Άλκις Σ.

Αυτή τη φορά, η προσέγγιση έγινε με συμπάθεια, στοργή και προδέρμ. Ο λόγος για την εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη «Οι Πρωταγωνιστές», με τίτλο «Η Αγγελική που ήθελε να την φωνάζουν Άγγελο». Aσχολούταν με το θέμα των τρανς αγοριών, συγκεκριμένα με ένα αγόρι από τη Δραπετσώνα.

Πολύς κόσμος βρήκε την εκπομπή καλή και κατατοπιστική. Στο μεταπτυχιακό στο οποίο βρίσκομαι, συμφοιτήτριες ήρθαν να μου πουν μέχρι και τι ωραία μίλησε στην εκπομπή ένας γιατρός, που αναφέρθηκε στις εγχειρήσεις. Πού είναι λοιπόν το δικό μου πρόβλημα και γκρινιάζω πάλι;

Πολλά είναι τα προβλήματα της εκπομπής, και κυρίως η παθολογικοποίηση των έμφυλων «παρεκκλίσεων» και ο διαχωρισμός των έμφυλων συμπεριφορών σε δυο σταθερές και αμετάβλητες κατηγορίες, άντρας - γυναίκα. Και φυσικά η αναπαραγωγή στερεοτύπων.

Το φύλο λοιπόν γίνεται αντιληπτό στην εκπομπή με τη μορφή κανόνα: υπάρχουν άνθρωποι με ΧΧ χρωμοσώματα που είναι γυναίκες και άνθρωποι με ΧΥ χρωμοσώματα που είναι, ή οφείλουν να είναι, άντρες. Στην περίπτωση που τυχαίνει να έχουν XXY χρωμοσώματα, ανήκουν σε μια άλλη, χωριστή κατηγορία. Μια κατηγορία μη βιώσιμη, εκτός των ορίων του κανονικού. Η διαφορά τους θα εκδηλωθεί κάποια στιγμή, πάντα με τη μορφή πάθησης.

Έτσι, οι γονείς και τα αδέλφια του Άγγελου, όπως και ο ίδιος, μιλούν διαρκώς για τις «αντρικές» συμπεριφορές του, τα αντρικά ρούχα που φορούσε από παιδί, τα αντρικά σπορ στα οποία επιδιδόταν, το γεγονός ότι του άρεσαν τα κορίτσια. Στη συνέχεια, αυτές οι «προβληματικές» για έναν θηλυκό άνθρωπο συμπεριφορές, βρίσκουν την εξήγησή τους, πάντα με τη βούλα της βιολογίας και της ιατρικής: Ο Άγγελος πάσχει από διαταραχή αναγνώρισης φύλου και είναι ερμαφρόδιτος.

Ποιος όμως ορίζει πως οι συμπεριφορές που περιγράφει ο Άγγελος είναι απαγορευτικές για τα κορίτσια; Ποιος ορίζει πως όταν ένα κορίτσι παίζει ποδόσφαιρο και φλερτάρει με άλλα κορίτσια αποτελεί προβληματική περίπτωση; Γιατί η θηλυκή αρρενωπότητα είναι ύποπτη παθολογίας;

Ο Άγγελος λέει: «Δεν χρειάζεται να κρύβομαι πια όταν κάνω δεσμό. Όταν πήγαινα στις τουαλέτες των γυναικών φωνάζανε όταν με βλέπανε. Θα κυλήσουν όλα πολύ πιο ομαλά και πολύ πιο ήσυχα τώρα για μένα». Χωρίς να θέλω σε καμία περίπτωση να μειώσω τον τρόπο που ο ίδιος βιώνει το σώμα και τον εαυτό του, δεν μπορώ να μην διαβάσω πίσω από τα λόγια του τις κοινωνικές συμβάσεις. Ο τρόπος με τον οποίο αισθάνεται την ανάγκη να δικαιολογηθεί βασίζεται στους στερεοτυπικούς τρόπους με τους οποίους ορίζεται ο άντρας και η γυναίκα.

