Οι γκέι δεν είναι για σχέσεις. Σοβαρά;

Αφιέρωμα: γκέι σχέσεις

 

Φορέστε κράνη και μπότες και προσοχή στους σοβάδες που πέφτουν: εκτελούνται εργασίες κατεδάφισης μύθων!

alt

του Λύο Καλοβυρνά

 

Δίνουν και παίρνουν τα στερεότυπα για τους γκέι και τις λεσβίες: είστε έτσι, είστε αλλιώς. Ένα από τα πιο διαδεδομένα είναι ότι οι γκέι άνδρες και γυναίκες είμαστε ανίκανοι να κάνουμε σοβαρές, σταθερές σχέσεις. Ευτυχώς, ήδη από τη δεκαετία του 1970 έχουν γίνει πολλές έρευνες για το πώς είναι πραγματικά οι ερωτικές και φιλικές σχέσεις των γκέι και των λεσβιών. Οι έρευνες προσπάθησαν να εξακριβώσουν πόσο ισχύουν στην πραγματικότητα τα στερεότυπα και να μας δώσουν πιο αξιόπιστες εικόνες για τη ζωή μας. Το 10% σας προσκαλεί σ' ένα ταξίδι κατάρριψης των μύθων.

 

Μύθος 1: Οι γκέι και οι λεσβίες δεν θέλουν σταθερές σχέσεις αλλά και όσοι θέλουν είναι ανίκανοι να τις δημιουργήσουν.

Συχνά οι γκέι και οι λεσβίες παρουσιάζονται ως δυστυχισμένα άτομα που δεν καταφέρνουν να αναπτύξουν σταθερούς συναισθηματικούς δεσμούς. Αλλάζουν συνέχεια ερωτικούς συντρόφους και καταλήγουν να γεράσουν μες στη μοναξιά και την απομόνωση.

Τα ερευνητικά στοιχεία, ωστόσο, αντικρούουν το στερεότυπο. Οι μελέτες στάσεων δείχνουν ότι οι γκέι άντρες και γυναίκες θέλουν σταθερές και στενές σχέσεις (π.χ. Bell & Weinberg, 1978).

Άλλες μελέτες ερεύνησαν τον βαθμό που οι γκέι άντρες και γυναίκες κατορθώνουν να αναπτύξουν στενές σχέσεις. Από έρευνα σε έρευνα, τα ποσοστά διαφέρουν, αλλά σταθερή σχέση είχαν το 40% με 60% των ερωτηθέντων γκέι αντρών (π.χ. Bell & Weinberg, 1978· Harry, 1993· Jay & Young, 1997· Peplau & Cochran, 1981· Spada, 1979) και το 45% με 80% των γκέι γυναικών. Επομένως, ένα μεγάλο ποσοστό των ομοφυλόφιλων συνάπτουν σταθερές ερωτικές σχέσεις, με τις λεσβίες να εμφανίζουν ελαφρώς μεγαλύτερα ποσοστά σταθερών σχέσεων από ό,τι οι γκέι άντρες.

altΩραία, οι γκέι και οι λεσβίες κάνουμε σχέσεις. Κρατάνε όμως; Δεδομένου ότι δεν έχουμε μητρώα γάμων ούτε αντιπροσωπευτικές στατιστικές, είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε πόσο κρατάει μια μέση ομοφυλοφιλική σχέση. Οι περισσότερες μελέτες εστίασαν σε νέους ενήλικες, των οποίων οι σχέσεις φαίνεται να κρατούν λίγα χρόνια, κάτι που σ' αυτή την ηλικιακή ομάδα ισχύει και για τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Οι λίγες μελέτες που έχουν γίνει σε μεγαλύτερους γκέι άντρες και γυναίκες ανακάλυψαν ότι δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες οι σχέσεις που διαρκούν πάνω από μια εικοσαετία (π.χ. McWhirter & Mattison, 1984· Raphael & Robinson, 1980· Silverstein, 1990).

 

Μύθος 2: Οι γκέι σχέσεις είναι δυστυχισμένες, ανώμαλες και δυσλειτουργικές.

