Το σκάκι του βλέμματος

Αφιέρωμα: ΑΜΕΑ & ομοφυλοφιλία

Όταν είσαι καροτσάκιας, όλοι σε κοιτάζουν λες και βλέπουν παράσταση. Το σκάκι το βλέμματος παίζεται από τις δυο πλευρές όμως.

της Liz Carr

Μετάφραση: George Le Nonce

Είμαι αστείος άνθρωπος. Δηλαδή, γελάνε όταν με βλέπουνε. Είμαι επίσης και παράταιρη: κοντή, ασπρουλιάρα, λεπτοκαμωμένη και κατσιασμένη. Μοιάζω εύθραυστη, με έναν τρόπο ευαίσθητο κι αρρωστιάρικο, σαν να έχω βγει από ρομαντικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα. Όσο για το κεφάλι μου, μεγάλο και ογκώδες, μοιάζει σαν να το έχουν κολλήσει κατά λάθος σε σώμα παιδιού, ενός αντισυμβατικού παιδιού. Είμαι, χωρίς αμφιβολία, μοναδική.

Επομένως δεν είναι ν' απορεί κανείς που οι άλλοι με κοιτάζουν επίμονα. Επανειλημμένα, σταθερά, φανερά, κρυφά, δημόσια, ξεδιάντροπα, με κοιτάζουν. Δεν τους κατηγορώ - κι εγώ αν έβλεπα κάποιον με σουλούπι τόσο παράξενο όσο το δικό μου, θα τον κοίταζα.

Παλιότερα πίστευα ότι ακριβώς επειδή έχω ζήσει στο πετσί μου την αδιακρισία των επίμονων βλεμμάτων, δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω το είδος του ανθρώπου που κοιτάζει αδιάκριτα. Πόσο λάθος έκανα! Αν και μερικές φορές ενοχλούμαι ή τσαμπουκαλεύομαι όταν με κοιτάνε, η αλήθεια είναι ότι κι εγώ δεν πάω πίσω: μπανίζω τους άλλους τόσο όσο με μπανίζουν κι αυτοί. Στην πραγματικότητα, επομένως, ομολογώ ότι είμαι και θύμα και δράστης του φοβερού κοιτάγματος.

Παίζω ένα παιχνίδι που το αποκαλώ Σκάκι του βλέμματος. Πιο πολύ γουστάρω να παίζω αυτό το παιγνίδι στην αίθουσα αναμονής του νοσοκομείου - πράγμα πολύ φυσικό, αφού περνάω μπόλικες ώρες την εβδομάδα εκεί. Αλλά ακόμη στη διαδρομή προς το νοσοκομείο, οι ευκαιρίες που μου δίνονται να παίξω το Σκάκι του βλέμματος είναι απεριόριστες!

Είμαι κοντοστούπα κι έτσι, όταν βρίσκομαι στο αυτοκίνητο, από το παράθυρο φαίνονται μόνο τα μεγάλα καστανά μου μάτια και ο ασουλούπωτος θάμνος που έχω για μαλλί. Κάθε φορά που βρισκόμαστε δίπλα σε άλλο αμάξι, δίνουμε αγώνα ταχύτητας ποιος θα μπανίσει τον άλλο πρώτο. Αν τύχει οι διπλανοί να κοιτάζουν προς τη μεριά μου, οι αντιδράσεις τους κυμαίνονται από ευγενικά χαμόγελα μέχρι αμηχανία και χαχανητά. Κάνω ότι δεν το προσέχω.

Αν τους δω εγώ πρώτη, το εκμεταλλεύομαι δεόντως. Τους παρακολουθώ αδιάκριτα καθώς τραγουδούν με το ραδιόφωνο, σκαλίζουν τη μύτη τους ή τα χώνουν στον μπροστινό οδηγό, ενώ αυτοί μακαρίως αγνοούν ότι τους παρακολουθώ. Όταν όμως αντιληφθούν ότι τους κοιτάζω, συνειδητοποιούν τι κάνουν, το παιγνίδι κόβεται απότομα και το μπανιστήρι αναβάλλεται, ώσπου να φτάσουμε στον προορισμό μας.

Όταν φτάνουμε στο νοσοκομείο, η βοηθός μου με οδηγεί κατευθείαν στο πάρκινγκ των αναπήρων. Δεν υπάρχει περίπτωση να βρούμε θέση την οποία να μην εποφθαλμιά και κάποιος άλλος - σε κάθε ελεύθερη θέση αντιστοιχούν πάντα δύο αυτοκίνητα που περιμένουν. Οπότε η βοηθός μου με βοηθάει να βγω από το αυτοκίνητο και πλησιάζει τον άλλο οδηγό για να τον ρωτήσει αν θέλει να παρκάρει εκείνος. Ο άλλος βοηθός, αφού με κόψει από την κορυφή ως τα νύχια, τελικά απαντάει: «Η δικιά σου είναι πολύ πιο χάλια απ' τον δικό μου, πάρτε τη εσείς τη θέση μωρέ.» Τελικά το στυλ «τώρα αφήνω την τελευταία μου πνοή» που έχω υιοθετήσει έχει και τα πλεονεκτήματά του.