Την ίδια στιγμή, ο τηλεθεατής βομβαρδίζεται από φράσεις όπως «βλάβη», «θεραπεία», «γενετική ανωμαλία», «λάθος της φύσης». Έτσι, η στατιστική πληροφορία που δίνεται, πως ένα στα 4000 άτομα γεννιέται με «ενδιάμεσα» έμφυλα χαρακτηριστικά, δεν γίνεται αντιληπτή ως απόδειξη της έμφυλης ποικιλομορφίας, αλλά ως παθολογική κατάσταση που πρέπει να διορθωθεί. Διότι, στις κοινωνίες που ζούμε, ένας άνθρωπος δεν μπορεί να μην είναι με σαφήνεια άντρας ή γυναίκα. Κι έτσι η βιολογία και η ιατρική επιστρατεύονται για να εξηγήσουν γιατί ένας άνθρωπος μπαίνει σε διαδικασία transition.

Δεν είναι τυχαίο που άλλη μια φορά ο γιατρός που μιλά στην εκπομπή είναι κατεξοχήν αυτός που αναπαράγει στερεότυπα. Λέει, μάλιστα, κάτι πολύ διασκεδαστικό: «Οι γυναίκες που αποφασίζουν να γίνουν άντρες δεν παύουν να έχουν γυναικεία ψυχολογία. Φιλαρέσκεια, εξυπνάδα- πονηριά παράλληλα με τον ανδρικό τρόπο του σκέπτεσθαι να λύνουν τα προβλήματα [όχι, δεν διακρίνω κανένα έμφυλο στερεότυπο!]... Είναι νοικοκύρηδες και μονογαμικοί, βρίσκουν μια κοπέλα και με αυτή παραμένουν [προσοχή στο «κοπέλα» παρακαλώ! Πάει να πει: είναι αναμφισβήτητα στρέιτ]... Εν αντιθέσει, οι άντρες οι οποίοι γίνονται γυναίκες δεν είναι μονογαμικοί, το κάνουν πολλές φορές για εκπόρνευση...». Τα σχόλια περιττεύουν.

Μάλιστα, ο ίδιος ο παρουσιαστής ακούγεται να λέει πως «οι άνθρωποι αυτοί προέρχονται από μια γενετική πηγή ολότελα διαφορετική». Κι έτσι ορίζει τα τρανς αγόρια και κορίτσια ως μια κατηγορία χωριστή μες στο ανθρώπινο γένος. Μα με τον ίδιο τρόπο διαχωρίζονται και οι άντρες από τις γυναίκες ή οι γκέι από τους στρέιτ. Αλλά τι εξυπηρετούν αυτοί οι διαχωρισμοί; Τι άλλο έχουν προσφέρει εκτός από κατατάξεις και ιεραρχήσεις - οι άντρες ανώτεροι των γυναικών, οι στρέιτ πιο φυσιολογικοί από τους γκέι και οι τρανς οι πιο παρεκκλίνοντες όλων;

Ωραία είναι η ορατότητα των τρανς ατόμων, δεν λέω. Όμως, με τον τρόπο που πάει να γίνει, πετιούνται έξω από τη σφαίρα του «φυσιολογικού» και ανεκτού ένα σωρό άνθρωποι. Τι γίνεται με τα τρανς αγόρια που είναι γκέι; Με αυτά που δεν θέλουν να κάνουν bottom; Με αυτά που δεν θέλουν οποιαδήποτε εγχείρηση; Με τις αρρενωπές γυναίκες, που μπορεί να τις κοιτάνε περίεργα στις γυναικείες τουαλέτες, αλλά νιώθουν γυναίκες; Με τα άτομα που αρνούνται να κατηγοριοποιηθούν έμφυλα και δηλώνουν απλά genderqueer; Με τα μη μονογαμικά τρανς αγόρια που δεν είναι καθόλου νοικοκύρηδες και με τα μονογαμικά τρανς κορίτσια; Υπάρχουν ή είναι πλάσματα της νοσηρής μου φαντασίας; Κι αν υπάρχουν γιατί να μην είναι απλά άνθρωποι χωρίς ιατρικές γνωματεύσεις κι ένα φωτεινό βέλος πάνω από το κεφάλι;

 

---

 

Διαβάστε ακόμη

- Η γνώμη του 10%: Ο καλός, ο κακός και ο ανώμαλος