Πολύς κόσμος πιστεύει ότι οι γκέι και λεσβιακές σχέσεις είναι κατώτερες από τις σχέσεις των ετεροφυλόφιλων. Για παράδειγμα, μια μελέτη έδειξε πως οι ετεροφυλόφιλοι φοιτητές πιστεύουν πως οι γκέι και λεσβιακές σχέσεις είναι λιγότερο ικανοποιητικές και είναι πιο πιθανό να έχουν τσακωμούς και λιγότερο αληθινό έρωτα απ' ό,τι οι στρέιτ σχέσεις (Testa, Kinder & Ironson, 1987). Προσπαθώντας να διερευνήσουν αυτό το στερεότυπο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τις ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να διαπιστωθούν παράμετροι όπως η ικανοποίηση από τη σχέση, η ψυχολογική προσαρμογή ενός ζευγαριού και ο έρωτας.

Αποκαλυπτική είναι η μελέτη που έκαναν η Susan Cochran και η Letitia Anne Peplau (1980), στην οποία επιλέχθηκαν 50 λεσβίες, 50 γκέι άντρες, 50 στρέιτ άντρες και 50 στρέιτ γυναίκες — όλοι τους με σταθερό ερωτικό σύντροφο και παρόμοια κοινωνικά και προσωπικά χαρακτηριστικά (ηλικία, μόρφωση, εθνότητα, διάρκεια σχέσης).

alt

Περίπου το 60% των συμμετεχόντων απάντησε ότι ήταν «ερωτευμένοι» με τους συντρόφους τους. Oι υπόλοιποι απάντησαν ότι ήταν «αβέβαιοι». Οι λεσβίες και οι γκέι ανέφεραν πολύ θετικά συναισθήματα για τους συντρόφους τους και αξιολόγησαν τις σχέσεις τους πολύ ικανοποιητικές και πολύ στενές. Δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των γκέι, λεσβιών και στρέιτ όσον αφορά την ικανοποίηση από τη σχέση.

Στη συνέχεια, ζητήθηκε απ' όλους τους συμμετέχοντες να περιγράψουν με δικά τους λόγια τα «καλύτερα» και τα «χειρότερα» στοιχεία της σχέσης. Μετά από συστηματική ανάλυση περιεχομένου, δεν βρέθηκε καμία σημαντική διαφορά στις απαντήσεις των ομάδων — όλες ανέφεραν παρόμοια προβλήματα και χαρές.

Σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν πιο λεπτές διαφορές, που μπορεί να διέφυγαν από το σύστημα κωδικοποίησης των απαντήσεων, οι ερευνητές τύπωσαν τα «καλύτερα» και τα «χειρότερα» σε κάρτες, αφαιρώντας κάθε πληροφορία φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Έδωσαν τις κάρτες σε ομάδες αξιολογητών και τους ζήτησαν να ξεχωρίσουν τις απαντήσεις σε κατηγορίες: άντρες και γυναίκες, στρέιτ και γκέι. Οι αξιολογητές δεν κατάφεραν να αντιστοιχίσουν σωστά τις απαντήσεις και, αντιθέτως, παραπλανήθηκαν από τις δικές τους προκαταλήψεις, υποθέτοντας λανθασμένα ότι οι δηλώσεις που αφορούσαν ζήλια ήταν πιο πιθανό να έγιναν από γκέι παρά από στρέιτ.

Παρόμοια πορίσματα έχουν προκύψει και από άλλες έρευνες που χρησιμοποίησαν περισσότερες παραμέτρους. Εν γένει, οι γκέι και λεσβιακές σχέσεις δεν διαφέρουν από τις στρέιτ ως προς την ικανοποίηση ή τον έρωτα, ούτε ως προς το σκορ που έβγαλαν σύμφωνα με τις τυποποιημένες κλίμακες Locke-Wallace ή Spanier's Dyadic Adjustment Scale. (Cardell, Finn & Marecek, 1981· Dailey, 1979· Duffy & Rusbult, 1986· Kurdek & Schmitt, 1987· Peplau, Cochran & Mays, 1986· Peplau, Padesky & Hamilton, 1982.)

Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι όλες οι γκέι και λεσβιακές σχέσεις είναι ευτυχισμένες και δεν έχουν προβλήματα. Απλά δείχνουν ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια δεν έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν κακές ή δύσκολες σχέσεις απ' ό,τι οι στρέιτ.

 

Μύθος 3: Είναι αναπόφευκτο στα γκέι και λεσβιακά ζευγάρια ο ένας σύντροφος να παίρνει τον ρόλο του «άντρα» και ο άλλος το ρόλο της «γυναίκας».