Έχοντας παρκάρει αυτάρεσκα στη θεσάρα αναπήρων, τσουλάω με το καρότσι μου ως την αίθουσα αναμονής του νοσοκομείου και το παιγνίδι των βλεμμάτων ξαναρχίζει. Ήδη από τη στιγμή που δίνω το όνομά μου στην υποδοχή, ξέρω ότι οι άλλοι ασθενείς με ζυγίζουν. Είμαι η καινούρια, και προφανώς με βλέπουν σαν παρείσακτη, που ήρθε να τους φάει τα χωράφια. Αράζω κι εγώ στην περιοχή όπου παρκάρουν τα αναπηρικά καρότσια, με μόνη μου συντροφιά ένα μεταλλικό τραπεζάκι με γάζες και ιατρικά εργαλεία. Στήνω καραούλι σ' αυτήν την πλεονεκτική θέση κι αρχίζω την επισκόπηση της αίθουσας αναμονής.

Η αίθουσα είναι γεμάτη ψηλές πλαστικές πολυθρόνες σε χρώματα παστέλ. Σε μια γωνιά έχουν στήσει έναν υποτυπώδη παιδότοπο, όπου αργοπεθαίνει ένα ελεεινό λούτρινο αρκουδάκι. Απέναντι έχει ένα αυτόματο μηχάνημα που βγάζει ζεστό νερό και σούπα σε σκόνη. Μια τεράστια οθόνη προβάλλει πληροφορίες σχετικά με θέματα γενικού ενδιαφέροντος, όπως τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη, το αλκοόλ που καταναλώνει κατά μέσο όρο ένας εικοσιτετράχρονος Βρετανός ή σε ποιον αριθμό να τηλεφωνήσετε αν σας έρθει η διάθεση να τινάξετε τα μυαλά σας στον αέρα. Διατίθεται επίσης μεγάλος όγκος αναγνωστικού υλικού από τη δεκαετία του '90 - παμπάλαια τεύχη περιοδικών όπως το «Εσείς και το πλέξιμο», το «Γονείς» και το «Σοκ». Ξινίζω τα μούτρα με τη επιλογή των περιοδικών, αλλά μετά μπανίζω ένα φοβερό χριστουγεννιάτικο εξώφυλλο που διαφημίζει πατρόν για ποδιές κουζίνας με χιονάνθρωπους και σκουντάω τη βοηθό μου προσπαθώντας μάταια να της δείξω χωρίς λόγια ότι θέλω να μου το φέρει.

Κάνω ότι διαβάζω μια συνταγή για τέλειους κουραμπιέδες, αλλά στην πραγματικότητα μπανίζω με περιέργεια τους άλλους ασθενείς. Θέλω να καταλάβω τι πρόβλημα έχει ο καθένας τους, για ποιο λόγο βρίσκονται εδώ και, το πιο σημαντικό, αν υπάρχει κανείς στο δωμάτιο που να φαίνεται τόσο σακάτης όσο εγώ ... θα του κόψω τα πόδια - αν έχει, βέβαια!

Μια γριά με μπαστούνι και μπανταρισμένο γόνατο λύνει σουντόκου. Ένας πρωτάρης φέρνει και ξαναφέρνει το κυπελλάκι με τα ούρα του στην υποδοχή, χωρίς να καταλαβαίνει πού του λένε να το πάει. Και τέλος, ένα μικρό κοριτσάκι, μπαφιασμένο με το μισοπεθαμένο αρκουδάκι του παιδότοπου, έχει στραφεί ολόκληρη και με κοιτάζει χάσκοντας.

Κάποια στιγμή, έρχεται, στέκεται μπροστά μου και ουρλιάζει: «Τα χέρια σου! Γιατί είναι έτσι στραβά και άσχημα;» Όλοι στην αίθουσα αναμονής σωπαίνουν και μας κοιτάζουν. Το κωλόπαιδο μόλις ρώτησε αυτό που όλοι ανεξαιρέτως θέλουν να ρωτήσουν και δεν τολμούν. Θα μπορούσα, βέβαια, να της δώσω μια υπεύθυνη και διδακτική απάντηση, π.χ. να της πω ότι το 'παθα επειδή δεν έπινα όλο το γάλα μου μικρή. Ή θα μπορούσα να την τρομάξω και να της πω ότι είμαι κακιά μάγισσα. Στο τέλος αποφάσισα να μιλήσω ώριμα και ειλικρινά. Αφού βεβαιώθηκα ότι εξακολουθούσαν όλοι να με κοιτάζουν, της είπα: «Η στρέβλωση είναι απόρροια της ασβεστώσεως των κλειδώσεων, η οποία οφείλεται στην αναπηρία μου καθώς και στη μακροπρόθεσμη χρήση στεροειδών». Το 'στειλα το παιδάκι αδιάβαστο!

Βιογραφικό

Η Λιζ Καρ είναι σακάτισσα ακτιβίστρια και ηθοποιός. Τελευταία προσπαθεί να πετύχει ως stand-up κωμικός. Κατάγεται από τη βορειοδυτική Αγγλία, αλλά μετακόμισε πρόσφατα στο Λονδίνο, γοητευμένη από τα λαμπρά φώτα της πόλης και την προοπτική της καταξίωσης και του πλούτου. Ακόμη περιμένει και για τα δύο.

{youtube}KErbRm0eVHI{/youtube}

Η Λιζ Καρρ μιλάει για την αναπηρία της και τη stand up κωμωδία που κάνει