Εσύ επιλέγεις την κοινωνία σου

Συνέντευξη

στον Χρήστο Παρίδη

Οι ανοιχτά γκέι καλλιτέχνες μετριούνται στα δάχτυλα, όχι πάντα επειδή δεν το λένε οι ίδιοι αλλά επειδή κανείς δεν τους ρωτά. Ο Χρήστος Σιμαρδάνης μιλά στο 10% για τη θηλυπρέπεια, τις οργανώσεις, τους κρυφούς, την γκέι μαφία και πολλά άλλα. Και χωρίς απολογείται σε κανέναν.

 

Η φωνή του Χρήστου Σιμαρδάνη είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές στην Ελλάδα. Είναι η φωνή του MEGA. Η φωνή που μας πληροφορεί, μέσω των διαφημιστικών του σποτ, για ό,τι σχετίζεται με το μεγάλο κανάλι. Αλλά ο Χρήστος, είναι πάνω απ' όλα ηθοποιός. Με συμμετοχές σε εξαιρετικά φιλμ όπως τον «Μελισσοκόμο», τα «Πέτρινα χρόνια» και πιο πρόσφατα το «Κλάμα βγήκε από τον παράδεισο», έγινε ακόμα πιο γνωστός με τον -κρυφογκέι- ρόλο του μπάτλερ στην «Νταντά» και πέρυσι ως ένας από τους «Λατρεμένους γείτονες». Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε εξηγεί πως δεν ένοιωσε ποτέ στη ζωή του την ανάγκη να κρύψει την ερωτική του ταυτότητα, καθώς πάντοτε το θεωρούσε αυτονόητη παραδοχή. Για να περνά καλά κι αυτός και οι φίλοι του.

Χρήστο, μεγάλωσες στην Αθήνα;

Ναι. Αν και γεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στα έξι μου μετακομίσαμε στην Ελλάδα.

Έχεις κι εσύ λοιπόν τη γλυκιά κατάρα του Αλεξανδρινού. Οι γονείς, χωρίς άλλο, θα ήταν πιο ανοιχτόμυαλοι ως κοσμοπολίτες Έλληνες....

Ήταν, αλλά όσο τα προβλήματα δεν έφταναν στο σπίτι τους. Όταν η μητέρα μου έμαθε ότι είχα γραφτεί σε δραματική σχολή κρυφά, κι ότι συνειδητά δεν μπήκα στο πανεπιστήμιο γιατί δεν με ενδιέφερε, έγινε έξαλλη. Έφαγα τσόκαρο και τηγάνι στο κεφάλι...(γέλια)

Και τι έγινε τελικά;

Αποφάσισαν να φύγω στην Αμερική για σπουδές οικονομικών. Τελικά δεν πήρα βίζα και κατέληξα στο Λονδίνο να κάνω GCE. Μαράζωνα, κάνοντας το χατίρι των δικών μου και τότε συνέβη κάτι που άλλαξε όλη μου τη ζωή. Γνώρισα μια οικογενειακή φίλη, Νοτιοαφρικάνα Εβραία, τη Μαρλέν. Με ρώτησε για τις σπουδές μου και κατάλαβε ότι δυσανασχετούσα. Της είπα ότι ήθελα να σπουδάσω θέατρο αλλά δεν μ' αφήναν. Σηκώθηκε τότε κι άρχισε να ψάχνει το σώμα μου. Την πέρασα για τρελή. Τέλος μου είπε: «Ψάχνω να βρω που λέει την ημερομηνία θανάτου σου. Μόνο τότε δικαιούσαι να χαρίζεις χρόνια στους άλλους...» Έφυγα από το σπίτι της πετώντας! Σε λίγες μέρες είχα γραφτεί στο Central School of Speech and Drama. Φυσικά κόπηκε και το συνάλλαγμα από την Ελλάδα.

Για να παραφράσω τη φίλη σου, η ρήση της ισχύει κι όταν θυσιάζει κανείς τη σεξουαλικότητα του για τους άλλους. Γονείς, κοινωνία, αξιοπρέπεια....

Και τι είναι αξιοπρέπεια άλλωστε. Ποιος την ορίζει;

«Όποιος δεν έχει τ' αρχίδια να βγει έξω μόνος του και να υπερασπιστεί το «είναι» του, καμιά οργάνωση και κανένα κίνημα δεν θα τον σώσει.»