Πολλοί ετεροφυλόφιλοι που δεν γνωρίζουν προσωπικά γκέι και λεσβίες πιστεύουν ότι στα γκέι ζευγάρια ο ένας παρτενέρ παίρνει τον ρόλο του άντρα και ο άλλος της γυναίκας. Αυτό διότι κρίνουν με βάση τις δικές τους σχέσεις (C.A. Tripp 1975).

alt

Όπως δείχνουν πολλές εμπειρικές έρευνες, οι περισσότεροι γκέι άντρες και γυναίκες απορρίπτουν κατηγορηματικά τον παραδοσιακό χωρισμό ρόλων μεταξύ άντρα και γυναίκας ως μοντέλο για τη σχέση τους (π.χ. Blumstein & Schwartz, 1983· Harry, 1984· Lynch & Reilly 1986· Marecek, Finn & Cardell, 1982· McWhirter & Mattison, 1994· Peplau & Amaro, 1982.)

Στα περισσότερα γκέι και λεσβιακά ζευγάρια, και οι δύο σύντροφοι εργάζονται, δηλαδή είναι «κουβαλητές» και έχουν οικονομική ανεξαρτησία. Εξετάζοντας τον καταμερισμό εργασιών στο σπίτι, τη σεξουαλική συμπεριφορά και τη λήψη αποφάσεων, οι έρευνες έδειξαν ότι πολύ σπάνια στα ομόφυλα ζευγάρια υπάρχουν ξεκάθαροι και σταθεροί ρόλοι άντρα-γυναίκα. Σε πολλές σχέσεις, παρατηρείται κάποια εξειδίκευση στις δραστηριότητες - ο ένας σύντροφος κάνει κάποιες δουλειές περισσότερο από άλλες. Ωστόσο, σπάνια ο ένας κάνει κυρίως τις «αντρικές» και ο άλλος τις «γυναίκες». Με άλλα λόγια, αυτός που μαγειρεύει δεν κάνει απαραίτητα και σίδερο ή πλυντήριο. Η εξειδίκευση έχει να κάνει περισσότερο με ατομικούς παράγοντες, όπως οι προσωπικές προτιμήσεις και ενδιαφέροντα.

Μικρή μειοψηφία είναι τα ομόφυλα ζευγάρια που λειτουργούν με βάση το μοντέλο άντρα-γυναίκας (καταμερισμός εργασιών, σεξουαλικοί ρόλοι, ντύσιμο, άσκηση εξουσίας).

Eφόσον το παραδοσιακό μοντέλο άντρα-γυναίκας δεν ισχύει στις ομόφυλες σχέσεις, υπάρχει άραγε κάποιο άλλο; Οι ερευνητές το εξέτασαν και αυτό. Ένα πιθανό μοντέλο μπορεί να βασίζεται στη διαφορά ηλικίας, με τον μεγαλύτερο σύντροφο να έχει ένα ρόλο αρχηγού ή μέντορα. Ωστόσο, οι σχέσεις με διαφορά ηλικίας αποτελούν μειοψηφία στην έρευνα που έκανε ο Harry (1982, 1984) σε ζευγάρια γκέι αντρών. Όταν υπήρχε διαφορά ηλικίας, ήταν σχετικά μικρή (5-10 χρόνια). Σε αυτά τα ζευγάρια εντοπίστηκε διαφορά όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων, η οποία αποτελούσε ευθύνη κυρίως του μεγαλύτερου συντρόφου.

Οι γκέι και λεσβιακές ερωτικές σχέσεις, σύμφωνα με τις έρευνες, δείχνουν να βασίζονται περισσότερο σε ένα μοντέλο φιλίας. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι είναι πιο συνηθισμένο τα γκέι και λεσβιακά ζευγάρια να παραμένουν στενοί φίλοι μεταξύ τους μετά τον χωρισμό, σε αντίθεση με τους περισσότερους στρέιτ. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, οι σύντροφοι έχουν την ίδια ηλικία και δίνουν έμφαση στη συντροφικότητα, το μοίρασμα και την ισότητα στις σχέσεις (π.χ. Harry, 1982, 1983c· Peplau κ.ά., 1978· Peplau & Cochran, 1981). Το μοντέλο φιλίας κατά κανόνα ευνοεί την ισότητα στις σχέσεις. Σε αντίθεση με τον γάμο, οι κανόνες που διέπουν τη φιλία προϋποθέτουν ότι οι σύντροφοι είναι σχετικά ισότιμοι σε κοινωνικό κύρος και εξουσία και τείνουν να έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα.

