δεν εμπιστεύεται κανέναν τους. Τους άντρες τους μισεί.

Για τους περισσότερους οι γυναίκες γίνονται λεσβίες εξαιτίας πρότερων άσχημων εμπειριών ή επειδή έχουν κάποια ψυχολογική διαταραχή ενώ επιστρατεύεται και ο αστάθμητος παράγοντας της τύχης. Λίγοι υποψιάζονται ότι μπορεί να μη συμβαίνει τίποτε από τα παραπάνω, ενώ ακόμη λιγότεροι μπορούν να αντιληφθούν πόσο δύσκολο είναι για ένα έφηβο κορίτσι να αποδεχτεί τη σεξουαλικότητά του. Ειδικά σε μια κοινωνία όπως η δική μας με το υπάρχον κοινωνικό, οικογενειακό και εκκλησιαστικό καθεστώς που περιθωριοποιεί ως μη αποδεκτή την οποιαδήποτε έκφραση διαφορετικότητας.

alt

Στιγμές της εφηβείας μας

Άννα: Σαν έφηβη υπήρξα πολύ κλειστό παιδί, μελαγχολικό. Η πρώτη φορά που θυμάμαι να μου άρεσε ένα κορίτσι ήταν όταν ήμουν πέμπτη δημοτικού και εκείνη έκτη. Έκτοτε ζούσα ανομολόγητους πλατωνικούς έρωτες. Κάποια περίοδο η μάνα μου έπαθε θρησκόληπτη παράκρουση και βρέθηκα στα 15 να μου έχει αποσπάσει υπόσχεση ενώπιον της γειτόνισσας ότι θα πάω να εξομολογηθώ. «Κοίταξε εκεί που θα πάς θα σε ρωτήσει αν έχεις φίλο, αν το κάνατε και τέτοια. Πες τα τουλάχιστον του παπά. Εφόσον σε μένα δεν μιλάς βέβαια, να δεις που θα ηρεμήσεις. Πήγα…φυσικά το κοντέρ των αμαρτιών μου μισοσβήστηκε.

«Κάποτε εντόπισα το περιοδικό Βιταμίνη Ο της Σύμπραξης κατά της Ομοφυλοφοβίας. Το είχα καταχωνιάσει στο πιο απίστευτο σημείο της βιβλιοθήκης μου για τον φόβο των Ιουδαίων και το ξεφύλλιζα με μεγάλη ταραχή αλλά και μεγάλη λαχτάρα. Ήθελα να διαβάσω και να μάθω. Δεν τολμούσα όμως να πατήσω το πόδι μου στην οδό Φιλίππου. Και αν με έβλεπε κανένας γνωστός;»

Κατερίνα: Όταν ήμουν έφηβη κάθε φορά που μου ζητούσε ένα αγόρι να τα φτιάξουμε έλεγα ναι… και μετά παίζαμε μπάσκετ. Αυτές ήταν οι σχέσεις που επιδίωκα να έχω μαζί τους. Έτσι λοιπόν έπαιζα μπάσκετ με τα αγόρια, αλλά αυτό που πραγματικά ήθελα στη ζωή μου ήταν τα κορίτσια. Σε καθημερινή βάση στην προεφηβεία και στη συνέχεια ένιωθα καθημερινά πολλά συναισθήματα όπως θυμό, μοναξιά, έρωτα χωρίς ελπίδα, χαμένη στην δική μου Ατλαντίδα.

Και πάλι θυμός, πόνος στο στομάχι, χωρίς λόγια πολλές φορές. Δεν ξέρω τι να γράψω, ίσως επειδή δεν θέλω να θυμάμαι. Όχι ότι ήταν τόσο δύσκολα· εξάλλου επιβίωσα.

Κάποια στιγμή θυμάμαι το είπα σε μια συμμαθήτριά μου στο γυμνάσιο. Μου απάντησε να μην ανησυχώ και ότι φάση είναι, θα περάσει. Λες και είναι κάποια αρρώστια που με το πέρασμα του καιρού θεραπεύεται. Έφτασα λοιπόν στα 24 μου όταν πια έδωσα μάχη με τον εαυτό μου, αλλά και για να κερδίσω την καρδιά της πρώτης μου κοπέλας.

