Το μόνο που μας λείπει είναι η ακοή

Αφιέρωμα: ΑΜΕΑ & ομοφυλοφιλία

Η Μαρία, 33 χρονών, είναι κωφή και περήφανη που είναι λεσβία.

Συνέντευξη στον Λύο Καλοβυρνά
Επιμέλεια: Δημήτρης Αγγελίδης

Αρρώστησα και κουφάθηκα οχτώ μηνών. Μίλαγα περίεργα, δεν καταλάβαιναν τι έλεγα, κι έτσι με πήγαν στο νοσοκομείο Παίδων. Εκεί έμαθαν ότι είχα χάσει την ακοή και την ομιλία μου. Έπαθαν σοκ.

Μεγάλωσα με νοηματική και λογοθεραπεία. Πήγα σε ιδιωτικό νηπιαγωγείο, όπου οι γιατροί συμβούλεψαν τη μάνα μου να κάνω λογοθεραπεία, την οποία ξεκίνησα στα δύο μου χρόνια. Έτσι έμαθα να μιλάω. Από το δημοτικό μέχρι το λύκειο πήγα σε σχολείο κωφών, όπου επικοινωνούσαμε με νοηματική. Ομιλία καθόλου, γιατί κανείς άλλος δεν μιλούσε. Καμιά φορά μιλούσα και μ' έβλεπαν περίεργα.

Στο δημοτικό οι γονείς μου αποφάσισαν να μου πάρουν ακουστικά. Με τα ακουστικά άκουγα ήχους, τρυπάνι, κρότους, κουδούνι, μουσική, τον δρόμο, κόρνες, μηχανές... Τα άκουγα αυτά και ρωτούσα: «Μαμά τι είναι αυτό, τι είναι το άλλο;». Η μαμά μου δεν έμαθε νοηματική, ούτε ο πατέρας μου. Προσπαθούσαν να συνεννοηθούν μαζί μου, αν ήθελα παιχνίδι, αν ήθελα να φάω, όλα με παντομίμα.

Εφτά χρονών ξεκίνησα λογοθεραπεία. Στα εννιά σταμάτησα, δεν άντεχα άλλο. Εκείνη τη χρονιά έχασα και τον πατέρα μου. Ήθελα πια να προσπαθήσω μόνη μου. Πήρα ένα βιβλίο και διάβαζα μόνη μου κάθε λέξη. Έτσι έμαθα το αλφάβητο. Στα έντεκά μου έμαθα να λέω μια πρόταση πολύ αργά, με μεγάλη δυσκολία. Τώρα ακούω λίγο με τα ακουστικά και διαβάζω χείλη.

Από τα 18 μου, όταν έμαθα ότι υπάρχουν γκέι μπαρ, πήγαινα παντού. Μπορούμε να χορέψουμε εμείς οι κωφοί, νιώθουμε την δόνηση από τα ηχεία, δεν χρειάζεται η φωνή.

Εμείς οι κωφοί μεγαλώσαμε με ρατσισμό και πολύ θυμό, γιατί τα παιδιά έξω απ' το σχολείο μας κορόιδευαν. Αυτοί που δεν ξέρουν νοηματική μας βλέπουν σαν αρρώστους. Αλλά δεν είμαστε άρρωστοι. Το μόνο που μας λείπει είναι η ακοή. Μια μέρα είχαμε βγει έξω και γελούσαμε. Περνάγανε κάτι παιδιά και ένα απ' αυτά μας έκανε πειράγματα. Τα κωφά παιδιά νευρίασαν και τους έδωσαν πολύ ξύλο.

Τώρα η κοινωνία έχει αλλάξει, το έχουν μάθει. Ζούμε με τη νοηματική, κάποιοι από εσάς που ακούτε μαθαίνετε νοηματική, υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά από παλιά. Παλιά δεν υπήρχε καμία ενημέρωση. Δεν ήξεραν καν τι σημαίνει νοηματική. Ήταν πολύ χάλια, μαύρη εποχή.