 

Μύθος 4: Οι γκέι και οι λεσβίες έχουν μικρό κοινωνικό και φιλικό κύκλο.

Τα στερεότυπα θέλουν τους γκέι και τις λεσβίες να ζουν μοναχικές ζωές, αποκομμένοι από την ευρύτερη κοινωνία, χωρίς τη στήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος. Σίγουρα αληθεύει ότι σε μια ομοφοβική κοινωνία, οι γκέι και οι λεσβίες βιώνουν αποξένωση και απομόνωση. Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε το ψυχικό κόστος και το άγχος που προκαλεί ο στιγματισμός και η κοινωνική απομόνωση.

alt

Σε ποιο βαθμό, όμως, καταφέρνουν να αντισταθμίσουν αυτά τα εμπόδια και να δημιουργήσουν δυνατούς και ικανοποιητικούς κοινωνικούς και φιλικούς κύκλους; Κάτι τέτοιο έχει τεράστια σημασία, γιατί η συναισθηματική στήριξη, βοήθεια και καθοδήγηση που παρέχει ένας φιλικός κύκλος συμβάλλει ιδιαίτερα στην ψυχική και σωματική υγεία.

Η Aura (1985) συνέκρινε 50 λεσβίες και 50 στρέιτ γυναίκες σχετικά με το πώς βίωναν την κοινωνική στήριξη που λάμβαναν. Όλες τους είχαν σταθερή ερωτική σχέση και παρόμοια ηλικία, μόρφωση και διάρκεια σχέσης. Καμία δεν είχε παιδιά στο σπίτι. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι στρέιτ και οι γκέι γυναίκες είχαν πολύ παρόμοιες απόψεις όσον αφορά τη σπουδαιότητα της κοινωνικής στήριξης και αντλούσαν παρόμοιο επίπεδο στήριξης από τις προσωπικές σχέσεις τους. Ωστόσο, υπήρχε μία διαφορά: οι λεσβίες και οι στρέιτ γυναίκες αντλούσαν στήριξη από διαφορετικές πηγές! Πολλές λεσβίες στηρίζονταν λιγότερο σε συγγενείς και περισσότερο στη σύντροφό τους ή σε φίλες σε σύγκριση με τις στρέιτ γυναίκες. Ενώ, για παράδειγμα, και οι λεσβίες και οι στρέιτ γυναίκες ανέφεραν ότι λάμβαναν εξίσου μεγάλη βοήθεια όταν έπρεπε να μετακομίσουν ή χρειάζονταν κάποιον να τις πάει στο αεροδρόμιο, οι λεσβίες στηρίζονταν περισσότερο σε φίλες και οι στρέιτ περισσότερο σε συγγενείς.

Η Lewin ερεύνησε την κοινωνική στήριξη που λάμβαναν οι λεσβίες και οι στρέιτ διαζευγμένες γυναίκες που μεγάλωναν παιδιά (Lewin, 1981· Lewin & Lyons, 1982). Βρήκε ότι και οι λεσβίες και οι στρέιτ μητέρες στρέφονταν στους γονείς τους ή σε άλλους συγγενείς για στήριξη. Περίπου το 84% των λεσβιών μητέρων ανέφεραν ότι όλοι ή σχεδόν όλοι οι συγγενείς τους ήξεραν για την ομοφυλοφιλία τους. Αν και αυτό αρχικά προξενούσε συναισθηματική ταραχή για πολλές λεσβίες και την οικογένειά τους, με τον καιρό η οικογένειά τους το αποδέχτηκε. Σε γενικές γραμμές, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η παρουσία παιδιών μάλλον εξομοιώνει την κοινωνική στήριξη που λαμβάνουν οι λεσβίες και οι στρέιτ γυναίκες.

Ο Kurdek (1988) ερεύνησε την κοινωνική στήριξη των ομόφυλων ζευγαριών. Όταν ρωτήθηκαν ποιος τους παρέχει κοινωνική στήριξη, σχεδόν όλοι ανέφεραν, εκτός από τον/την σύντροφό τους, τους φίλους τους. Επίσης, το 81% των γκέι αντρών και το 86% των λεσβιών ανέφεραν ως πηγή στήριξης κάποιον συγγενή, συνήθως τη μητέρα ή μια αδερφή. Με βάση το «Ερωτηματολόγιο Κοινωνικής Στήριξης Sarason» (1983), ο Kurdek δεν βρήκε καμία διαφορά μεταξύ των γκέι και των λεσβιών όσον αφορά τη στήριξη που λάμβαναν ή την ικανοποίησή τους από αυτή τη στήριξη.

