Θεός προστάτης των ομοφυλόφιλων
Αν υποψιαστώ
Η προκολομβιανή Αμερική ήταν ένας κόσμος ανεπηρέαστος από την ηθική των εβραιογενών θρησκειών. Η ομοφυλοφιλία, χωρίς τον σπίλο της αμαρτίας, έβρισκε διάφορες εκφράσεις.
του Νίκου Μελά
Όπως δείχνουν η θρησκειολογία και η σε μεγάλο βαθμό κοινή τους ιστορία, η Ευρώπη και η Μέση Ανατολή επηρεάστηκαν άμεσα από τις εβραϊκές δοξασίες για την ομοφυλοφιλία, δοξασίες που ενστερνίστηκαν τόσο ο χριστιανισμός όσο και ο μωαμεθανισμός (η ιστορία της καταστροφής των Σοδόμων είναι κοινή και στις δύο θρησκείες). Είναι ενδιαφέρον να δούμε τι ίσχυε στην προκολομβιανή Αμερική, μια μέχρι τότε απομονωμένη ήπειρο, που δεν είχε δεχτεί καμία εξωγενή επίδραση.
Με δεδομένη την τεράστια έκτασή της, οι παραλλαγές που μπορούμε να συναντήσουμε είναι πάρα πολλές.
Στους Ινδιάνους της Βορείου Αμερικής η ομοφυλοφιλία ήταν διαδεδομένη και απόλυτα αποδεκτή, όπως διαδεδομένη ήταν και η ύπαρξη «ανθρώπων με δύο πνεύματα», που ένοιωθαν ότι μέσα στο σώμα τους συνυπάρχουν ένα αρσενικό και ένα θηλυκό πνεύμα. Σε κάποια στιγμή της ζωής τους επέλεγαν συνειδητά τον κοινωνικό ρόλο του αντίθετου φύλου και ζούσαν έτσι σε αρμονία με τον εαυτό τους και την κοινωνία τους (βλ. παλιότερο άρθρο της στήλης Αν υποψιαστώ).
Κατεβαίνοντας νοτιότερα στην αμερικανική ήπειρο τα πράγματα τείνουν να είναι λιγότερο ομοιογενή και η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας (ή διαφόρων εκφράσεών της) να ποικίλει ανάλογα με τις εκάστοτε φυλές.
Δυστυχώς οι Ισπανοί κατακτητές που έφτασαν τον 16ο αιώνα όχι μόνον κατέστρεψαν τα πάντα, αλλά θέλοντας να σπιλώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τους ιθαγενείς και έτσι να δικαιολογήσουν την κατάκτησή τους και τον βίαιο προσηλυτισμό τους, χρησιμοποίησαν κάθε είδους κατηγορίες εναντίον τους.
«Είναι ηλίθιοι, ψεύτες, τεμπέληδες, τρωνε ψείρες, είναι ανθρωποφάγοι» και τέλος, το χειρότερο όλων για τους Ευρωπαίους αποδέκτες της προπαγάνδας, «είναι και ομοφυλόφιλοι!». Δικαίως λοιπόν μπορούν να εξοντωθούν, διότι οι Ισπανοί είναι οι εκφραστές της οργής του (ευρωπαϊκού) θεού.
Έτσι, ανάλογα με τη στάση τους απέναντι στους Ινδιάνους, ποικίλει και η ένταση των αναφορών: ενώ μερικοί ιστορικοί τούς παρουσιάζουν με τα μελανότερα χρώματα (για τα μυαλά των συμπατριωτών τους του 16ου αιώνα), άλλοι, που διάκεινται πιο φιλικά, υποβαθμίζουν την έκταση της ομοφυλοφιλίας.
Αν πιστέψουμε τους πιο ήπιους Ισπανούς ιστορικούς της εποχής, στο σημερινό Μεξικό, οι Μάγια πρόσφεραν στους έφηβους γιους τους νεαρούς σκλάβους, τους οποίους χρησιμοποιούσαν για σεξουαλική εκτόνωση μέχρι να παντρευτούν. Αν όμως κάποιος «διείσδυε» στους εφήβους Μάγια, αυτό ισοδυναμούσε με βιασμό και τιμωρείτο αυστηρά.
Οι Τολτέκοι, μια παλιότερη φυλή ήταν ακόμη πιο δεκτικοί στην ομοφυλοφιλία σε σημείο που να υπάρχει στο πάνθεόν τους ένας θεός προστάτης των ομοφυλόφιλων (τόσο των απλών πολιτών όσο και των εκδιδόμενων), ο Χοτσιπίλι.
Οι Αζτέκοι, η φυλή που κυριαρχούσε στο Μεξικό την εποχή της ισπανικής κατάκτησης, αποδέχονταν πλήρως την ομοφυλοφιλία καθώς και την παιδεραστία και την εκπόρνευση νεαρών αγοριών ντυμένων γυναικεία. Οι Αζτέκοι αφού κατέκτησαν τους Τολτέκους δανείστηκαν από αυτούς τον Χοτσιπίλι και τον ενσωμάτωσαν στο δικό τους πάνθεον.