Στο Λονδίνο ήταν που συνειδητοποιήθηκες ερωτικά;

Όχι! Ήξερα από πολύ νωρίς τι ήμουν. Θυμάμαι γύρω στο 1971, δηλαδή στα δεκατέσσερα μου, είχαμε βγει ένα σαββατόβραδο, μια παρέα αγοριών και κοριτσιών κι όλοι δήλωναν ποιον ή ποια γούσταραν. Εγώ πνιγόμουν και ήθελα να τους πω ποιος ήμουν πραγματικά. Εκείνα τα χρόνια όποιος συνειδητοποιούσε τη διαφορετικότητα του συνήθως το έκρυβε. Εγώ ήθελα να ξεκαθαρίσω τα πράγματα, και τους το ξεφούρνισα. Ακολούθησε μια παγωμάρα. Ένας από τους φίλους μου είπε τότε: « Εγώ σε δέχομαι» και σηκώθηκε μια κοπέλα και του είπε: «Και από ποιο θρόνο μιλάς εσύ για να του πεις ότι τον δέχεσαι;». Και ξεκίνησε μια κουβέντα καθοριστική για το ποιοι έμειναν φίλοι μου και ποιοι όχι. Έκτοτε ποτέ ξανά δεν έδωσα σε κανέναν το δικαίωμα και την εξουσία να με κάνει να απολογηθώ για τη φύση μου, το κύτταρο μου!

Έζησες το Λονδίνο των '70s κι εδώ ανήκες στη γενιά του ΑΚΟΕ. Πώς τα βίωσες όλα αυτά;

Δεν είχα καμία σχέση με τίποτα από αυτά. Θεωρούσα τόσο αυτονόητη την ερωτική μου ζωή και καθώς στο Λονδίνο έπρεπε να εργαστώ σκληρά για να αντεπεξέλθω, δεν είχα χρόνο για τίποτα άλλο πέρα από τις σπουδές μου. Πάντως δεν ένιωθα και να με αφορούν. Ακόμα και σήμερα δεν καταλαβαίνω την έννοια του Gay Pride. Εγώ ένα pride μόνο αναγνωρίζω στην κοινωνία, το Human Pride. Όλα τα υπόλοιπα μου φαίνονται λάθος. Όποιος το δηλώνει και το ασπάζεται είναι σαν να θέλει να είναι διαφορετικός. Ενώ τα προτερήματα όλων των ανθρώπων πρέπει να είναι ίδια.

Αναμφισβήτητα, αλλά δεν υπάρχουν θέματα που χρειάζονται συλλογικό αγώνα;

Όποιος δεν έχει τ' αρχίδια να βγει έξω μόνος του και να υπερασπιστεί το «είναι» του, καμιά οργάνωση και κανένα κίνημα δεν θα τον σώσει. Απλώς θα τον βάλει σε μια άλλη ντουλάπα. Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα κάποιοι φίλοι μου πήγαιναν και έκαναν βάρδιες στο ΑΚΟΕ για να απαντούν στο τηλέφωνο δίνοντας οδηγίες σε επαρχιώτες γκέι πού να πηγαίνανε να ψωνιστούν. Μα είναι αυτό απελευθέρωση;

Δεν ήταν μόνο αυτό που έκανε το ΑΚΟΕ...

Ναι, εντάξει, αλλά ειλικρινά δεν είναι οι οργανώσεις που σε κάνουν ή δεν σε κάνουν κάτι. Εγώ σ' όλη μου η ζωή ψηφίζω ΚΚΕ και ποτέ δεν πήγα καν να γραφτώ στην ΚΝΕ. Άσε που όλοι με ψέγουν ότι ανήκω σ' ένα κόμμα που θεωρεί τους ομοφυλόφιλους άρρωστους. (γέλια)

Αυτό που λέμε κοινωνία είναι καταρχήν οι 5-6 φίλοι που επιλέγεις να έχεις. Άρα, για το σε ποια κοινωνία κινείσαι, ένα μέρος ευθύνης έχεις κι εσύ.