Περιληπτικά, παρά τα διάφορα κοινωνικά εμπόδια που αντιμετωπίζουμε οι γκέι και οι λεσβίες, καταφέρνουμε να δημιουργήσουμε ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις, αρκεί βέβαια να μην αυτοαπομονωνόμαστε κρύβοντας την ομοφυλοφιλία μας.

 

Bιβλιογραφία

  • Alan P. & Weinberg, Martin S. Bell (1978), Homosexualities A Study of Diversity Among Men & Women An Official Publication o/t Institute for Sex Research (Kinsey).
  • Karla Jay, Allen Young (1976), The gay report : lesbians and gay men speak out about sexual experiences and lifestyles.
  • Peplau L. A. (1981), What Homosexuals Want, Psychology Today.
  • Deborah C. Stearns and John Sabini (1997), Dyadic Adjustment and Community Involvement in Same-Sex Couples, Journal International Journal of Sexuality and Gender Studies, Springer Netherlands.
  • Letitia Anne Peplau and Adam W. Fingerhut (2007), The Close Relationships of Lesbians and Gay Men Annual Review of Psychology, Vol. 58: 405-424.
  • Leslie Koepke, Jan Hare and Patricia B. Moran (1992), Relationship Quality in a Sample of Lesbian Couples with Children and Child-Free Lesbian Couples, Family Relations, Vol. 41, No. 2.
  • Peplau, L., Padesky, C., & Hamilton, M. (1982). Satisfaction in lesbian relationships. Journal of Homosexuality, 8(2), 23-35.
  • Peplau, L., & Spalding, L. (2000). The close relationships of lesbians, gay men, and bisexuals. In C. Hendrick & S. Hendrick (Eds.), Close relationships: A sourcebook (pp. 111-123). Thousand Oaks: Sage Publications, Inc.
  • Kurdek, L. (1994). The nature and correlates of relationship quality in gay, lesbian, and heterosexual cohabitating couples: A test of the individual differences, interdependence, and discrepancy models. In B. Greene & G. M. Herek (Eds.), Lesbian and gay psychology: Theory, research, and clinical applications (Vol. 1, pp. 133-155). Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Kurdek, L., & Schmitt, J. P. (1986). Relationship quality of partners in heterosexual married, heterosexual cohabiting, and gay and lesbian relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 56(4), 711-720.
  • Kurdek, L., & Schmitt, J. P. (1987). Partner homogamy in married, heterosexual cohabiting, gay, and lesbian couples. The Journal of Sex Research, 23(2), 212-232.
  • Dailey, D. M. (1979). Adjustment of heterosexual and homosexual couples in pairing relationships: An exploratory study. The Journal of Sex Research, 15(2), 143-157.
  • Duffy, S., & Rusblut, C. (1986). Satisfaction and commitment in homosexual and heterosexual relationships. Journal of Homosexuality, 12, 1-23.
  • Cardell, M., Finn, S., & Maracek, J. (1981). Sex-role identity, sex-role behavior, and satisfaction in heterosexual, lesbian and male couples. Psychology of Women Quarterly, 5(3), 488-494.
  • Lewin, E., & Lyons, T. (1979). Lesbian and heterosexual mothers: Continuity and difference in family organization. Paper presented at meeting of the American Psychological Association, New York. Lesbian's appeal for custody of son rejected. (1995, April 22). The New York Times, p. 6.
  • Lewin, E. (1981). Lesbianism and motherhood: Implications for child custody. Human Organization, 40(1),6-14.
  • Philip Blumstein and Pepper Scwartz (1983). American Couples: Money, Work, Sex, New York, NY: William Morrow and Company.
  • Mattison, A. & McWhirter, D. (1995). Lesbians, Gay men, and their families. The Psychiatric Clinics of North America, 18(1), 123-137.

Το περιεχόμενο αυτής της σελίδας του 10% χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές.
Άδεια Creative Commons

web+programming makebelieve

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 184 guests και κανένα μέλος