Να πει κανείς ή να μην πει; (ότι έχει HIV)
HIV
Αυτό που προέχει είναι να αισθάνεσαι ο ίδιος ή η ίδια καλά και ασφαλής και να έχεις ανθρώπους να σε στηρίζουν. Να μάθεις να ζεις χωρίς φόβο. Να ζεις (ορο)θετικά.
του Ζαχαρία Κωστόπουλου
«Δεν είσαι υποχρεωμένος να το λες.»
«Μπράβο για το θάρρος σου!»
«Είναι ανάγκη να το κάνεις σημαία;»
«Ευχαριστώ που το μοιράστηκες.»
«Είναι ιατρικό απόρρητο. Δεν είναι ανάγκη να το ξέρουμε.»
«Ε, και;»
...είναι μερικές από τις φράσεις που έχω ακούσει κατά καιρούς σχετικά με το κάμινγκ άουτ ως οροθετικός, ως φορέας δηλαδή του ιού hiv.
Όταν ζεις με hiv, ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα που έχεις να αντιμετωπίσεις είναι αν θα το πεις, σε ποιους/ποιες, πότε, πώς, γιατί. Σίγουρα δεν είναι εύκολη υπόθεση και σίγουρα δεν είσαι υποχρεωμένος/η να το αποκαλύψεις, εάν δε θέλεις ή δεν είσαι έτοιμος/η. Αλλά ούτε και να το κρύψεις.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η πίεση για να το αποκαλύψεις μπορεί να είναι μεγαλύτερη, όπως για παράδειγμα σε ερωτικούς συντρόφους (πρώην, νυν και μελλοντικούς/ές) ή επαγγελματίες υγείας. Αλλά το σημαντικότερο είναι πρώτα απ' όλα να κάνεις κάμινγκ άουτ και να αποδεχτείς εσύ τον εαυτό σου, να καταλάβεις ότι δεν είσαι μόνος ή μόνη και να ζητήσεις υποστήριξη. Και όχι, δεν είναι αυτονόητο. Δυστυχώς, πολλές φορές η διάγνωση με hiv συνοδεύεται από άρνηση, φόβο, εσωτερίκευση του στίγματος, ντροπή και άλλα τέτοια ευχάριστα.
Τη δική μου διάγνωση, πριν από περίπου τρία χρόνια, την αντιμετώπισα από την αρχή με μεγάλες δόσεις ψυχραιμίας. Άλλωστε, ο hiv είναι κάτι που μπορεί να συμβεί στον καθένα και την καθεμία από εμάς, και δεν ένιωσα ότι είναι κάτι για το οποίο θα έπρεπε να νιώθω ενοχές ή να ντρέπομαι. Ευχάριστο δεν είναι σε καμία περίπτωση, αλλά ούτε και το τέλος του κόσμου. Ίσως μια καινούρια αρχή. Έχοντας κάνει κάμινγκ άουτ ως γκέι από την εφηβεία μου, δεν ήμουν μαθημένος σε ντουλάπες και μυστικά και δε θα έμπαινα τώρα σε αυτήν τη διαδικασία. Άρα σύντομα αποφάσισα ότι ήθελα να το μοιραστώ, αρχικά με κοντινά μου πρόσωπα.
Έτσι λοιπόν, εφόσον ενημερώθηκα πρώτα εγώ όσο καλύτερα μπορούσα για το τι σημαίνει να ζεις σήμερα με hiv, ξεκίνησα τη διαδικασία του κάμινγκ άουτ από εκεί όπου αισθανόμουν μεγαλύτερη ασφάλεια: τους φίλους και τις φίλες. Αν και δεν ήταν όλες και όλοι ενημερωμένοι, ούτε είχαν σαφή γνώση του τι σημαίνει «είμαι οροθετικός», οι αντιδράσεις απείχαν πολύ από το δράμα. Με κατανόηση, ψυχραιμία και διάθεση για κουβέντα, άκουσαν, ρώτησαν, συζητήσαμε για το πώς μας έκανε να νιώσουμε όλο αυτό. Έκαναν αυτό που κάνουν οι φίλοι. Αποδέχτηκαν. Μια συγκεκριμένη αντίδραση που πρέπει να ομολογήσω πως δεν περίμενα ότι θα είχα να αντιμετωπίσω ήταν το.... «κι εγώ». Να λοιπόν που πολλές φορές ο hiv μπορεί να βρίσκεται πολύ πιο κοντά μας απ' ό,τι θέλουμε ή μας επιτρέπουνε να δούμε.