Πώς βλέπεις τη σημερινή γενιά των γκέι; Περνάνε καλύτερα;

Μα εγώ δεν ένιωσα ποτέ ότι στερήθηκα κάτι. Κι όλα αυτά που λένε ότι οι προηγούμενες γενιές ταλαιπωρήθηκαν ενώ σήμερα τα βρίσκεις όλα εύκολα και σε αφθονία, δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι είναι έτσι. Δε νομίζω ότι οι γκέι του '50, και παλιότερα του '20, του '30, εποχές πολύ γόνιμες για την ελληνική κοινωνία, περνούσαν άσχημα. Με άλλες μορφές επικοινωνίας βέβαια. Ενώ τι συμβαίνει επί ημερών μας; Εγώ είμαι σίγουρος ότι έχει συμβεί κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο με την εποχή εκείνη. Υπάρχουν αγόρια τα οποία βιώνουν μια γκέι καθημερινότητα χωρίς να είναι στην ουσία καν γκέι! Δεν ξέρω τι τους έχει παρασύρει, τι προσπαθούν να μιμηθούν, τι έχουν ζηλέψει, αλλά το έχουν επιλέξει χωρίς να είναι η ουσία τους. Το πιστεύω ακράδαντα!

Δηλαδή, το βιώνουν ως ένα εναλλακτικό lifestyle λες;

Σαν μια μοντερνιά, ναι...

Ακόμα κι αν έχεις δίκιο, στο παρελθόν υπήρχαν άνθρωποι που καταπιέστηκαν πολύ από τον περίγυρο τους. Οικογένειες που τους απομόνωναν κι άλλες αδιανόητες ταπεινώσεις. Αν σήμερα κάποιοι πέφτουν σε μια παγίδα lifestyle, όπως πιστεύεις, ίσως και να περνάνε καλύτερα από το να κάνουν έναν αναγκαστικό γάμο, λόγου χάρη, όπως παλιότερα...

Το πρόβλημα αρχίζει όταν έχεις πρόβλημα με τις επιλογές σου. Αν αντιθέτως δεν νιώθεις ότι έχεις πρόβλημα, θα βρεις τον τρόπο να βγεις από το αδιέξοδο και να υπερασπιστείς με αξιοπρέπεια τον εαυτό σου. Επιβιώνοντας χωρίς να προκαλέσεις, και χωρίς να χρειάζεται καμία επανάσταση. Σε όλες τις εποχές.

Βλέπεις τον λόγο να υπερασπιζόμαστε ένα συντηρητικό μοντέλο χωρίς ελευθερία επιλογών; Ένα μοντέλο που σε τελική ανάλυση οδηγεί σε δραματικές ρήξεις μέσα στις οικογένειες; Σκέψου τους ακραίους, ηθικούς και όχι μόνο, νόμους του ισλαμικού κόσμου σήμερα.

Καλά, στον ισλαμικό κόσμο το θέμα είναι γενικότερο. Εκεί πρέπει καταρχήν να βγουν οι γυναίκες από τα σπίτια τους και μετά οι γκέι.

Τι γνώμη έχεις για τη θηλυπρέπεια, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο των γκέι προηγούμενων κυρίως γενιών;

Δεν είναι ένα στοιχείο που τους χρειάζεται. Αλλά δεν έχω δικαίωμα να έχω άποψη για κάτι που για πολλούς είναι στο κύτταρο τους.

Ποτέ ξανά δεν έδωσα σε κανέναν το δικαίωμα και την εξουσία να με κάνει να απολογηθώ για τη φύση μου, το κύτταρο μου!

Στο χώρο του θεάματος στο οποίο ανήκεις, η θηλυπρέπεια λειτουργεί ως στοιχείο ανατροπής του αντρικού καθωσπρεπισμού, με χιούμορ πολλές φορές καταλυτικά βιτριολικό...

Το χιούμορ είναι κάτι άλλο. Αλλά δεν νομίζω ότι στη ζωή κάποιος για να απελευθερωθεί δεν έχει άλλη επιλογή από τη θηλυπρέπεια και τα γυναικεία υποκοριστικά. Υπάρχουν και άλλα στάδια να υπερασπιστεί κανείς με αξιοπρέπεια το φύλο του. Για μένα είναι απαραίτητο για έναν ομοφυλόφιλο να κρατά τα χαρακτηριστικά του φύλου του.