Σπούδασα αγωγή προσχολικής ηλικίας, στο Καποδιστριακό Αθηνών. Με άλλαξε το πανεπιστήμιο γιατί γνώρισα πολλούς ανθρώπους. Ήμασταν λίγα παιδιά κωφοί. Οι καθηγητές δεν ήξεραν νοηματική. Μας έλεγαν να πάμε σπίτια μας. Οι πιο πολλοί μας βοηθούσαν να κρατάμε σημειώσεις, αλλά πώς; Διαβάζοντας τα χείλια μόνο; Πήγα στη γραμματεία και τους είπα ότι είναι παράνομο που δεν μας βρίσκουν διερμηνέα. Θέλουμε να σπουδάσουμε, με ποιο δικαίωμα μας στερούν τη διερμηνεία; Τώρα κάποια τμήματα έχουν διερμηνεία, τότε δεν είχε κανένα. Πέρασα δύσκολα γιατί το πανεπιστήμιο δεν με στήριζε. Εγώ είχα μάθει αλλιώς. Εμείς στο σχολείο μας ήμασταν πιο στενά δεμένοι. Εκεί βρήκα άλλη κοινωνία. Είχαμε ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς που να γνωρίζουν τη νοηματική γλώσσα. Πάντως, όλοι πήραμε πτυχίο.

Τώρα δουλεύω σε μια εταιρεία. Η πρώτη χρονιά στη δουλειά ήταν δύσκολη. Δεν ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν μια κοπέλα που δεν ακούει. Κάνω παρέα με ακούοντες. Έχω φίλες και φίλους, μιλάω με αυτούς, τους μαθαίνω τα πολύ βασικά στη νοηματική. Αλλά τους κωφούς τους νιώθω αδέρφια μου. Μεγάλωσα μαζί τους, στον δρόμο, τις καφετέριες, τα μπαράκια, τους αγαπώ πολύ. Μπορούμε να χορέψουμε εμείς οι κωφοί, νιώθουμε την δόνηση από τα ηχεία, δεν χρειάζεται η φωνή του τραγουδιστή. Εγώ από τα 18 μου, όταν έμαθα ότι υπάρχουν γκέι μπαρ, πήγαινα παντού: Λίζαρντ, Άρωμα γυναίκας, Νόιζ. Πρόλαβα την Οδύσσεια και τα Πρόσωπα.

Στα 17 ερωτεύτηκα την καλύτερή μου φίλη στο σχολείο, από ένα χαστούκι. Κάποια στιγμή, επειδή μπορούσα να μιλάω, με έστειλαν σε κανονικό σχολείο. Νόμιζε η φίλη μου ότι θα φύγω για πάντα και θύμωσε πολύ. Εγώ όμως δεν άντεξα το κανονικό σχολείο, φοβήθηκα, και γύρισα πίσω σε μια εβδομάδα. Με το που με είδε η φίλη μου, μου έδωσε ένα γερό χαστούκι. «Είσαι ηλίθια, πας σε άλλο σχολείο και με παρατάς», είπε. Έχασα τα λόγια μου, φοβήθηκα. Είχε πιάσει βροχή, είχαμε γίνει μούσκεμα. Πήγα να την ηρεμήσω κι εκείνη με φίλησε. Κόλλησα σ' αυτό το φιλί. Εκείνη έβαλε τα κλάματα. Ερωτευτήκαμε.

Στον λεσβιακό χώρο μου φέρονται πολύ καλά που είμαι κωφή. Αντιθέτως, στους κωφούς δεν άρεσε η ιδέα ότι ήμουν λεσβία.

Για τρία χρόνια ήμασταν φουλ ερωτευμένες, ούτε τσακωμούς ούτε τίποτα. Στο τέλος του τρίτου χρόνου, προέκυψε σοβαρό πρόβλημα υγείας. Έπαθε λευχαιμία, άρχισε χημειοθεραπείες. Εγώ τότε ασχολιόμουν με το θέατρο στο σχολείο κωφών και πήγαινα στο νοσοκομείο να τη δω μετά τις πρόβες. Άντεξε δύο χρόνια. Πέθανε ενώ έλειπα στην Πάτρα για μια θεατρική παράσταση. Της είχα πάρει δώρο και ήθελα να της το δώσω πώς και πώς, αλλά πήγα στο σχολείο και τους είδα όλους να κλαίνε. Ένιωσα σαν να έπεσε μια μεγάλη πέτρα στη μούρη μου. Πήγα να πεθάνω.