Με τους γονείς είναι σχεδόν πάντα πιο δύσκολα τα πράγματα. Εδώ η ψυχραιμία ήταν λιγότερη. Όχι πως αντέδρασαν άσχημα ή με απέρριψαν, αλλά γονείς είναι, ανησύχησαν αρχικά περισσότερο απ' όσο ήταν απαραίτητο, καθώς είχαν μια ξεπερασμένη εικόνα για το hiv/aids στο μυαλό τους, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι, και δε γνώριζαν πώς έχει η κατάσταση σήμερα. Σε αυτήν την περίπτωση χρειάστηκε μεγαλύτερη επεξήγηση και υπομονή, αλλά τους έπεισα εν τέλει ότι δεν προβλέπεται να συναντήσω άμεσα τον Freddie Mercury και όλα καλά.
Το να μοιραστώ τελικά το γεγονός ότι είμαι οροθετικός με τους ανθρώπους που νοιάζομαι και με νοιάζονται, μόνο θετικά αποτελέσματα είχε. Ή μόνο αυτά κρατάω. Γιατί το να έχω την αποδοχή και την υποστήριξη των δικών μου ανθρώπων, με ενδυνάμωσε, μου έδωσε θάρρος, ασφάλεια και λιγότερο άγχος. Δε χρειάζεται να ανησυχώ για το πού θα κρύψω τα χάπια μου στο σπίτι ή πως θα τα πάρω χωρίς να με δουν όταν είμαι με παρέα. Δε χρειάζεται να ζω με το φόβο μην και το μάθει κανένας. Μπορώ όταν έχω κάποιον προβληματισμό να βρω ανθρώπους να το συζητήσω. Μπορώ να πω «σήμερα κερνάω γιατί πήρα τα καλύτερα αποτελέσματα εξετάσεων που είχα ποτέ!»
Αυτή η υποστήριξη και η ασφάλεια ήταν που με έκαναν να μπορώ να μιλάω για την οροθετικότητά μου και σε άλλους ανθρώπους, καινούριους φίλους και φίλες, ερωτικούς συντρόφους, ακόμη και αγνώστους. Να γράφω σήμερα αυτό το άρθρο. Να μη νοιάζομαι και τόσο αν άλλοι και άλλες με απορρίψουν ή με αντιμετωπίσουν ρατσιστικά. Ναι, δε ζούμε σε ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο, και το στίγμα, ο ρατσισμός, οι προκαταλήψεις δίνουν συχνά και δυναμικά το παρών, σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ. Μιας και αναφέρθηκα στο σήμερα, μια ακόμη φράση που άκουσα τελευταία είναι: «Βλέπεις τι έγινε με τις οροθετικές εκδιδόμενες και πώς τις αντιμετωπίζουν. Να προσέχεις περισσότερο, μην εκτίθεσαι τόσο. Δε φοβάσαι;»
Σαφώς και όλο αυτό δε με αφήνει ανεπηρέαστο. Θύμωσα, προβληματίστηκα, τρόμαξα, όπως και πολλοί άλλοι και άλλες. Αλλά δε θεωρώ πως είναι λόγος για να φοβόμαστε να μιλήσουμε. Αντιθέτως, πιστεύω πως ένας από τους λόγους που έγινε ό,τι έγινε, είναι γιατί επικρατεί η αντίληψη του «δε μιλάμε γι' αυτά». Όσο οι οροθετικοί και οι οροθετικές παραμένουν μια αόρατη στατιστική και η άγνοια, ο φόβος και οι προκαταλήψεις κυριαρχούν, κάποιοι και κάποιες θα μπορούν να το εκμεταλλεύονται.
Έτσι, σαν απάντηση στην παραπάνω ερώτηση μπορώ να πω ότι τουλάχιστον δε θα έχει κανείς την χαρά του να με διαπομπεύσει. Δεν μπορείς να απειληθείς με αποκάλυψη για κάτι που δεν έχεις μυστικό.
Όπως είπα και στην αρχή, το κάμινγκ άουτ ούτε εύκολη υπόθεση είναι, ούτε είναι κάτι που μπορείς να κάνεις εάν δεν έχεις πρώτα σκεφτεί για ποιους λόγους θέλεις να το πεις, σε ποιους και σε ποιες, και αν δεν έχεις υπολογίσει τις πιθανές συνέπειες, θετικές ή αρνητικές. Πάντα υπάρχει ρίσκο και πάντα αυτό διαφέρει ανά περίπτωση. Άλλο να χάσεις έναν υποψήφιο γκόμενο και άλλο τη δουλειά σου.
Αυτό που προέχει είναι να αισθάνεσαι ο ίδιος ή η ίδια καλά και ασφαλής και να έχεις ανθρώπους να σε στηρίζουν. Να μάθεις να ζεις χωρίς το φόβο. Να ζεις (ορο)θετικά.
