Τρανσέξουαλ με φωτοστέφανο

Αν υποψιαστώ

του Νίκου Μελά

Τα ράσα σίγουρα δεν κάνουν τον παπά, ειδικά όταν κάτω από τα ράσα ενός Αγίου κρύβεται μια γυναίκα. Κανονική, όχι αποκριάτικη! Και αν νομίζετε ότι πρόκειται για υπερβολή ή ιεροσυλία, διαβάστε τους Βίους Αγιών και τα ξαναλέμε.

Δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά σκαλίζοντας την ιστορία άλλων εποχών συνειδητοποιεί ότι δεν ζούμε στην πιο φιλελεύθερη, χαλαρή και φωτισμένη εποχή όσον αφορά τη φυλετική ταυτότητα, τις κατηγορίες των φύλων, τους κοινωνικούς ρόλους.

Αν πάμε 15-16 αιώνες πίσω, τα πράγματα γίνονται πολύ ενδιαφέροντα. Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες μερικές γυναίκες όχι μόνον πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους ντυμένες και συμπεριφερόμενες ως άντρες, αλλά δοξάστηκαν από την Εκκλησία και «έλαβον στέφανον δόξης λαμπρόν»: το φωτοστέφανο της αγιοσύνης!

Αυτές οι ασυνήθιστες άγιες είχαν σχεδόν όλες ένα κοινό χαρακτηριστικό: μεταμφιέστηκαν σε άντρες για να μονάσουν γιατί είχαν δυσκολίες με τον κοινωνικό τους περίγυρο: είτε γιατί η οικογένειά τους ήθελε να τις παντρέψει παρά την θέληση των ίδιων (Αγία Ευφροσύνη, Αγία Απολλιναρία/Δωρόθεος), είτε γιατί κάποιος τις πίεζε να συνάψουν ερωτικές σχέσεις (ο Ιουστινιανός την Αγία Αναστασία την Πατρικία, να σε θέλει ο αυτοκράτορας και εσύ να κλωτσάς τη τύχη σου), άλλες γιατί ήθελαν να κρυφτούν από παλιούς τους «πελάτες» (Αγία Πελαγία/Πελάγιος, πρώην πόρνη). Υπάρχουν βέβαια και μερικές που ντύθηκαν άντρες χωρίς κανέναν προφανή λόγο (Αγία Άννα/Ευφημιανός, Αγία Ματρώνα/Βαβύλας, Αγία Θεοδώρα/Θεόδωρος Αλεξανδρείας). Δήλωναν ευνούχοι και ξεμπέρδευαν από τις άβολες ερωτήσεις για την ψιλή φωνή και το αγένειο πρόσωπο. Οι υπόλοιποι μοναχοί το κατάπιναν αμάσητο και με τη βοήθεια της Θείας Χάριτος που θόλωνε τα νερά και τα μυαλά τους, όλα πήγαιναν ρολόι.

Άλλες εποχές, άλλα ήθη. Μπορείτε να φανταστείτε τον μακαρίτη τον Χριστόδουλο (αυτόν με το περιβόητο "κουσούρι") ή τον νυν Πειραιώς Σεραφείμ (οι γκέι "ψυχασθενείς και ανισόρροποι") να είναι γυναίκες μεταμφιεσμένες σε άντρες; Όχι βέβαια!

Μήπως μπορείτε να φανταστείτε τους ανωτέρω ιεράρχες να γονατίζουν και να σταυροκοπιούνται μπροστά σε τρανς αγίες; Πάλι όχι βέβαια! Κι όμως, οι Βίοι Αγίων όμως, γραμμένοι σχεδόν χίλια πεντακόσια χρόνια πριν, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες: οι τρανς αγίες υπήρξαν, ήταν πραγματικότητα και θαυματούργησαν – τουλάχιστον για όσους πιστεύουν στην ιερή παράδοση.

Εδώ όμως αρχίζει το μπέρδεμα: το Λευιτικό, ένα από τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης καταδικάζει απερίφραστα την παρενδυσία (να φοράει κανείς ρούχα του άλλου φύλου). Σε αυτό βασίζονται οι παπάδες και απαγορεύουν στις πιστές να φορούν παντελόνια στην εκκλησία και βάσει αυτού καταδικάζουν την ομοφυλοφιλία. (Το ίδιο πολύ σοβαρό βιβλίο απαγορεύει να τρώμε γαρίδες, καλαμάρια, στρείδια, επιτρέπει τους βιασμούς, την δουλεία κ.ά., αλλά ας μην το αναλύσουμε τώρα αυτό).

Βίοι Αγίων από τη μία, Λευιτικό από την άλλη. Ιδεολογική σύγκρουση; Ούτε κατά διάνοια. Όταν την συμφέρει, η Εκκλησία διαβάζει τα ιερά της βιβλία επιλεκτικά, τα μεταφράζει όπως της αρέσει, κάνει τα στραβά μάτια και τα βολεύει μια χαρά. Αυτό έκανε και με τις τρανς αγίες.

«Το έκαναν για να αφιερωθούν στον Θεό», ισχυρίζεται. Να αφιερωθούν στον Θεό παραβαίνοντας μια σημαντική απαγόρευση που ο ίδιος είχε θέσει; Ακόμη πιο παράξενο είναι ότι την παρέβαιναν επί δεκαετίες κατ’ εξακολούθησιν, καθώς υπήρχαν αμέτρητα γυναικεία μοναστήρια στα οποία θα μπορούσαν να είχαν μονάσει χωρίς προβλήματα και χωρίς να κοροϊδεύουν κανέναν.