Αυτός που με βοήθησε να βρω τον δρόμο μου ήταν ο μπαμπάς της. Να σταθώ στα πόδια μου, να σπουδάσω, να βγω, να χαρώ, να βοηθήσω ανθρώπους. Με έκανε να είμαι θετική. Με είχε σαν παιδί του, με καμάρωνε. Κάποια στιγμή μου είπε: «Ήξερα τι είχατε». «Πώς;» τον ρώτησα. «Μου το είπε, πριν πεθάνει. "Μπαμπά", είπε, "κουράζομαι, αφήστε με να φύγω. Να την προσέχετε τη Μαρία, να την μην την πειράξετε, την αγαπάω πολύ"». Όπως επίσης ήξερε ο δικός μου πατέρας τι ήμουν. Έβλεπε ότι φορούσα αντρικά ρούχα και, πριν πεθάνει, το είπε στη μαμά μου. Μαλώναμε συνέχεια με τη μαμά μου γι' αυτό. Δεν το ήθελε. Ούτε τώρα το θέλει, αλλά το δέχεται.

Τη δεύτερη σχέση μου την γνώρισα στο δρόμο. Την έβλεπα συνέχεια, εγώ πήγαινα στη σχολή κι εκείνη στο γραφείο της στη Σόλωνος. Εκείνη άκουγε. Μια μέρα της λέω: «γεια». Μου λέει κι αυτή: «γεια». Κάνω να φύγω, αλλά ξαναγυρνάω και της λέω: «Κοπελιά, το όνομά σου;» Μου λέει: «Ακόμα επιμένεις να μάθεις το όνομά μου;». Λέω: «Επιμένω». Εκείνη λέει: «Όχι». «Όχι; Φεύγω», της κάνω. Έφυγα. Πέρασαν τρεις μήνες και μια μέρα, ενώ μιλούσα με τους συμφοιτητές μου, πέρασε και είδε τη νοηματική. Αυτή τη φορά μου είπε εκείνη «γεια», αλλά το μόνο που έκανα ήταν να σηκώσω το χέρι σε ένδειξη χαιρετισμού. Ήμουν τυπική, για να την τσεκάρω. Την επομένη, περνούσε στο δρόμο και της είπα εγώ «γεια». Ήμουν πολύ θαρραλέα, αφού βρήκα το θάρρος να της πω να πάμε για καφέ.

Μείναμε μαζί τέσσερις μήνες. Έμαθε νοηματική. Στην παρέα μου όλοι οι κωφοί μιλούσαν με νοηματική, εκείνη γκρίνιαζε, ένιωθε ότι την κουτσομπολεύαμε. Ένα βράδυ είχαμε πιει και οι δύο και καβγαδίσαμε. Της είπα ότι αν δε μάθει νοηματική θα φύγω. Είπε ότι με θέλει, μου ζήτησε να της μάθω νοηματική. Ήταν πολύ σωστή η κίνησή της. Αλλά δεν ήταν εύκολα, είχαμε μεγάλες διαφορές. Μια μέρα, τελείως ξαφνικά, μου είπε ότι φεύγει για Αμερική, για να βγάλει καλύτερα λεφτά. Το αεροπλάνο της έφευγε την ίδια μέρα.

Έχω γνωρίσει πολλές γυναίκες, αλλά όχι για σχέση. Ελπίζω να βρω τον άνθρωπο που θ' αγαπήσω. Είμαι πολλά χρόνια μόνη, δεν βρήκα την κατάλληλη, ίσως δεν ήταν η σωστή ώρα. Μου λένε: «Μην αγχώνεσαι, θα έρθει μόνο σου». Εγώ καμιά φορά νιώθω θλίψη• βλέπω τα ζευγάρια, τα καμαρώνω. Έχω φίλες που αγαπιούνται και μένουν μαζί... Μου λείπει αυτό.

Στον λεσβιακό χώρο μου φέρονται πολύ καλά που είμαι κωφή. Αντιθέτως, οι άλλοι κωφοί δεν με ήθελαν, γιατί δεν τους άρεσε η ιδέα ότι ήμουν λεσβία. Μετά που τελείωσε το σχολείο, εκείνοι που με έκαναν πέρα το μετανιώσανε. Τώρα πια μου φέρονται καλά, βγαίνουμε πού και πού. Ήμουν δύο φορές γενικός γραμματέας στο Σύλλογο Κωφών, αλλά έπαθα υπερκόπωση και παραιτήθηκα. Έχουμε γκέι και λεσβίες κωφούς. Είχαν έρθει κάποιοι στο Πράιντ, άλλοι ήταν εθελοντές και βοηθούσαν. Εγώ κατέβηκα στο Πράιντ φέτος πρώτη χρονιά. Μου άρεσε πολύ. Στην παρέλαση κρατούσα τη σημαία. Θα βοηθήσω και φέτος για τα δικαιώματα μας στον λεσβιακό χώρο.