Οι στιγμές μας είναι χαρακτηριστικές, όχι όμως και μοναδικές. Και οι δύο μας έχουμε βιώσει στην εφηβεία μας καταστάσεις και αισθήματα που είναι κοινά και αυτονόητα ίσως, αλλά που όταν τα αντιμετωπίζεις μόνη σου γίνονται αφόρητο βάρος. Υπήρξε σύγχυση και η βεβαιότητα ότι δεν θα μας καταλάβει κανένας. Υπήρξε φόβος για τις αρνητικές αντιδράσεις των οικείων μας, αγωνία για το μέλλον αλλά και εχθρότητα προς τον εαυτό μας.[3]  

Έφηβες λεσβίες

Το θέμα των ομοφυλόφιλων και ειδικότερα των έφηβων ομοφυλόφιλών μας απασχολεί ιδιαίτερα. Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με παιδιά μπερδεμένα, προβληματισμένα και διχασμένα ανάμεσα στο πώς θέλουν να ζήσουν την ζωή τους και σε ότι περιμένει η κοινωνία και η οικογένειά τους από αυτά. Προσπαθούμε να κάνουμε ερωτήσεις που θα τους βοηθήσουν να φτάσουν σε κάποιες απαντήσεις δίνοντας τους έτσι μια άλλη διάσταση σε αυτό το οποίο τους προβληματίζει. Η αίσθηση ότι είσαι διαφορετικός παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις όταν δεν έχεις έναν άνθρωπο να μοιραστείς τις σκέψεις σου. Αυτό που προσπαθούμε να τονίσουμε είναι ότι δεν αποτελούν μοναδική εξαίρεση σε ότι τους απασχολεί.

Αίσθηση διαφορετικότητας

altΣτο άρθρο του Μeeting the needs of gay and lesbian adolescents,[4] ο Taylor περιγράφει τα στάδια της ανάπτυξης της σεξουαλικής ταυτότητας των έφηβων λεσβιών και γκέι.

Οι περισσότερες λεσβίες αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας άρχισαν να αισθάνονται διαφορετικές σε σχέση με τις ομόφυλές τους χωρίς να αντιλαμβάνονται όμως το γιατί. Ήθελαν να ντύνονται όπως τα αγόρια, υπήρχε αρρενωπότητα στο περπάτημα, τη συμπεριφορά, ενδιαφέρον για τα σπορ περισσότερο από τα άλλα κορίτσια, ενώ δεν είχαν ετεροφυλικά σεξουαλικά ενδιαφέροντα. Στην φάση της πρώιμης εφηβείας τους αισθάνθηκαν τα πρώτα σκιρτήματα της ομοφυλοφιλίας τους και εκεί πια αρχίζουν να αντιλαμβάνονται για ποιο λόγο είναι διαφορετικές. Αρχίζουν να συνδέουν τα αισθήματα της διαφορετικότητας τους με την ομόφυλη έλξη. Υποπτεύονται ότι είναι λεσβίες αλλά η κοινωνία θεωρεί αυτονόητο ότι είναι ετεροφυλόφιλες. Οι προσδοκίες της κοινωνίας μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον προδιαγράφουν την πορεία της ως έφηβη και αργότερα ως γυναίκα. Προσδοκά να σπουδάσει, να έχει κάποια φλερτ, να βρει δουλειά, τον άνδρα των ονείρων της να κάνει οικογένειά μαζί του, να μεγαλώσει τα παιδιά της, να μεγαλώσει τα εγγόνια της… κοκ. Όλα τα παραπάνω, καθώς και η έλλειψη θετικών ενήλικων λεσβιακών προτύπων, ο φόβος της απόρριψης από μέλη της οικογένειας και οι λεκτικές και σωματικές επιθέσεις σε συμμαθητές/ -τριες που είναι ή θεωρούνται ομοφυλόφιλοι, επιτείνουν την άποψή τους ότι η ομοφυλοφιλία είναι κάτι κακό.

Σύγχυση ταυτότητας

Η αφύπνιση των ομοφυλόφιλων αισθημάτων έρχεται σε μια περίοδο όπου οι έφηβες θέλουν να αναπτύξουν αληθινές φιλίες και να μοιραστούν σκέψεις και συναισθήματα, φτάνουν όμως στο σημείο να τις αποφεύγουν και να τις καταχωνιάζουν με τον φόβο της απόρριψης.