«Το έκαναν για να σώσουν τη ζωή τους» ξαναλέει η Εκκλησία. Να σωθούν από ποιον; Δεδομένου ότι ο μοναχισμός αναπτύχθηκε μετά τη νομιμοποίηση του χριστιανισμού (313 μ.Χ. διάταγμα Μεδιολάνων) οι ειδωλολάτρες δεν απειλούσαν την ζωή κανενός. Αντιθέτως βρίσκονταν αυτοί υπό τρομερό διωγμό.

«Το έκαναν κάτω από πίεση». Ενδεχομένως στην αρχή, αλλά αυτές έμειναν ντυμένες άντρες σε όλη τους τη ζωή. Πόση πίεση πια;

Το κωμικοτραγικό είναι ότι μερικές τρανς αγίες είχαν ζηλευτή εξέλιξη και έγιναν «ηγούμενοι» στα μοναστήρια τους εν αγνοία φυσικά των μοναχών οι οποίοι ανακάλυψαν, σκανδαλισμένοι μπορούμε να υποθέσουμε, την πραγματική τους ταυτότητα μόνον μετά θάνατον. Μπορεί να φανταστεί κανείς την σκηνή όπου ο «ηγούμενος» εξομολογούσε υποχρεωτικά τους μοναχούς για τα αμαρτήματα της σάρκας; Ή τη σκηνή του σαβανώματος του νεκρού «ηγούμενου»; Αλλά από τότε η καριέρα απαιτούσε θυσίες. Η Εκκλησία εκτίμησε το ότι οι μοναχές αυτές παρά το γυναικείο σώμα (κουσούρι) είχαν «ψυχές ανδρών» (προτέρημα) και τους έδωσε τον επίζηλο τίτλο της αγίας. Το Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου δεν είχε εφευρεθεί ακόμη, διαφορετικά θα το είχαν πάρει και αυτό με μεγάλη επιτυχία.

Για να ξέρετε πότε να γιορτάσετε ευφρόσυνα την αγαπημένη σας τρανς αγία, επισυνάπτουμε έναν πλήρη κατάλογο από το εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Διαλέγοντας από αυτόν το καλλιτεχνικό σας ψευδώνυμο εξασφαλίζετε την αμέριστη ευλογία της αντίστοιχης αγίας.

 

Αγ. Αναστασία η Πατρικία Κων/πόλεως

10 Μαρτίου

Αγ. Άννα / Ευφημιανός Κων/πόλεως

29 Οκτωβρίου

Αγ. Απολλιναρία / Δωρόθεος

6 Ιανουαρίου

Αγ. Αθανασία Αντιοχείας

9 Οκτωβρίου

Αγ. Ευγενία / Ευγένιος Αλεξανδρείας

24 Δεκεμβρίου

Αγ. Ευφροσύνη / Σμάραγδος

25 Σεπτεμβρίου

Αγ. Μαρίνα εκ Σικελίας

20 Ιουλίου

Αγ. Μαρίνα / Μαρίνος Αντιοχείας

17 Ιουλίου

Αγ. Μαρία / Μαρίνος Αλεξανδρείας

12 Φεβρουαρίου

Αγ. Ματρώνα / Βαβύλας Πέργης

9 Νοεμβρίου

Αγ. Πελαγία / Πελάγιος

8 Οκτωβρίου

Αγ. Θεοδώρα / Θεόδωρος Αλεξανδρείας

11 Σεπτεμβρίου

Αγ. Θέκλα εξ Ικονίου

24 Σεπτεμβρίου


Σημείωση

Προφανώς, η χρήση σύγχρονων όρων όπως τρανσέξουαλ για να αναφερθούμε σε μια παλαιότερη ιστορική εποχή είναι αναχρονιστική, καθώς περιγράφουν διαφορετικές κοινωνικές και ανθρωπολογικές πραγματικότητες. Τηρουμένων των αναλογιών, ωστόσο, μπορούν να γίνουν σημαντικοί παραλληλισμοί.

Βιβλιογραφία

Anson, J., "The Female Transvestite in Early Monasticism: the Origin and Development of a Motif", Viator 5 (1974), 1-32
Authors’ Collective: Holy women of Byzantium. Ten Saint’s lives in English translation, editor Alice Mary Talbot, Dumbarton Oaks Research Library and Collection, Washington D.C. 1996
Bennasser, Khalifa Abubakr: Gender and Sanctity in Early Byzantine Monasticism: A Study of the Phenomenon of Female Ascetics in Male Monastic Habit with a Translation of the Life of St. Matrona, [Rutgers Ph.D Dissertation 1984; UMI 8424085]
Delcourt, Marie: "Le complexe de Diane dans l'hagiographie chretienne", Revue de l'Histoire des Religions 153 (January-March 1958), 1-33
Davis, Stephen J.:Crossed Texts, Crossed Sex: Intertextuality and Gender in Early Christian Legends of Holy Women Disguised as Men, Journal of Early Christian Studies - Volume 10, Number 1, Spring 2002, pp. 1-36
Patlagean, Evelyne: "L'histoire de la femme deguise en moine et l'evolution de la saintete feminine a Byzance", Studi Medievali ser. 3 17 (1976), 597-625, repr. in Structure sociale, famille, chretiente a Byzance IVe-XIe siecle, (London: Variorum, 1981), XI
Comstock, David: Gay Theology Without Apology, (Cleveland, OH: The Pilgrim Press: 1993

Ιστοσελίδες

Μέγας Συναξαριστής

Catholic Encyclopaedia

Holy Trinity Orthodox Russian Church Calendar

Calendar of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Saints

Το περιεχόμενο αυτής της σελίδας του 10% χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές.
Άδεια Creative Commons

web+programming makebelieve

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 79 guests και κανένα μέλος