Και είναι αυτό δημοκρατία; Απελευθέρωση δεν είναι και η ανεκτικότητα σε τύπους μη αποδεκτούς κοινωνικά;

Σαφώς, η ανεκτικότητα και η δημοκρατία τα περιλαμβάνει όλα αυτά. Θα ήθελα να ζω όμως σε μια κοινωνία που να μην δημιουργεί καν όλα αυτά τα θέματα.

Μοιάζεις ιδιαίτερα άνετος με τη ζωή σου, σαν να μην υπήρξαν ποτέ προβλήματα. Δηλαδή δεν έπεσες ποτέ θύμα ρατσισμού; Τόσο γενναιόδωρη υπήρξε η κοινωνία μαζί σου;

Αυτό που λέμε κοινωνία είναι καταρχήν οι 5-6 φίλοι που επιλέγεις να έχεις. Ένα κομμάτι που έχεις φτιάξει και είναι δίπλα σε ένα άλλο κομμάτι που έχει φτιάξει ένας άλλος παραπέρα. Άρα για το σε ποια κοινωνία κινείσαι, ένα μέρος ευθύνης έχεις κι εσύ. Και το πώς σου φέρεται αυτή η κοινωνία. Τώρα, όσον αφορά εμένα, είμαι από τη φύση μου ένας υπερκοινωνικός άνθρωπος και πάντα περνούσα καλά. Εργάστηκα μια εποχή στην British Airways όπου όντως αν ήσουν λίγο διαφορετικός υπήρχε φόβος να πέσεις θύμα σάτιρας και ρατσισμού. Εκείνη την περίοδο είχα δώσει μια πολύ ωραία δική μου μάχη, σε σημείο να οδηγήσω πολλούς ανόητους συναδέλφους μου να νιώσουν γελοίοι και κάποιοι να φτάσουν να ζητήσουν συγνώμη. Στη British μάλιστα υπήρχε ένας άγραφος νόμος σύμφωνα με τον οποίο ο εργαζόμενοι δικαιούνταν εισιτήρια για την οικογένεια τους. Αν δήλωνες ότι ο σύντροφος σου ήταν του ίδιου φύλου, είχες τις ίδιες παροχές!

Δηλαδή η British Airways «ευλόγησε» τον γκέι γάμο πριν απ' όλους! Εσύ είσαι υπέρ του θεσμού;

Αν και ο γάμος έχει εξευτελιστεί 100%, καταλαβαίνω ότι για δύο ανθρώπους που ζουν 20-30 χρόνια μαζί, πρέπει να έχουν το δικαίωμα ο ένας να μπορεί να προσφέρει στον άλλο τα κεκτημένα του. Δεν βλέπω το λόγο να κληρονομούν τα ανίψια που περιγελούσαν μια ζωή τον θείο, την περιουσία του ενώ υπάρχει σύντροφος που ένας «γάμος» ή συμβόλαιο συμβίωσης μπορεί να το διευθετήσει δικαιότερα.

Εργάζεσαι για την τηλεόραση χρόνια. Υπάρχει η εντύπωση ότι οι γκέι κινούν τα νήματα. Αληθεύει;

Ούτε κατά διάνοια. Στα επίπεδα εξουσίας καθόλου. Ίσως δίνει ευκαιρίες αποδοχής των γκέι.

Ποια είναι η γνώμη σου για τους διάσημους γκέι που δεν το παραδέχονται ανοιχτά;

Ο καθένας ζει όπως αντέχει, όπως έχει συνηθίσει, ανάλογα με τα χαστούκια που έχει φάει, αν έχει τα κότσια να το υπερασπιστεί δημόσια ή όχι.

Τελικά η μητέρα σου, πέρα από την απόρριψη της στο να γίνεις ηθοποιός, αποδέχτηκε -όταν φαντάζομαι ότι έμαθε- την ερωτική σου ταυτότητα;

Το έμαθε λίγο τυχαία και ξεκινήσαμε μια συζήτηση που κράτησε δυόμισι ημέρες. Είπαμε ό,τι έπρεπε να πούμε και στο τέλος έκανε delete. Πάρα πολλά χρόνια αργότερα, σε μια μου κουμπαριά έσκυψε στο αυτί μου και πολύ γλυκά και τρυφερά μου είπε: «Τουλάχιστον έχεις αυτές τις οικογένειες»...

«Ψάχνω να βρω που λέει την ημερομηνία θανάτου σου. Μόνο τότε δικαιούσαι να χαρίζεις χρόνια στους άλλους...»