Στη Μεσοαμερική το ομοφυλόφιλο σεξ φαίνεται πως ήταν συνδεδεμένο και με την θρησκεία. Οι Μάγια είχαν φαλλικές τελετές και πιθανόν να συντηρούσαν και την ιερή πορνεία μέσα στους ναούς (εκδιδόμενοι ιερείς/ιέρειες που πρόσφεραν τα χρήματα στον ναό). Οι θρησκευτικοί ηγέτες των Αζτέκων, παρότι επισήμως ετεροφυλόφιλοι, έμεναν ανύπαντροι και επιδίδονταν σε ομοφυλόφιλες σχέσεις σε ειδικές τελετές ως μέρος των θρησκευτικών τους καθηκόντων.
Στη Νότιο Αμερική την εποχή της ισπανικής κατάκτησης η κυρίαρχη φυλή ήταν οι Ίνκας που, μόλις έναν αιώνα πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων είχαν ιδρύσει μια τεράστια αυτοκρατορία. Μέσα σε αυτήν ζούσαν πολλές φυλές με συχνά διαφορετική προσέγγιση στην ομοφυλοφιλία.
Η φυλή των Μότσε που ζούσε στο σημερινό βόρειο Περού είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες. Παρότι δεν υπάρχουν μαρτυρίες ή καταγραφές για τα σεξουαλικά ήθη της κοινωνίας τους, η ανακάλυψη αμέτρητων ερωτικών κεραμικών από τους αρχαιολόγους είναι διαφωτιστική: δείχνει εξίσου αμέτρητα ζευγάρια να επιδίδονται σε ομοφυλόφιλο σεξ! Για να σώσει τους αμαρτωλούς, το 1570 η Αγία Καθολική Εκκλησία κατέστρεψε όσα τέτοια «ανήθικα» κεραμικά μπόρεσε να πάρει στην κατοχή της.
Άλλες φυλές με εξίσου ανεκτική προσέγγιση στην ομοφυλοφιλία είχαν φτάσει στο σημείο να την έχουν θεσμοθετήσει: διέθεταν πορνεία γεμάτα με άνδρες ντυμένους σαν γυναίκες. Σε άλλες φυλές ήταν εκτεταμένη η αποδοχή και η πρακτική της διαφυλικής (transgendered) ανδρικής ομοφυλοφιλίας, όπως και στην αρχαία Μέση Ανατολή. Νεαρά αγόρια αφιερώνονταν στους ναούς όπου μεγάλωναν σαν κορίτσια. Οι αρχηγοί των φυλών είχαν σεξουαλικές σχέσεις μαζί τους στη διάρκεια θρησκευτικών τελετών.
Παρ' όλα αυτά είναι εξ ίσου ενδιαφέρουσα η αρνητική στάση των Ίνκας απέναντι στην ομοφυλοφιλία. Οι Ίνκας, λαός ιδιαίτερα πολεμικός, θεωρούσαν την ομοφυλοφιλία δείγμα αδυναμίας, ανάρμοστη για πολεμιστές-κατακτητές (περίπου όπως και οι Ρωμαίοι, που αποδέχονταν μόνον την ενεργητική ομοφυλοφιλία). Μια άλλη εξήγηση είναι ότι θέλοντας να καταπνίξουν την αντίσταση των κατακτημένων λαών, στους οποίους η ομοφυλοφιλία ήταν αναπόσπαστο τμήμα της θρησκείας τους, κατέστειλαν νομοθετικά την πρακτική της.
Πάντως οι αναφορές για επιβίωση της ομοφυλοφιλίας στους κατακτημένους λαούς δείχνουν ότι οι νόμοι των Ίνκας δεν εφαρμόζονταν πλήρως είτε από έλλειψη δυνατότητας για κάτι τέτοιο είτε από έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος.
Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά με την εισβολή των Ισπανών. Με τις άοκνες προσπάθειες του χριστιανικού κλήρου και την αμέριστη συνδρομή των πιστών διοικητών και αντιβασιλέων, χιλιάδες ομοφυλόφιλοι εξολοθρεύτηκαν είτε κατασπαραγμένοι από εκπαιδευμένα σκυλιά είτε καμένοι στην πυρά είτε απλώς σφαγμένοι από τους στρατιώτες του Χριστού.
Σήμερα, τέσσερις αιώνες αργότερα, έχοντας χάσει τελείως την κουλτούρα τους και ασπαζόμενοι την macho κουλτούρα των κατακτητών τους, οι απόγονοι των Ινδιάνων της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, ως πιστοί καθολικοί, συνθέτουν μερικές από τις πιο ομοφοβικές κοινωνίες του πλανήτη.
Βιβλιογραφία
- De las Casas, B.: Brevísima relación de la destrucción de las Indias, Catedra, Madrid 1991
- Murray, S.: Latin American male homosexualities, Univ. of New Mexico Press, Albuquerque, NM, 1995
- Greenberg, D.: The construction of homosexuality, University of Chicago Press, 1988
- Kimball, G: Aztec homosexuality, the textual evidence, Journal of homosexuality, 26 (1), 1993
- Mathieu, P.: Sex pots, eroticism in ceramics, Rutgers Univ. Press, New Brunswick, NJ 2003