«Στην ηλικία τους δεν γνωρίζουν άλλες λεσβίες, όποτε όταν συζητούνται στην παρέα τα συναισθήματα των εφήβων, η ομοφυλοφιλία γίνεται ακόμα πιο αφανής, αφού κανείς δεν μιλάει για αυτήν και δεν ξέρει τίποτα. Στη χειρότερη περίπτωση, το μόνο που μαθαίνει κανείς είναι ότι πρόκειται για κάτι που αν έχεις την ατυχία να το αισθάνεσαι, θα σου περάσει με τον καιρό».[5]

Έτσι λοιπόν, περνάμε σε αυτό που θεωρείται δεύτερο στάδιο της λεσβιακής και γκέι ταυτοτικής ανάπτυξης: η σύγχυση ταυτότητας. Χαρακτηριστικό αίσθημα αυτού του σταδίου είναι η μοναχικότητα. Ειδικότερα οι λεσβίες αλλά και οι γκέι βιώνουν:

  1. Αίσθηση μοναχικότητας σε κάθε κοινωνική εκδήλωση
  2. Αίσθηση ότι δεν έχουν κανέναν να μιλήσουν
  3. Ανάγκη συναισθηματικής αποστασιοποίησης από τους άλλους
  4. Φόβος ότι οι ομόφυλες φιλίες μπορεί να παρερμηνευθούν και
  5. Αίσθηση ματαιότητας για το μέλλον.

Έτσι περνούν στην απομόνωση χωρίς επαρκή πληροφόρηση για τους εαυτούς τους και τους άλλους που τους μοιάζουν. Και ενώ τα μέλη άλλων κοινωνικών μειονοτήτων  (πρόσφυγες, κωφάλαλοι, τοξικομανείς κλπ) έχουν τις οικογένειές τους, τα σχολεία τους, τις εκκλησίες τους και άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς που λειτουργούν ως μέσα κοινωνικοποίησης και καταφύγια εναντίον του μίσους και του εξευτελισμού, οι λεσβίες και οι γκέι συχνά έχουν να διαχειριστούν το κοινωνικό στίγμα τους χωρίς κανενός είδους υποστήριξη.

Στην ταινία Fucking Amal του Lukas Moodysson, που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά, παρακολουθούμε την ιστορία της έφηβης λεσβίας Agnes. Η Agnes ζει μια ζωή που δεν της αρέσει σε μια μικρή πόλη. Ντύνεται και φέρεται διαφορετικά από τις υπόλοιπες συμμαθήτριές της, ξέρει ότι είναι ομοφυλόφιλη αλλά το ομολογεί μόνο μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή της.

Για να γίνουν αποδεκτές στην παρέα τους και για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τη στιγματισμένη τους σεξουαλικότητα οι έφηβες λεσβίες καταφεύγουν στο να εφαρμόζουν στρατηγικές οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν την καταπίεση και το κρύψιμο των σεξουαλικών τους συναισθημάτων με το να υποστηρίζουν ότι οι ομοφυλόφιλες σχέσεις αποτελούν μια φάση, αποφεύγουν καταστάσεις που επιβεβαιώνουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα και προσπαθούν να αλλάξουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό κλείνοντας ετερόφυλα ραντεβού.

Που οδηγεί όμως αυτή η καταπίεση;

Κοινό χαρακτηριστικό των ερευνών που έχουν διενεργηθεί είναι τα αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών που παρατηρούνται στην κοινότητα των λεσβιών και γκέι εφήβων. Είτε πρόκειται για σκέψεις αυτοκτονίας είτε για σκέψεις που έγιναν πράξεις διαβάζει κανείς ότι τα ποσοστά είναι κατά τρεις φορές περισσότερα από αυτά των ετεροφυλόφιλων της ηλικίας τους. [6]

Επίσης, τα ποσοστά κατάχρησης ουσιών όπως κοκαΐνη, ηρωίνη, ηρεμιστικά αλλά και κατανάλωσης αλκοόλ είναι αυξημένα. [7] [8]

Τι γίνεται τώρα;

Στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια το Διαδίκτυο άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι έφηβοι και οι έφηβες γνωρίζουν για την ομοφυλοφιλία τους. Η εμφάνιση λεσβιακών και γκέι ιστολογιών καθώς και ιστοσελίδων λεσβιακών και γκέι οργανώσεων βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, χρειάζεται όμως πιο οργανωμένη προσπάθεια προς την κατεύθυνση στήριξης έφηβων ομοφυλόφιλων. Στο εξωτερικό υπάρχουν οργανώσεις με ιστοσελίδες αφιερωμένες μόνο στους έφηβους ομοφυλόφιλους όπως:

Xαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του περιοδικού Oasis στο οποίο αρθρογραφούν έφηβοι και έφηβες ομοφυλόφιλοι.

Ένα γνωστό αμερικανικό περιοδικό: Youth Gay Magazine

Εκτός από τις πληροφορίες στο internet κυκλοφορούν στα ελληνικά και αγγλικά βιβλία με περιεχόμενο σχετικό όπως:

Αγγλικά

Baker, Jean M. How Homophobia Hurts Children: Nuturing Diversity at Home, at School, and in the Community (Haworth Gay & Lesbian Studies) Harrington Park Press, 2002

Campos, David. Understanding Gay and Lesbian Youth: Lessons for Straight School Teachers, Counselors, and Administrators. Scarecrow Education, 2005.

Rasmussen , Mary Louise et al. Youth and Sexualities: Pleasure, Subversion, and Insubordination In and Out of Schools Palgrave Macmillan, 2004

Ryan, Caitlyn C. and Donna Futterman. Lesbian and Gay Youth. Columbia University Press, 1998.

University of Regina. I Could Not Speak My Heart: Education and Social Justice for Gay and Lesbian Youth. Canadian Plains Research Center, 2004

Ελληνικά

Υπάρχουν δύο εκδοτικοί που ασχολούνται με την εκδόσεις έργων για την ομοφυλοφιλία. Ενδεικτικά για το θέμα των εφήβων ομοφυλοφίλων υπάρχουν:

Έρον, Αν. 2 έφηβοι στους 20. Εκδόσεις Γοργώ

Μακντούγκαλ, Μάικλ. Το παιδί μου είναι γκέι Πως αντιδρούν οι γονείς όταν το μαθαίνουν. Πολύχρωμος Πλανήτης, 2006.

Διαβάζουμε στον Τύπο ότι οι νέες και οι νέοι αυτοπροσδιορίζονται πλέον ως λεσβίες και ομοφυλόφιλοι σε μικρές ηλικίες[9]. Αυτό είναι μια αλήθεια η οποία ανάμεσα στα άλλα δείχνει ότι οι κοινωνίες αλλάζουν, ανάμεσά τους και η ελληνική. Γίνονται πιο ανοιχτές και αγκαλιάζουν τη διαφορετικότητα. Υπάρχουν όμως πολλές έφηβες οι οποίες παραμένουν στη ντουλάπα μέχρι το τέλος της εφηβείας τους. Συνεχίζουν να κρύβονται και μετά την ενηλικίωση τους. Επιλέγουν να ζήσουν μια συμβατική ζωή: παντρεύονται τον «άντρα των ονείρων τους», κάνουν παιδιά, μεγαλώνουν τα παιδιά των παιδιών τους και κάποτε όταν είναι ήδη αργά κάνουν την επανάστασή τους. Καλύτερα όμως αργά παρά ποτέ.

Βιβλιογραφία

[1] Γιαννέλος, Βαγγέλης; Το Φύλο και η Συμπεριφορά του: νομικές και κοινωνικές διαστάσεις της ομοφυλοφιλίας και ομοφυλοφοβίας: Τοποθέτηση στην 1η Διεπιστημονική Συνάντηση για την Ομοφυλοφιλία και Ομοφυλοφοβία ΅Η κατάσταση στην Ελλάδα και οι πρακτικές Βελτίωσης της. Θεσσαλονίκη: 9 & 10 Οκτωβρίου 2000. Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 2004.

[2] Κορδάτος, Γιάννης; Η Σαπφώ και οι Κοινωνικοί Αγώνες στη Λέσβο. ΒΆ έκδ. Αθήνα: Επικαιρότητα, 1974.

[3] Omizo, Michael M., and Sharon M. Omizo, and Chad M. Okamoto; ΅Gay and lesbian adolescents: A phenomenological study.’ Professional School Counseling 1.3. (Feb. 1998): 35-38.

[4] Taylor, Howard E.; 'Meeting the Needs of Lesbian and Gay Young Adolescents.' Clearing House 73.4 (April 2000):221-24

[5] Γιαννέλος ό.π.

[6] Rutter, Philip A. and Emil Soucar: ‘Youth suicide risk and sexual orientation - Statistical Data Included.’ Adolescence, Summer 2002.

[7] Garofalo R et al.: The association between health risk behaviors and sexual orientation among a school-based sample of adolescents. Pediatrics 1998; 101:895-902.

[8] California Safe Schools Coalition: Safe Place to Learn: Consequences of Harassment Based on Actual or Perceived Sexual Orientation and Gender Non-Conformity and Steps for Making Schools Safer. San Francisco, CA, The Coalition, 2004.

[9] Elias, Marilyn: Gay teens coming out earlier to peers and family, USA Today, Feb. 8, 2007.

Το περιεχόμενο αυτής της σελίδας του 10% χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές.
Άδεια Creative Commons

web+programming makebelieve

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 51 guests και κανένα μέλος